Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν τρέφουν μόνο καλοπροαίρετα συναισθήματα μεταξύ τους. Συχνά παρατηρούμε συμπολίτες μας να φέρονται προσβλητικά ο ένας στον άλλον ή να ανταλλάζουν κομπλεξικά σχόλια, γεμάτα φθόνο, οργή ή κακία.
Γιατί όμως γίνεται αυτό; Γιατί κάποιοι άνθρωποι θέλουν να πληγώνουν και να βλάπτουν τους άλλους; Δεκαετίες έρευνας δείχνουν ότι κάποιοι άνθρωποι είναι κακοί με τους άλλους προκειμένου να αισθάνονται καλύτερα με τον εαυτό τους.
Θέλουν να ξεχωρίζουν (θετικά)
Η θεωρία της κοινωνικής ταυτότητας υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη για «θετική ιδιαιτερότητα». Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι έχουν την ανάγκη να αισθάνονται μοναδικοί και να ξεχωρίζουν από τους άλλους με θετικούς τρόπους. Την ίδια στιγμή, έχουν ανάγκη να ξεχωρίζουν και οι κοινωνικές ομάδες στις οποίες ανήκουν (π.χ. ομάδα εργαζόμενων μαμάδων, γυναικών, δικηγόρων, Αθηναίων. κοκ). Έτσι, βλέπουν πιο ευνοϊκά τον εαυτό τους ή τους ανθρώπους που βρίσκονται στην ίδια κοινωνική ομάδα με αυτούς, και συνάμα αντιμετωπίζουν απαξιωτικά όσους διαφέρουν.
Η ανάγκη μας να είμαστε «καλύτεροι» από τους υπόλοιπους, συχνά μας ωθεί να μειώνουμε όσους διαφέρουν από εμάς, να τους κακολογούμε και να τους προσβάλουμε, είτε… από μέσα μας είτε κατηγορώντας τους δημόσια. Με αυτόν τον τρόπο, αισθανόμαστε καλύτεροι και ικανοποιούμε την εσωτερική μας ανάγκη για ανωτερότητα.
Νιώθουν μειονεκτικά και θέλουν να… πάρουν και τους άλλους μαζί τους
Η θεωρία της «κοινωνικής σύγκρισης», υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν συγκρίσεις από τη φύση τους, μέσα από τις οποίες νιώθουν άλλοτε καλύτερα κι άλλοτε χειρότερα για τον εαυτό τους. Επειδή, όμως, συνήθως προτιμάμε να αισθανόμαστε καλά, είμαστε επιρρεπείς στο να κάνουμε συγκρίσεις που θα μας επιτρέψουν να δούμε μειονεκτικά άλλους ανθρώπους.
Επιπλέον, η έρευνα που βασίζεται σε αυτή τη θεωρία, υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι είναι πιο αρνητικοί απέναντι στους άλλους όταν νιώθουν ότι τους έχουν προσβάλει ή τους έχουν υποτιμήσει και ότι έτσι μπορούν να αισθάνονται καλύτερα για τον εαυτό τους και να βοηθηθούν στην αποκατάσταση της αυτοεκτίμησης τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μία μελέτη που έγινε, κατά την οποία είπαν στους συμμετέχοντες ότι δεν ήταν ελκυστικοί. Στη συνέχεια, οι ίδιοι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τους άλλους που πήραν μέρος στη μελέτη όχι μόνο ως λιγότερο ελκυστικούς, αλλά και ως λιγότερο έξυπνους και ευγενικούς. Με λίγα λόγια, όταν ένιωσαν προσβεβλημένοι έσπευσαν να μειώσουν και τους άλλους!
Κάνουν προβολή των δικών τους ελαττωμάτων
Ο Freud υποστήριξε πριν από δεκαετίες ότι οι άνθρωποι ένιωθαν καλά με τον εαυτό τους και τα ελαττώματά τους, όταν πίστευαν ότι και άλλα άτομα είχαν τα ίδια ελαττώματα με αυτούς. Αν υποθέσουμε ότι αισθάνεστε ανέντιμοι, τότε είναι πολύ πιθανό να βλέπετε και τους άλλους ανθρώπους ως ανέντιμους και αυτό, κατά μία έννοια, σας κάνει να αισθάνεστε πιο έντιμοι από αυτούς.
Υπάρχουν διάφορες μελέτες που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα. Σε μια μελέτη, όταν είπαν σε κάποιους συμμετέχοντες ότι είχαν υψηλά επίπεδα εσωτερικού θυμού, πίστευαν ότι και τα άλλα άτομα εξέφραζαν θυμό και με αυτό τον τρόπο, ένιωθαν ότι οι ίδιοι είναι λιγότερο θυμωμένοι.
Απειλείται το Εγώ τους
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι είναι η απειλούμενη αυτοεκτίμηση που προκαλεί πολλή επιθετικότητα. Με άλλα λόγια, δεν έχει μεγάλη σημασία αν οι άνθρωποι νιώθουν γενικά καλά ή άσχημα για τον εαυτό τους. Αυτό που έχει σημασία είναι αν εκείνη τη στιγμή (που ενδεχομένως σκεφτούν μια κακία) αισθάνονται χειρότερα για τον εαυτό τους από ό,τι συνήθως.
Σε γενικές γραμμές, όταν απειλείται το εγώ τους γίνονται πιο επιθετικοί ενώ, αν νιώσουν πως τους εκτιμούν, αντιδρούν με καλοσύνη και ευγένεια.
Πηγή: psychologytoday.com
