Η επιλόχειος κατάθλιψη αποτελεί «πρόβλημα» για 1 στις 10 νέες μαμάδες, το οποίο όμως έχει επιστημονική εξήγηση και θεραπεία. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει η υποστήριξη που θα δεχθεί η γυναίκα από τον σύντροφο και το περιβάλλον της.
Τι είναι, γιατί συμβαίνει και ποιά τα συμπτώματα
Σύμφωνα με την ψυχολόγο κ. Τριανταφυλλιά Χαρίλα, η επιλόχειος κατάθλιψη εμφανίζεται συνήθως την τρίτη ή την τέταρτη ημέρα μετά τον τοκετό και τα συμπτώματα είναι εντονότερα αργά το απόγευμα ή το βράδυ. Σε σπανιότερες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και 6 μήνες μετά τον τοκετό.
Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά της κατάθλιψης: Η γυναίκα έχει κακή διάθεση, νιώθει έντονη θλίψη, έλλειψη ικανοποίησης από δραστηριότητες που μέχρι πρότινος της πρόσφεραν χαρά, έλλειψη ενδιαφέροντος προς το μωρό ή ακόμα και επιθετικότητα προς αυτό. Γίνεται επίσης ευσυγκίνητη χωρίς προφανείς λόγους με ασυγκράτητα δάκρυα, άγχος, κόπωση, μείωση ή αύξηση του βάρους, εμμονές ότι κάτι μπορεί να συμβεί στο βρέφος κ.α.
Δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος εμφάνισής της, όμως επιβαρύνονται από την διαταραχή αυτή γυναίκες με υπάρχον ιστορικό, έλλειψη υποστήριξης από την οικογένεια ή τον σύντροφό τους, πρόωρο τοκετό ή κάποια διαταραχής στο μωρό, απώλεια της μητέρας σε μικρή ηλικία, οικονομικά προβλήματα και πένθος. Βέβαια, επιλόχειος κατάθλιψη εμφανίζεται και χωρίς συγκεκριμένο λόγο ή παρουσία στρεσσογόνων παραγόντων, ενώ ακόμα και αν υπάρχουν κάποιοι από τους παραπάνω παράγοντες δεν είναι δεδομένο ότι η γυναίκα θα εμφανίσει τέτοιο σύμπτωμα.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι ορμονικές αλλαγές παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην ψυχολογία της εγκύου -και στη συνέχεια της λεχώνας. Όπως χαρακτηριστικά εξηγεί η ψυχολόγος κ. Τέσσα Χριστοδούλου, «κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνονται τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη που σχετίζονται με τη σύλληψη και τη γέννηση. Στις πρώτες 24 ώρες μετά από τον τοκετό, το ποσοστό αυτών των ορμονών μειώνεται γρήγορα, στα κανονικά -προ εγκυμοσύνης- επίπεδά τους. Αυτή η ταχεία αλλαγή στα επίπεδα των ορμονών, μπορεί να οδηγήσει στην επιλόχειο κατάθλιψη».
Αντιμετώπιση και θεραπεία
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως υπάρχει διαχωρισμός ανάμεσα στην επιλόχειο μελαγχολία και την επιλόχειο κατάθλιψη. Η πρώτη, λένε, έχει ηπιότερα συμπτώματα και μπορεί να διαρκέσει έως και δύο εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ η δεύτερη μπορεί να διαρκέσει ακόμα και έναν χρόνο μετά τον τοκετό, παύοντας πλέον να είναι επιλόχεια αλλά κανονική κατάθλιψη.
Το "καλό" με αυτού του είδους την κατάθλιψη είναι ότι η γυναίκα κατανοεί ότι κάτι "δεν πάει καλά" και σε πολλές περιπτώσεις το εξομολογείται στους γύρω της. Ακόμα, όμως, κι αν δεν θέλει να μιλήσει, θα πρέπει να βρει κουράγιο για να φροντίσει τον εαυτό της, να ξεκουραστεί και να αναζητήσει την υποστήριξη κυρίως του συντρόφου της.
Έτσι, τόσο εκείνος όσο και ο στενός περίγυρος της γυναίκας έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν για να την βοηθήσουν να αντιμετωπίσει αυτή την απροσδόκητη δυσκολία των πρώτων ημερών της ως μαμά. Το πρώτο που θα πρέπει τα άτομα αυτά να κάνουν είναι να δείξουν υπομονή, υποστήριξη και, αν χρειάζεται, να ζητήσουν συμβουλές από γιατρό, ο οποίος θα κρίνει αν χρειάζεται η γυναίκα να λάβει αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Συνήθως, όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι απαραίτητο.
Ακόμα, δεν θα πρέπει να σοκαριστούν ή να απογοητευτούν αν η νέα μαμά εμφανίσει τέτοια συμπτώματα, αλλά να την βοηθήσουν τόσο συναισθηματικά όσο και πρακτικά, π.χ. με δουλειές του σπιτιού. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να της δώσουν χρόνο και την ευκαιρία να μιλήσει, να εκφράσει όλα αυτά που νιώθει να της συμβαίνουν και να βρίσκονται εκεί για να την ακούν, θυμίζοντάς της ότι σε μερικές ημέρες θα νιώθει πολύ καλύτερα.
