Να απαξιώσει τον έπαινο και να πάψει να προσπαθεί
Όταν κερδίζει τον έπαινο πολύ συχνά και για το κάθε τι, ένα παιδί μπορεί να πάψει να δίνει αξία στην επιδοκιμασία των γονιών του. Σταδιακά, χάνει το κίνητρο του και σταματά να προσπαθεί για την επιτυχία σε ό,τι καταπιάνεται.
Να ζητά διαρκώς την επιβράβευση και για το παραμικρό
Σε άλλες περιπτώσεις, ο συνεχής έπαινος μπορεί να δώσει στο παιδί την εντύπωση ότι θα επιβραβεύεται για οτιδήποτε και αν κάνει είτε είναι έξω απ’ τα συνηθισμένα είτε όχι. Ένα απλό “παρακαλώ” όποτε ζητά κάτι από κάποιον, είναι στα μάτια του λόγος επαίνου και η απουσία του, γίνεται αφορμή για άμεση απογοήτευση.
Να αδυνατεί να ξεχωρίσει το επίτευγμα από μια καλή προσπάθεια
Η σκληρή προσπάθεια είναι το πρώτο ζητούμενο για ένα παιδί και πρέπει να επιβραβεύεται με κάποιον τρόπο ώστε να τονιστεί η αξία της. Το επίτευγμα, όμως, στο οποίο μπορεί να οδηγήσει ή να μην οδηγήσει μια καλή προσπάθεια δεν πρέπει να συγχέεται με αυτή για να μη χάσει τη δική του ιδιαίτερη αξία ως κίνητρο. Το παιδί πρέπει να μάθει ότι όποιος προσπαθεί δε βγαίνει χαμένος χωρίς να καταλήξει ότι δεν υπάρχει καλός λόγος για να προσπαθήσει περισσότερο.
Να μην επιχειρεί τίποτα από το φόβο να μην αποτύχει
Άλλες φορές, το παιδί μαθαίνει στην επιβράβευση και η απώλειά της εξελίσσεται σε διακύβευμα που υπερτερεί του κινήτρου να την επιδιώξει. Έτσι, από το φόβο του μην αποτύχει και χάσει την αποδοχή και τον καλό λόγο των γονιών του, το παιδί δεν ξεκινά καμια προσπάθεια και δεν δηλώνει καμια επιδίωξη.
Φυσικά, ο έπαινος παραμένει ένας απλός και πολύ χρήσιμος τρόπος να καθοδηγήσετε το παιδί σας στο μονοπάτι της εργατικότητας, της τόλμης και του υγιούς ανταγωνιστικού πνεύματος. Αρκεί να τον χρησιμοποιείτε με σύνεση και σωστό τάιμινγκ και να:
Μην επιβραβεύετε το αυτονόητο
Μην επαινείτε συχνά το παιδί για τα χαρακτηριστικά του (την ομορφιά, το ύψος, τα μάτια του κλπ.), τα ταλέντα του, τη συμμόρφωση με το πρόγραμμά του (ύπνο, φαγητό κλπ.) ή τους βασικούς κανόνες συμπεριφοράς (παρακαλώ, ευχαριστώ κλπ.). Πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει τι χρειάζεται πραγματική προσπάθεια και τι όχι.
Επιβραβεύετε τη δουλειά και να είστε συγκεκριμένοι
Όταν δίνετε τον έπαινό σας, να είστε ξεκάθαροι και να εστιάζετε στην αξία της δουλειάς που έκανε το παιδί, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Επίσης, μη δίνετε γενικόλογες αιτιολογίες, αλλά αποδώστε τον έπαινο σε συγκεκριμένες πράξεις ή επιτεύγματα για να καταλάβει το παιδί τι είναι εκείνο που πρέπει να επαναλάβει για να επιβραβευθεί.
Εννοείτε όλους τους επαίνους σας
Αν δεν είστε σίγουροι για το “μπράβο” σας ή αν το λέτε για να μην κακοκαρδίσετε το παιδί, κρατήστε το καλύτερα για μια πιο κατάλληλη στιγμή. Αν το παιδί καταλάβει ότι δεν είστε ειλικρινείς θα δυσκολεύεται να σας πιστέψει και δεν θα ξέρει πότε αξίζει πραγματικά τον έπαινό σας και πότε όχι.
Κάπως έτσι, όταν εφαρμόζεται με μέτρο και σωστό κριτήριο, ο έπαινος έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην πράξη, όπως ακριβώς και στη θεωρία.
