*Φωτογραφία: nvinoticias.com
Ενώ έχουμε μια γενική εικόνα για του τι πρόκειται, δεν γνωρίζουμε συγκεκριμένα τι προκαλεί και τι ακριβώς είναι. Για την ακρίβεια, όπως επισημαίνει η ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια κ. Ρομίνα Σαλούστρου, η αγοραφοβία ανήκει στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών ενώ οι παράγοντες που συντελούν ώστε να αναπτύξει ένας άνθρωπος μια τέτοιας μορφής αντίδραση προς τον έξω κόσμο, είναι πολλοί!
Στην περίπτωση της αγοραφοβίας, το άτομο αποφεύγει όχι μόνο μέρη αλλά και καταστάσεις που τον κάνουν να αισθάνεται παγιδευμένος, αβοήθητος, ανήμπορος και κατακλύζεται από αμηχανία- ακόμα και χωρίς κανέναν προφανή λόγο.
Τα συμπτώματα της αγοραφοβίας θυμίζουν κρίση πανικού
Σε πολλές περιπτώσεις, η αγοραφοβία συνυπάρχει με την διαταραχή πανικού ενώ τα συμπτώματά της μοιάζουν πολύ στην κλασική κρίση πανικού. Όπως είναι αναμενόμενο, λοιπόν, ο ιδρώτας, το τρέμουλο, τα προβλήματα στην αναπνοή, η ζαλάδα και η τάση για λιποθυμία είναι από τα πιο αναγνωριστικά συμπτώματα ενώ η ναυτία, η διάρροια αλλά και ο φόβος του θανάτου μπορεί να τα συνοδεύουν στις πιο δύσκολες περιπτώσεις.
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η κ. Σαλούστρου, τα συμπτώματα μπορεί να κάνουν την εμφάνισή τους αιφνίδια, με αφορμή για παράδειγμα τη χρήση του μετρό ή τη συμμετοχή του ατόμου σε μια συναυλία. Όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα δεν προϋπήρχε. Η αγοραφοβία έχει βαθιές ρίζες, γι' αυτό και το άτομο πρέπει να αναζητήσει την κατάλληλη βοήθεια.
Ποιους «χτυπάει» περισσότερο
Γενικά, επικρατεί η αντίληψη ότι η αγοραφοβία προτιμά περισσότερο τις γυναίκες από τους άντρες. Ωστόσο, σύμφωνα με την κ. Σαλούστρου «η διαφορά της εκδήλωσής της σε σχέση με το φύλο, ίσως δίνει πλαστά αποτελέσματα καθώς οι γυναίκες είναι εκείνες που θα ζητήσουν βοήθεια πιο συχνά και έτσι μπορούν να καταγραφούν σαν περιστατικά. Οι άνδρες επίσης δυσκολεύονται, φτάνουν όμως πιο σπάνια σε κάποιον ειδικό».
Ωστόσο, σύμφωνα με την ψυχολόγο, κατά την εφηβική ηλικία καταγράφονται αρκετά περιστατικά εφήβων που εκδηλώνουν κρίσεις πανικού, οι οποίες συνοδεύονται από αγοραφοβία. Επομένως, ίσως αυτή η ήδη ευαίσθητη περίοδος στη ζωή ενός παιδιού απειλείται περισσότερο από αυτή την αγχώδη διαταραχή.
Το οικογενειακό περιβάλλον, επίσης, φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της διαταραχής. Όταν το παιδί μεγαλώνει σε μια «κλειστή» και άκαμπτη οικογένεια, η οποία του μαθαίνει ότι κάθε άνοιγμα προς τα έξω είναι απειλητικό, παίρνει το μήνυμα ότι αυτή η απομόνωση πρέπει να διατηρηθεί. Μεγαλώνοντας, όμως, αυτό μπορεί να το επηρεάσει σημαντικά και να εξελιχθεί σε παθολογική μορφή της αγοραφοβίας!
*Φωτογραφία: thegrio.com
Πώς επηρεάζεται η ζωή του αγοραφοβικού ατόμου;
Το μεγαλύτερο κακό αυτής της φοβίας είναι ότι επηρεάζει την καθημερινότητα του ατόμου. Φυσικά, υπάρχουν άνθρωποι που παρουσιάζουν υψηλή λειτουργικότητα και άλλοι που παρουσιάζουν χαμηλή λειτουργικότητα, αφού η κάθε περίπτωση είναι διαφορετική.
Για το αγοραφοβικό άτομο, λοιπόν, κάποιες δραστηριότητες είναι σχεδόν απαγορευτικές. Τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ, για παράδειγμα, μπορεί να γίνουν εφιάλτης, όπως και κάθε κλειστό μέρος με κόσμο. Ακόμα και κάποιες διασκεδαστικές για τους υπόλοιπους δραστηριότητες, όπως το σινεμά ή το θέατρο, είναι πιθανό να γίνουν απλησίαστες, με αποτέλεσμα το άτομο να προτιμά την απομόνωση.
Το ίδιο, όμως, ισχύει ακόμα και για τα ανοιχτά μέρη, όπως για παράδειγμα, για μια απλή βόλτα σε μια πλατεία με κόσμο. Επιπλέον, δουλειές που στα μάτια μας μπορεί να μοιάζουν απλές ή βαρετές, σε ένα αγοραφοβικό άτομο φαντάζουν βουνό. Το να περιμένει στην ουρά για να εξυπηρετηθεί, να τραβήξει χρήματα από το ΑΤΜ ή ακόμα και να μπει στο ασανσέρ είναι από δύσκολες έως ακατόρθωτες.
Για τον ίδιο λόγο, η μετακίνηση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τα οποία έτσι κι αλλιώς χρησιμοποιεί πολύς κόσμος, μετατρέπεται σε Γολγοθά.
Έτσι, το άτομο προτιμά να κλείνεται στον εαυτό του και να απομονώνεται προκειμένου να νιώθει ασφαλές και να μην αντιμετωπίσει τον φόβο του. Αυτή είναι και η πιο χαρακτηριστική ιδιότητα της αγοραφοβίας: ότι δυστυχώς επηρεάζει πολλές πτυχές της καθημερινότητας του ασθενούς, από την κοινωνική μέχρι και την εργασιακή του ζωή.
Η ψυχολόγος προσθέτει ότι για να μπορέσει η αγοραφοβία να αποτελέσει διάγνωση, θα πρέπει τα συμπτώματα να έχουν μακρά διάρκεια και να ξεπερνούν τους 6 μήνες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, επίσης, αποδεδειγμένα να μην αποτελούν συμπτώματα κάποιας άλλης ασθένειας, όπως για παράδειγμα το Parkinson, ή η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου.
Η αγοραφοβία μπορεί να αντιμετωπιστεί;
*Φωτογραφία: goodtherapy.org
Η απομόνωση που βιώνει το άτομο μπορεί να το οδηγήσει ακόμα και στην κατάθλιψη ή την κατάχρηση ουσιών, γι’ αυτό και είναι εξαιρετικά σημαντικό ο ασθενής να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να δεχτεί τη βοήθεια των ειδικών, όπως και σε κάθε άλλη ψυχική διαταραχή.
Η ψυχοθεραπεία, λοιπόν, είναι η πιο κατάλληλη μέθοδος αντιμετώπισης του προβλήματος, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συνοδεύεται και από φαρμακευτική αγωγή- τα αντικαταθλιπτικά και τα φάρμακα που δρουν κατά του άγχους, μπορεί να βοηθήσουν ένα αγοραφοβικό άτομο.
Από την εξίσωση, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και την οικογένεια, που είναι πάντα σημαντική για ένα άτομο που έχει αρχίσει ψυχοθεραπεία. Σίγουρα χρειάζεται προσωπικός αγώνας για να ξεπεραστούν αυτά τα εμπόδια, όμως οι κοντινοί συγγενείς μπορούν να βοηθήσουν το άτομο να ξεπεράσει τη δυσκολία που αντιμετωπίζει.
Θα κλείσουμε με τα λόγια μιας γυναίκας που πολεμά την αγοραφοβία και που δεν μπορούσε να μιλήσει πιο ειλικρινά: «Το κυριότερο απ’ όλα, είναι ότι εκεί έξω μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Αν και πιστεύετε ότι η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί ποτέ, η αλήθεια είναι ότι πρέπει να κάνετε εσείς το πρώτο βήμα για να θεραπευτείτε- και μπορείτε. Ο κόσμος έξω απ’ το σπίτι, έχει πολλά να σας δώσει και εσείς έχετε ανάγκη να ζήσετε με αυτοπεποίθηση, με άνεση και ευτυχία. Μην αφήσετε το άγχος σας να σας κλέψει ούτε ένα δευτερόλεπτο ακόμα.»
