Αν περιγράφαμε το παραπάνω περιστατικό στον Φρόιντ, θα μας μιλούσε σίγουρα για τα πρώτα σεξουαλικά ένστικτα, τα οποία έτσι κι αλλιώς υπάρχουν μέσα μας, σε διάφορες μορφές «σταδίων», από τη στιγμή που γεννιόμαστε. Για την ακρίβεια, σύμφωνα πάντα με τον Φρόιντ, από τα 3 έως τα 5 έτη ο άνθρωπος διανύει το φαλλικό στάδιο, με κύριο χαρακτηριστικό του την αναγωγή των γεννητικών οργάνων σε βασικές ερωτογενείς ζώνες, τον αυνανισμό και την ανάπτυξη του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος.
Όλες αυτές οι διαδικασίες, βέβαια, συμβαίνουν ασυνείδητα και σε καμία περίπτωση δεν υπονοούμε ότι περιστατικό που περιγράψαμε στην αρχή έχει σεξουαλικές προεκτάσεις και όχι τη μορφή ενός αθώου παιχνιδιού κυριαρχίας. Δε μπορούσαμε, όμως, να μην αναρωτηθούμε πώς ανάγεται μία τέτοια σκηνή δέκα χρόνια αργότερα και πότε έρχεται η ώρα που ο γονιός πρέπει να κάνει μία σοβαρή συζήτηση με το παιδί γύρω από το σεξ. Όσο αμήχανο κι αν τον κάνει να νιώθει αυτή η σκέψη.
«Αρχίζουμε να μιλάμε όταν αρχίζει να ρωτάει»
Αυτό είναι το βασικό μοτίβο στο οποίο κινούνται οι παιδοψυχολόγοι όταν οι γονείς τους ρωτούν πότε πρέπει να γίνεται λόγος για το σεξ. Πότε ακριβώς είναι αυτό; Η ακριβής χρονική στιγμή που θα αρχίσει να ενδιαφέρεται για το σεξ μπορεί να διαφέρει από παιδί σε παιδί, ωστόσο, το σίγουρο είναι ότι ήδη από την γέννησή του ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται την ευχαρίστηση των «οργάνων» του. «Ιδιαίτερα κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής του ένα παιδί αρέσκεται να αγγίζει τα γεννητικά του όργανα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τον εφηβικό αυνανισμό», αναφέρει σε σχετικό άρθρο ο ψυχολόγος κ. Παύλος Μεταξάς.
Γύρω στα τρία έτη, συμφωνούν οι περισσότεροι παιδοψυχολόγοι, είναι πιθανό να εκφραστούν οι πρώτες ερωτήσεις από το παιδί. Όταν για παράδειγμα αρχίζει να ρωτάει «πώς έρχονται τα μωρά» ή «γιατί διαφέρουν τα γεννητικά όργανα της μαμάς από αυτά του μπαμπά». Ποια είναι τότε η «σωστή» απάντηση;
Η γενική κατεύθυνση που δίνει η σύγχρονη παιδοψυχολογία, όπως επισημαίνεται στα περισσότερα σχετικά επιστημονικά άρθρα, είναι ότι ο γονιός θα πρέπει να είναι ευθύς και ειλικρινής στην απάντησή του, απαλλαγμένος από προκαταλήψεις και φόβους. Σύμφωνα με τον κ. Παύλο Μεταξά, το πιο απλό και σαφές που μπορείτε να απαντήσετε όταν το παιδί σας ρωτήσει «πώς έρχονται τα μωρά» είναι: Από τη μαμά και τον μπαμπά. Δεν είναι απαραίτητες περαιτέρω εξηγήσεις, εκτός αν το παιδί το ζητήσει. Τότε, λοιπόν, μπορείτε να πείτε κάτι που εύκολα θα κατανοήσει αν του δείξετε μία γλαστρούλα: Τα σποράκια της μαμάς και του μπαμπά φτιάχνουν ένα μωράκι στην κοιλίτσα της μαμάς. Με τον ίδιο τρόπο φτιάχνουν μωράκια όλα τα ζωάκια.
Επί της ουσίας
Φυσικά όλα τα παραπάνω απέχουν πολύ από το σεξ ως πράξη απόλαυσης, ζήτημα άλλωστε που φυσιολογικά θα προκύψει σε μετέπειτα ηλικίες. Τότε είναι που ο γονιός έρχεται σε πραγματικά δύσκολη θέση και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι «οι περισσότεροι από εμάς με δυσκολία μιλάμε στον σύντροφό μας για τη σεξουαλική μας ζωή, πόσο μάλλον στα παιδιά», όπως εύστοχα παρατηρεί σε άρθρο της η ψυχολόγος Λουίζα Βογιατζή.
Για τους γονείς που δυσκολεύονται στο να καθίσουν και να μιλήσουν στο παιδί για το σεξ, απαντώντας σε όλες τις απορίες του, οι ειδικοί συμβουλεύουν τα εξής:
-Καταρχήν, οι δύο γονείς θα πρέπει να συμφωνήσουν μεταξύ τους ως προς τις απαντήσεις που θα δώσουν στο παιδί, αλλά και στο ότι θα είναι και οι δύο εξίσου «ανοιχτοί» σε τέτοιες συζητήσεις.
-Υπάρχουν βιβλία τα οποία οι γονείς μπορούν να συμβουλευτούν σχετικά με το πώς να μιλήσουν στο παιδί για το σεξ, όπως το «Πώς να μιλήσετε στα παιδιά σας για το σεξ» (για παιδιά 2-11 ετών) ή το «Κουβεντιάζοντας για το σεξ με τα παιδιά μας της εφηβείας».
-Δεν θα πρέπει οι γονείς να μιλούν διαφορετικά στα κορίτσια και διαφορετικά στα αγόρια για το σεξ.
-Κάθε συζήτηση για το σεξ θα πρέπει να περιλαμβάνει και τα όμορφα συναισθήματα που το συνοδεύουν: Η αγάπη, η τρυφερότητα, η επιθυμία, η ευχαρίστηση.
-Αν το μικρό παιδί έχει πρόσβαση στον υπολογιστή του παιδιού, καλό είναι οι γονείς να «κλειδώσουν» οποιεσδήποτε «πηγές» μπορεί να περιλαμβάνουν σεξουαλικό περιεχόμενο, π.χ. ερωτικά video κ.λ.π., ακατάλληλα για μικρές ηλικίες.
Οι παιδοψυχολόγοι, βέβαια, εξηγούν ότι καθώς το παιδί μεγαλώνει είναι αναπόφευκτο να ενημερώνεται για το σεξ και από άλλες πηγές και κυρίως από τους φίλους του. Ωστόσο, θα ήταν αμέλεια από πλευράς του γονιού να μην συμπληρώσει τις γνώσεις του παιδιού με την δική του πείρα και τις συμβουλές που πάνω από όλα θα μάθουν στο παιδί να προστατεύεται.
Αυτό, λοιπόν, που έχει πραγματικά σημασία στον διάλογο παιδιού και γονιού για το σεξ, όπως καταλήγει η κ. Βογιατζή, είναι η αίσθηση εμπιστοσύνης που μεταδίδουν οι μεν στο δε, δείχνοντας στο παιδί ότι μπορεί πάντα να τους ρωτά και να τους μιλά για οτιδήποτε. Άλλωστε, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού δεν αρχίζει και τελειώνει σε μία μόνο συζήτηση.
