Όπως έχει σοφά πει κι ο Αϊνστάιν «Ο καθένας είναι μεγαλοφυΐα, αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώσει σ’ ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας πως είναι ηλίθιο». Η ευφυΐα είναι (και) επίκτητη και, αν καταβάλλουμε κόπο και χρόνο, όλοι μπορούμε να βελτιώσουμε το μυαλό και την ποιότητα της σκέψης μας.
Τι είναι, όμως, αυτό που κάνει τους έξυπνους συνανθρώπους μας έξυπνους; Ποιες καθημερινές αλλά και πνευματικές συνήθειές τους πρέπει να «κλέψουμε» για να σκαρφαλώσουμε κι εμείς στην κορυφή του δείκτη IQ;
1. Είναι φιλομαθείς
Ένας έξυπνος άνθρωπος ξέρει ότι όσο εξυπνότερος είσαι, τόσο περισσότερα έχεις να μάθεις, γι’ αυτό οι ευφυείς άνθρωποι προσπαθούν να μαθαίνουν (σχεδόν) κάθε μέρα από κάτι καινούριο. Είναι εύκολο μεγαλώνοντας να σκέφτεσαι «τα ‘χω δει όλα, τα ‘χω μάθει όλα, είμαι πλήρης», αυτού του είδους η σκέψη όμως είναι η τελευταία πρόκα στο φέρετρο της αυτοεξέλιξης. Οι έξυπνοι άνθρωποι αναρωτιούνται πολύ, ταξιδεύουν πολύ και δεν διστάζουν να δοκιμάσουν νέες εμπειρίες.
2. Ξέρουν να διαλέγουν αναγνώσματα
Ενώ δεν χρειάζεται να έχεις τη μύτη σου χωμένη σ’ ένα βιβλίο όλη μέρα κι όλη νύχτα για να γίνεις (ακόμα πιο) έξυπνος, το βέβαιο είναι ότι το ίντερνετ, ενώ μπορεί να σε κάνει εξυπνότερο, δεν μπορεί να σε κάνει από μόνο του ευφυή. Μη σκιάζεστε, ωστόσο, δεν χρειάζεται να διαβάσετε όλους τους τόμους της Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους. Κάντε αυτό που κάνουν τα… έξυπνα πουλιά: διαβάστε έξυπνα.
Για παράδειγμα: το βιβλίο «Μικρή ιστορία του κόσμου» μπορεί να σας κατατοπίσει ιστορικά σε λίγες μόνο σελίδες,«Ο κόσμος της Σοφίας» μπορεί να σας ανοίξει τα μάτια ως προς τις βασικότερες φιλοσοφικές έννοιες και τους γεννήτορές του. Δείτε εδώ μια λίστα που έφτιαξαν οι φίλοι μας στο in2life.gr για τα λογοτεχνικά βιβλία που θα σας μάθουν (ξεκούραστα) ιστορία κι εδώ τη δική μας λίστα με τα 30 λογοτεχνικά βιβλία που αξίζει να έχει διαβάσει κανείς.
3. Όσοι βαριούνται να διαβάσουν, βλέπουν ντοκιμαντέρ
Κι αν είστε απ’ αυτούς που δεν μπορούν με τίποτα να συγκεντρωθούν στην ανάγνωση ενός βιβλίου, μην ανησυχείτε –συμβαίνει και στις ευφυέστερες οικογένειες. Μπορείτε εναλλακτικά, να δείτε ένα ντοκιμαντέρ που με λιγότερο πνευματικό κόπο θα σας δώσει αντίστοιχες πληροφορίες για ένα ιστορικό γεγονός, μια περίοδο, έναν τόπο ή ένα είδος υπό εξαφάνιση.
Αν δεν ξέρετε από πού ν’ αρχίσετε, συνιστούμε ανεπιφύλακτα το ντοκιμαντέρ του National Geographic «Greeks» που σε τρία εύπεπτα, υψηλής αισθητικής επεισόδια μπορεί να σας διδάξει την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας.
4. Κλείνουν το Facebook
Δεν χρειάζεται να προβεί κανείς σε καθολικό αποκλεισμό του εαυτού του απ’ τα social media για να θεωρηθεί έξυπνος, πρέπει όμως να ξέρει να διαχειρίζεται τόσο τον χρόνο όσο και τη φαιά ουσία του. Σκεφτείτε το: πόση πολύτιμη σκέψη έχετε αφιερώσει στο άσκοπο scroll down της αρχικής σελίδας του Facebook; Οι πραγματικά έξυπνοι άνθρωποι ξέρουν να πολεμούν τη γλυκιά, αμαρτωλή συνήθεια και να αξιοποιούν καλύτερα τον χρόνο τους. Γιατί όχι κι εμείς;
5. Διαβάζουν ειδήσεις
Η ενημέρωση μοιάζει ως προς τη χρησιμότητά της λίγο με την Ιστορία: σε βοηθάει να βγάλεις συμπεράσματα για τον κόσμο, σου δίνει πολύτιμα μαθήματα για το μέλλον και σε κρατά σε πνευματική επαγρύπνηση ως προς τα τεκταινόμενα. Αν βαριέστε να διαβάσετε άρθρα επί άρθρων κι αναλύσεις επί αναλύσεων, αρχίστε από ένα απλό «σκανάρισμα» των πρωτοσέλιδων (υπάρχουν εδώ, για παράδειγμα, συγκεντρωμένα).
6. Καλές παρέες
Τα κακά μυαλά μιλούν για ανθρώπους, τα μέτρια μυαλά για γεγονότα και τα καλά μυαλά για ιδέες. Κάτι ήξερε η μανούλα μας που επισταμένα φρόντιζε να μας συμβουλεύει «να προσέχουμε τις παρέες μας». Πολλοί άνθρωποι, προτιμούν να τροφοδοτούν το παχουλό «εγώ» τους με παρέες ή/και συντρόφους που τους κάνουν να νιώθουν εξυπνότεροι. Οι άνθρωποι που στοχεύουν στην αυτοβελτίωσή τους, επιλέγουν να βρίσκονται δίπλα σε ανθρώπους-προκλήσεις για το μυαλό τους κι όχι σε ταπεινούς αυλικούς.
7. Τα μυαλά είναι σαν τα αλεξίπτωτα…
...για να λειτουργήσουν πρέπει να είναι ανοιχτά, όπως λέει και διάσημο ρητό. Έξυπνος είναι, λένε, ο άνθρωπος που μπορεί να φωτίσει κάθε πλευρά ενός γεγονότος ή ενός ζητήματος με ψυχραιμία και χωρίς συναισθηματισμούς. Το να έχεις ανοιχτό μυαλό, σημαίνει να είσαι πλήρης ενσυναίσθησης αλλά και λογικής και να αντιλαμβάνεσαι ότι οι φανατισμοί περιττεύουν.
8. Ξέρουν να λένε «έκανα λάθος»
Oι έξυπνοι άνθρωποι δεν παγιδεύονται από βεβαιότητες και γνωρίζουν καλύτερα απ’ τους ανόητους ότι είναι απίθανο να τα γνωρίζεις όλα και πολύ πιθανό να κάνεις λάθη. Το να αντιλαμβάνεσαι και να «μετράς» τα λάθη σου, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερη σοφία. Τα ‘χε πει κι ο Κικέρωνας «Μόνο ο βλάκας αντιστέκεται στα λάθη».
9. Εστιάζουν περισσότερο στους άλλους και λιγότερο στον εαυτό τους
Πολλοί άνθρωποι ζουν τη ζωή τους τοποθετώντας πάντα τον εαυτό τους στο επίκεντρο της προσοχής τους, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να μάθουν από τους άλλους. Οι σοφοί άνθρωποι ξέρουν, ότι οι συνάνθρωποί τους μπορούν να τους δώσουν απλόχερα υποστήριξη και ευκαιρίες να γίνουν καλύτεροι και, ταυτόχρονα, ότι ο μελοδραματισμός, η φιλαυτία και ο αυτοθαυμασμός ή η αυτολύπηση είναι όλα πτυχές του εγωισμού. Κι ο εγωισμός είναι εχθρός της ευφυϊας.
10. Ρωτούν πολύ, ακούν περισσότερο και ξέρουν πότε να κρατούν το στόμα τους κλειστό
Εάν θέλεις να γίνεις έξυπνος, να μάθεις να κάνεις έξυπνες ερωτήσεις, ν’ ακούς προσεκτικά, ν’ απαντάς ήρεμα και να μη μιλάς όταν δεν έχεις να πεις τίποτα, όπως έχει πει ένας Ελβετός ποιητής. Ευφυΐα είναι να μη θεωρείς το εαυτό σου τον εξυπνότερο άνθρωπο στο δωμάτιο, να μη φοβάσαι να πεις «δεν ξέρω», να αναζητάς τη ρίζα κάθε προβληματισμού και να κρατάς το στόμα σου κλειστό όταν δεν έχεις κάτι να πεις.
