Ζεις με το παιδί σου τα τελευταία 12, 13 χρόνια. Παίζετε μαζί, κοιμάστε μαζί, λύνετε τα προβλήματά του μαζί, το συνοδεύεις παντού, το βοηθάς, το φροντίζεις, ξέρεις το αγαπημένο του φαγητό, την πιο κρυφή του σκέψη, ποια αστεία του αρέσουν, τον καλύτερο του φίλο, το χρώμα που προτιμάει, τι το κάνει κλαίει, πότε φοβάται, τη στάση που κοιμάται, τι ώρα θα ξυπνήσει μέσα στο βράδυ για να πιει νερό.
Το κοιτάς στα μάτια και ξέρεις τι έφαγε, πότε το έφαγε, πότε το χώνεψε, τι σκεφτόταν ενώ κατάπινε, τι θα σκεφτεί μέσα στην επόμενη ώρα και, φυσικά, αν είναι χαρούμενο, λυπημένο, φοβισμένο ή θυμωμένο.
Κοινώς, το ξέρεις απ’ έξω κι ανακατωτά. Όσο κι αν σε προειδοποιούν ότι θα αλλάξει, δεν το πιστεύεις. Δεν μπορείς να το πιστέψεις και σε καταλαβαίνω. Ούτε κι εγώ το πίστευα. Όταν μου έλεγαν φίλοι και γνωστοί ότι η κόρη μου θα απομονώνεται στο δωμάτιό της, θα μου λέει καλημέρα με το ζόρι ή πως στις 10:05 θα γελάει μέχρι δακρύων και στις 10:07 θα κλαίει με λυγμούς, τους αποκαλούσα τρελούς. Όχι, δεν πίστευα τίποτα γιατί (νόμιζα ότι) ήξερα το παιδί μου απ’ έξω κι ανακατωτά.
«Το δικό μου παιδί δεν θα κάνει τέτοια», έλεγα με έπαρση. «Το δικό μου παιδί είναι αλλιώς μαθημένο, μ’ αγαπάει, η σχέση μας είναι ξεχωριστή, δεν είναι κυκλοθυμική, δεν κάνει βήμα χωρίς εμένα, θα παραμείνει ίδια. Πάμε στοίχημα;». Και φυσικά, όχι μόνο έχασα το στοίχημα, αλλά νιώθω απέραντες ενοχές για όσα έλεγα πριν από λίγους μήνες στους πιο έμπειρους γονείς.
Η μεγάλη αλλαγή
Το «κακό» μας βρήκε εντελώς ξαφνικά, όπως συμβαίνει στις ταινίες: ξεκινάει μια μέρα ο πρωταγωνιστής να πάει στη δουλειά του, χωρίς να γνωρίζει ότι μέσα στις επόμενες ώρες θα τον αρπάξουν εξωγήινοι και θα αναγκαστεί να πολεμήσει με διαγαλαξιακούς εχθρούς για να σώσει τη γη. Αντίθετα, περπατάει ανέμελος προς το γκαράζ, σφυρίζοντας έναν χαρούμενο σκοπό και νομίζοντας πως η μέρα του θα είναι σαν όλες τις άλλες.
Έτσι ακριβώς την πάτησα κι εγώ. Ξύπνησα μια Κυριακή πρωί, πρόπερσι την άνοιξη, χωρίς να περνάει από το μυαλό μου ότι, πριν περάσουν 24 ώρες, θα έχω μπει στη ζώνη του λυκόφωτος. Όλα ξεκίνησαν με μια απλή συζήτηση που εξελίχθηκε στον πρώτο μας μεγάλο καβγά.
Εκείνος ο καβγάς ήταν το κομβικό σημείο που άλλαξε τα πάντα. Μια μαύρη τρύπα που με ρούφηξε κι ακόμα προσπαθώ να βγω. Μια νέα εποχή που, μέχρι τώρα, χωρίζεται σε τρία στάδια.
1ο στάδιο: θλίψη
Το πρώτο στάδιο ήταν η θλίψη. Από εκείνη την Κυριακή, άρχισε να είναι μονίμως μελαγχολική, σαν να της είχε συμβεί κάτι τρομερό που δεν ήθελε να μοιραστεί μαζί μου. Τα άλλοτε φωτεινά ματάκια της σκοτείνιασαν. Κάθε που με πλησίαζε, ένιωθα ένα μαύρο σύννεφο να μου ρουφάει όλη τη θετική μου ενέργεια και το κάποτε λαλίστατο κοριτσάκι μου, απαντούσε πλέον μονολεκτικά.
Τι έχεις; - Τίποτα
Σε πείραξε κανείς; - Όχι
Συνέβη κάτι; - Όχι
Θα φας; - Όχι
Συνέβη κάτι; - Όχι
Θες να δούμε σειρά; - Όχι
Συνέβη κάτι; - Αμάν ρε μαμά, σου είπα ΟΧΙ (6 λέξεις, ρεκόρ!).
Όπως καταλαβαίνετε, το άγχος και η ανησυχία μου για το «τι έχει το παιδί!», χτύπησαν κόκκινο. Η κόρη μου ήταν το μοναδικό θέμα για το οποίο συζητούσα και όποτε άνοιγα το στόμα μου, φίλοι, συγγενείς και συνάδελφοι απομακρύνονταν ευγενικά. Είχα γίνει σαν εκείνες τις μαμάδες νηπίων που τις αποφεύγουν όλοι επειδή δείχνουν συνέχεια φωτογραφίες και ζωγραφιές των παιδιών τους, αλλά στο πιο μίζερο.
2ο στάδιο: νεύρα και απαξίωση
Στο δεύτερο στάδιο, η θλίψη άρχισε να συναλλάσσεται με τον θυμό. Τα νεύρα της ήταν εκτός ελέγχου. Ό,τι και να της έλεγα απαντούσε οργισμένα, σαν να ήμουν ο νούμερο ένα εχθρός της. Αντί για τις συνηθισμένες βόλτες μας, προτιμούσε να κλείνεται στο δωμάτιό της πάντα με ακουστικά στα αυτιά. Είτε μιλούσα στον τοίχο είτε μιλούσα σε κείνη, ήταν ένα και το αυτό. Αν τύχαινε να πέσει πάνω μου κατά τη διάρκεια της μέρας, ας πούμε στην κουζίνα, έκανε σαν είμαι αόρατη. Κι όταν την ανάγκαζα να με «δει» και να με ακούσει, οι απαντήσεις της ήταν απότομες και απαξιωτικές.
Ήταν επίσημο: το μωρό μου είχε μεταμορφωθεί σε ένα αγενές τέρας που με ανεχόταν με το ζόρι κι αυτό μου γεννούσε μια γκάμα συναισθημάτων: από απογοήτευση και θυμό, μέχρι στεναχώρια και αγανάκτηση. Κατά τ' άλλα, κοιμόμουν και ξυπνούσα με ένα «τι έχω κάνει λάθος» να τριβελίζει το μυαλό μου.
3ο στάδιο: ισορροπία
Σταδιακά, άρχισα να προσαρμόζομαι στα νέα δεδομένα και να συμβιβάζομαι με την νέα της προσωπικότητα. Σταμάτησα όχι μόνο να ρωτάω «τι έχεις» αλλά και να θυμώνω κάθε φορά που μου απαντούσε «τίποτα, άσε με». Αποφάσισα πως θα είμαι δίπλα της μέρα νύχτα, αλλά από απόσταση και χωρίς να την πιέζω. Αν θέλει κάτι, ας μου το πει. Αν δεν θέλει, αυτή χάνει. Και κάπου εκεί μπήκαμε στο στάδιο Νο 3.
Το μοναχοπαίδι μου, έχει αρχίσει να με πλησιάζει ξανά. Η θλίψη και ο θυμός είναι ακόμα εδώ, αλλά όχι συνέχεια. Παραμένω ο νούμερο ένα εχθρός της, αλλά όχι κάθε μέρα. Παρόλο που η βασική της έγνοια είναι οι φίλοι της και η κυκλοθυμία έχει γίνει το κύριο χαρακτηριστικό της, δεν αδιαφορεί πια τελείως για τους γύρω της ή τις υποχρεώσεις της.
Υπάρχουν βράδια που ξαπλώνει δίπλα μου όπως παλιά και μου μιλάει για το σχολείο, τους έρωτές της, τα προβλήματα που την απασχολούν, ενώ κάποιες (σπάνιες) φορές μου ζητάει ακόμα και συμβουλές. Όταν είμαστε μαζί στο αμάξι, συζητάμε για την επικαιρότητα ή για όταν ήταν παιδί χωρίς να με απαξιώνει πάντα. Η σχέση μας αλλάζει, και μαζί της αλλάζω κι εγώ. Κι όλα αυτά που συμβαίνουν στην εφηβεία, αρχίζω να τα συνηθίζω. Όλα.
Ή μάλλον, όλα εκτός από ένα: τη στιγμή που μπαίνω στο σπίτι μετά από 8 ώρες δουλειάς κι αντί να τρέξει στην αγκαλιά μου, μου πετάει ένα αδιάφορο «γεια» απ’ το δωμάτιό της. Εκείνη τη στιγμή νιώθω σαν να είμαι αόρατη, σαν να υπάρχω μόνο για να πληρώνω λογαριασμούς, να της δίνω χαρτζιλίκι, να μαγειρεύω, και γενικά να ικανοποιώ τις πρακτικές της ανάγκες. Σιγοτραγουδάω το «Mr. Cellophane» και, καθώς βγάζω το παλτό μου, βουρκώνω.
Και λίγο πριν ξεχυθούν τα δάκρυα από τα μάτια μου, τρέχει να με προϋπαντήσει με λαχτάρα ο σκύλος μας, θυμίζοντάς μου μια φράση που είχα διαβάσει πρόσφατα: ο καλύτερος τρόπος να επιβιώσεις αυτά τα δύσκολα χρόνια στο μεγάλωμα του παιδιού σου είναι να πάρεις έναν σκύλο «έτσι ώστε κάποιος στο σπίτι να χαίρεται που σε βλέπει».
Όταν έχεις έφηβα παιδιά, μην τα παίρνεις όλα προσωπικά
Η κόρη μου κοντεύει 15 ετών και είμαστε στο στάδιο Νο 3. Μέχρι να έρθουν τα επόμενα στάδια, στα οποία δεν ξέρω τι με περιμένει κι αν θα μπορέσω να τα διαχειριστώ, θα σας δώσω λίγη από τη σοφία (εδώ γελάμε) που αποκόμισα μέχρι τώρα.
Όταν έχεις έφηβα παιδιά στο σπίτι, μην απελπίζεσαι και μην τα παίρνεις όλα προσωπικά. Δεν αντιπαθούν εσένα, αλλά τον ρόλο σου. Σε αγαπούν ακόμα κι όταν δείχνουν το αντίθετο. Κι όταν τα βλέπεις θλιμμένα και δεν ξέρεις τι έχουν, να θυμάσαι πως, αν έχουν κάτι σοβαρό, θα είσαι ο πρώτος που θα τρέξουν να το πουν (αρκεί να μην σε φοβούνται - τον νου σου!).
Πρόσεχε τον εαυτό σου, έχε την προσωπική σου ζωή, πήγαινε κανένα θέατρο, πέρνα χρόνο με τους φίλους σου, διάβασε τα βιβλία που δεν προλάβαινες όσο ήταν μικρά και κάνε υπομονή. Η «κρίση» είναι προσωρινή.
