Γιατί το παιδί δεν σας σέβεται
Πολλοί είναι οι λόγοι που μπορεί να σχετίζονται με την ασεβή συμπεριφορά του παιδιού:
1. Νιώθει απογοητευμένο από τα όρια που του βάζετε και θέλει να ελέγξει τα όριά σας.
2. Αντιγράφει την συμπεριφορά άλλων ανθρώπων γύρω του.
3. Συνειδητοποιεί ότι με το να μη σας σέβεται τραβά την προσοχή σας: Σας σοκάρει, σας αναγκάζει να φωνάξετε, σας κάνει να γελάτε –όποια κι αν είναι η αντίδρασή σας καταφέρνει να σας κάνει να αντιδράσετε.
4. Νιώθει ότι αδικείται ή ότι δεν ακούγεται. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν το παιδί αντιμιλά ή ψιθυρίζει αρνητικά σχόλια.
Πώς να αντιδράτε στην ασεβή συμπεριφορά
Αδιαφορήστε όταν αντιμιλήσει με τρόπο συγκρατημένο ή όταν κάνει «μούτρα». Πείτε «δεν θα ανεχτώ να μου μιλάς με αυτόν τον τρόπο» και μην συνεχίσετε την κουβέντα μέχρι το παιδί να συμμορφωθεί στον τρόπο που σας μιλά.
Για συμπεριφορά που είναι πιο προσβλητική ή αγενής, μπορείτε να δοκιμάσετε την εξής τεχνική (ιδανική για παιδιά ηλικίας μεταξύ 2-6 ετών): Προειδοποιείστε το παιδί, με χαμηλό τόνο στην φωνή σας και κοιτώντας το στα μάτια, λέγοντας κάτι όπως «στην οικογένειά μας δεν μιλάμε με αυτόν τον τρόπο». Στην συνέχεια απομακρυνθείτε από κοντά του, για να του δώσετε χρόνο να σκεφτεί τι είπατε. Αν η αγενής συμπεριφορά συνεχίσει πάρτε το παιδί, πηγαίνετέ το χωρίς να μιλάτε σε μία καρέκλα και εξηγήστε του γιατί θα μείνει εκεί για λίγη ώρα. Αφήστε το παιδί στην καρέκλα για ένα λεπτό ένα έτος της ηλικίας του (π.χ. 4 λεπτά αν είναι 4 ετών).
Αν αρχίσει να κλαίει ή να φωνάζει αγνοήστε το. Αν σηκωθεί από την καρέκλα πηγαίνετέ το πάλι πίσω, χωρίς καμία κουβέντα και βάλτε τον χρόνο να μετρά από την αρχή. Αφού περάσει ο χρόνος της «καρέκλας» επιστρέψτε και εξηγήστε στο παιδί ξανά γιατί το βάλατε να καθίσει εκεί. Πείτε στο παιδί ότι πρέπει να ζητήσει συγνώμη για την συμπεριφορά του. Αφού ζητήσει συγνώμη μπορείτε να το αγκαλιάσετε και να το φιλήσετε (αυτό είναι σημαντικό γιατί το παιδί καταλαβαίνει ότι οι γονείς του, ακόμα κι αν το πειθαρχούν, συνεχίζουν να το αγαπούν).
Είναι σημαντικό, όταν το παιδί είναι αγενές, να μην γελάτε, γιατί θα του δώσετε θετική προσοχή και έτσι, άθελά σας, θα το παροτρύνετε να συνεχίσει να είναι αγενές.
Όταν το παιδί αντιμιλά ή είναι αγενές σε δημόσιο χώρο, όσο κι αν θυμώσετε, αντισταθείτε στον πειρασμό να το διορθώσετε μπροστά σε άλλους. Αντίθετα, πάρτε το στην άκρη και εξηγήστε τι είναι αυτό που κρίνετε ανεπίτρεπτο στην συμπεριφορά του και πώς πρέπει να φέρεται. Για παράδειγμα: «Παρατήρησα ότι αγνόησες την πωλήτρια όταν σε χαιρέτησε και σε ρώτησε αν θέλεις κάτι. Και έδειξε να ενοχλείται από την στάση σου. Είτε θα διορθώσεις την συμπεριφορά σου είτε θα σε πάρω και θα φύγουμε από το κατάστημα και δεν θα ψωνίσεις τίποτα.»
Πώς να αποτρέπετε την αγενή συμπεριφορά
- Τα παιδιά μαθαίνουν να φέρονται σωστά με το να βλέπουν και να μιμούνται τους ανθρώπους γύρω τους. Αυτό λέγεται «μοντελοποίηση». Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να κάνετε το παιδί να φέρεται με σεβασμό είναι να του φέρεστε και εσείς με σεβασμό, αλλά και να σας βλέπει να είστε πάντα ευγενικοί απέναντι σε άλλους ανθρώπους. Να θυμάστε ότι οι πράξεις είναι πιο ισχυρές από τις λέξεις στην διαπαιδαγώγηση του παιδιού. Επιπλέον:
- Φροντίστε να γνωρίζει το παιδί ακριβώς ποια συμπεριφορά του είναι ανεπίτρεπτη, αναφέροντας τι δεν είναι αποδεκτό στην οικογένειά σας: «Δεν βρίζουμε», «καθόμαστε όμορφα στο τραπέζι την ώρα του φαγητού».
Διδάξτε το παιδί καλούς τρόπους, θυμίζοντας διαρκώς ποιοι είναι οι σωστοί τρόποι επικοινωνίας και συμπεριφοράς. Όταν οι ενήλικες παρέχουν σαφείς οδηγίες για σωστή συμπεριφορά, τα παιδιά μαθαίνουν τι περιμένουν οι γονείς από αυτά. Για παράδειγμα, «όταν φύγεις από το σπίτι του φίλου σου, είναι καλό να πεις 'ευχαριστώ για την φιλοξενία'. Αρέσει στους ανθρώπους το να είσαι ευγενικός.» Ή «Όταν μιλάω με κάποιον θέλω να περιμένεις να τελειώσω και μετά να με ρωτήσεις αυτό που θέλεις. Αν δεν μπορείς να περιμένεις, πρέπει τουλάχιστον να ζητήσεις 'συγγνώμη' για την διακοπή της συζήτησης.»
- Προσέξτε ιδιαίτερα τον τόνο της φωνής σας, τις λέξεις που χρησιμοποιείτε και την στάση του σώματός σας, όχι μόνο με το παιδί σας, αλλά και με τους υπόλοιπους ανθρώπους γύρω σας. Αν το παιδί σας ακούσει να μιλάτε άσχημα, να κάνετε κοροϊδευτικά σχόλια, να είστε σαρκαστικοί, να βρίζετε ή να φωνάζετε, δεν γίνεστε πρότυπο σεβασμού. Να είστε ευγενικοί, εγκάρδιοι, να νοιάζεστε για τους άλλους και να έχετε καλούς τρόπους και θα δείτε και το παιδί σας να κάνει το ίδιο.
- Μην ξεχνάτε να επιβραβεύετε την καλή συμπεριφορά. Όταν το παιδί είναι ευγενικό, ανταμείψτε το με θερμά λόγια και τρυφερότητα. Για παράδειγμα «ευχαριστώ που περίμενες να τελειώσω το τηλεφώνημά μου για να μου μιλήσεις» ή «πρόσεξα ότι ρώτησες τον αδερφό σου πριν πάρεις το παιχνίδι του. Αυτό ήταν πολύ όμορφο.»
Παρατηρήστε τις μορφές επικοινωνίας στις οποίες εκτίθεται το παιδί σας. Μήπως βλέπει εκπομπές ή παίζει με βιντεο-παιχνίδια στα οποία οι ήρωες μιλούν άσχημα ή είναι αγενείς; Τα παιδιά απορροφούν τις συμπεριφορές αυτές και μπορεί να αρχίσουν να εκφράζονται με τον ίδιο τρόπο.
- Το να αντιμιλά το παιδί μπορεί να σχετίζεται με την δυσαρέσκειά του να κάνει πράγματα που δεν θέλει να κάνει ή να μην γίνονται κάποια πράγματα όπως τα θέλει. Μειώστε αυτή την ενόχληση του παιδιού χρησιμοποιώντας τα λιγότερα δυνατά σχόλια (αποφύγετε να του κάνετε κήρυγμα) και προσφέροντας εναλλακτικές: «Θέλεις να μαζέψεις τα παιχνίδια σου πριν το βραδινό ή μετά;»
