Όταν τα παιδιά βρίσκονται διαρκώς ενώπιον σοβαρών οικονομικών συζητήσεων, αναπόφευκτα κάποια στιγμή θα νιώσουν ανασφάλεια και άγχος. Όπως εξηγεί η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια κ. Ρομίνα Σαλούστρου, «Δεν χρειάζεται να γίνονται αναλυτικές συζητήσεις σχετικά με τα οικονομικά της οικογένειας μπροστά στο παιδί, γιατί ενδέχεται αυτό να μπει στη διαδικασία να αναλάβει την ευθύνη, να αισθανθεί ότι είναι βάρος για την οικογένεια και ότι πρέπει να κάνει κάτι το ίδιο, για να βοηθήσει την κατάσταση.»
Φυσικά, ο τρόπος με τον οποίον γίνονται αυτές οι συζητήσεις είναι σημαντικός, και μάλιστα ανεξαρτήτως της ηλικίας του παιδιού. «Οι γονείς οφείλουν να μιλούν με πολλή ηρεμία και με τρόπο που δεν θα αγχώσει το παιδί», λέει η κ. Σαλούστρου, «ωστόσο, με τα παιδιά θα πρέπει να είναι ειλικρινείς και όχι διάφανοι. Φυσικά και θα πρέπει αυτά να γνωρίζουν αν υπάρχει δυσκολία στο σπίτι, όμως δεν χρειάζεται οι γονείς να μπαίνουν σε λεπτομέρειες, π.χ. δεν μπορούμε να πληρώσουμε το ενοίκιο –θα μας βγάλουν από το σπίτι ή σε υπερβολές του τύπου “δεν θα έχουμε να φάμε”.»
Ένας ακόμα λόγος που οι οικονομικές συζητήσεις μπροστά στο παιδί πρέπει να αποφεύγονται -ειδικά αν προκαλούν ένταση στο ζευγάρι, όπως συνηθίζεται- είναι, γιατί «ενδέχεται το παιδί να καταγράψει το οικονομικό πρόβλημα της οικογένειας ως αλληλένδετο με τη χαρά», εξηγεί η ψυχολόγος. Μπορεί, δηλαδή, το παιδί να αποκτήσει μια πολύ κακή αντίληψη των χρημάτων, πιστεύοντας ότι μόνο με αυτά μπορούμε να γίνουμε πραγματικά χαρούμενοι.
Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα σε περιπτώσεις γονιών, που χρησιμοποιούν το πρόβλημα για να χειραγωγήσουν το παιδί ή τον άλλον γονιό ή απλά, για να το «βγάλουν από πάνω τους». Σκεφτείτε το, λοιπόν, καλύτερα αν:
-Μοιράζεστε όλες σας τις οικονομικές ανησυχίες με το παιδί και μετά νιώθετε ανακούφιση.
-Χρησιμοποιείτε τα χρήματα για να χειραγωγήσετε ή να έχετε τον έλεγχο στο παιδί σας.
-Χρησιμοποιείτε το παιδί ως μεσάζοντα όταν τσακώνεστε με τον σύζυγο, π.χ. «Αγάπη μου, ο μπαμπάς δεν δίνει λεφτά για αυτό το παιχνίδι, θες να του το ζητήσεις κι εσύ;» ή «Λυπάμαι, Γιωργάκη, εγώ έδωσα λεφτά στη μαμά, δεν φταίω αν δεν της έφτασαν για να σου πάρει αυτό που ήθελες.»
-Βάζετε το παιδί σας να απαντά στα τηλέφωνα από απόκρυψη, γιατί ξέρετε ότι είναι από την τράπεζα, και να λέει ψέματα κάθε φορά που σας παίρνουν.
-Έχετε απαίτηση από το έφηβο παιδί σας να συμμετάσχει στα οικονομικά της οικογένειας, π.χ. του λέτε να βρει δουλειά, αν θέλει χαρτζιλίκι.
Κάνοντας κάτι από τα παραπάνω οδηγείτε το παιδί όχι μόνο σε μία κατάσταση εξαιρετικού άγχους αλλά και επιβαρύνετε τρομερά τη μεταξύ σας σχέση –και τη σχέση σας με τον άλλο γονιό, αν δεν είναι ήδη προβληματική. Όπως συμβουλεύει η κ. Σαλούστρου, «Το “σύστημα” που έχουν πρώτα να φροντίσουν οι γονείς με οικονομικά προβλήματα είναι το “μεταξύ τους”, ως ζευγάρι. Αν δεν είναι καλά μεταξύ τους, αυτό θα μεταφερθεί και στο παιδί. Από εκεί και πέρα, ό,τι έχει να κάνει με σημαντικές αποφάσεις και οτιδήποτε αφορά τους γονείς θα πρέπει να διαφυλάσσεται και να μην συζητιέται μπροστά στο παιδί. Διαφορετικά θα μιλήσουν οι γονείς για ένα οικονομικό πρόβλημα μεταξύ τους και διαφορετικά μπροστά του. Στα παιδιά πρέπει να δίνονται έτοιμες αποφάσεις για τα σημαντικά ζητήματα της οικογένειας και όχι προβληματισμός».
Πώς να βοηθήσετε το παιδί να ξεπεράσει το άγχος των οικονομικών σας προβλημάτων:
Δεδομένου, λοιπόν, ότι το παιδί αντιλαμβάνεται το πρόβλημα, αλλά προκειμένου να μην επιβαρυνθεί ψυχικά από αυτό, είναι σημαντικό να κατανοήσει, όπως λέει και η κ. Σαλούστρου, πως στη ζωή μας μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα που δεν απαιτούν χρήματα, ότι υπάρχουν δηλαδή εναλλακτικές.
Για παράδειγμα, αν το παιδί ζητήσει να αγοράσει κάτι ακριβό, «Οι γονείς μπορούν να πουν ότι δεν έχουμε την δυνατότητα γι’αυτό τώρα, όμως αν θέλεις μπορούμε να πάμε στο λούνα παρκ. Αν κάποια από τις δραστηριότητες του παιδιού πρέπει να κοπεί, τότε πρέπει να αντιπροταθεί κάτι άλλο π.χ. "Δεν μπορείς να συνεχίσεις το μπαλέτο, αλλά μπορούμε την ίδια ώρα να πηγαίνουμε στις κούνιες". Ο σκοπός είναι, το παιδί να μην νιώσει την έλλειψη χρημάτων στην οικογένεια ως στέρηση της χαράς του.»
