Δεν γνωρίζω τι να κάνω με τα βλαστοκύτταρα του παιδιού μου που θα γεννηθεί τώρα. Να τα πάω σε Δημόσια η Ιδιωτική Τράπεζα;
Τα βλαστικά κύτταρα είναι αρχέγονα κύτταρα, τα οποία αποτελούν πρόδρομες μορφές όλων των κυττάρων του ανθρώπινου σώματος και κάτω από κατάλληλες συνθήκες μπορούν να μετατραπούν σε όλους τους τύπους κυττάρων του οργανισμού. Το αίμα που περιέχεται τόσο στον ομφάλιο λώρο, όσο και στον πλακούντα αποτελεί πλούσια πηγή βλαστικών κυττάρων.
Το αίμα αυτό περιέχει δύο πληθυσμούς βλαστικών κυττάρων, τα βλαστικά αιμοποιητικά κύτταρα που αποτελούν τους δομικούς λίθους τόσο του κυκλοφορικού όσο και του ανοσοποιητικού συστήματος και τα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα που είναι πιο «νεαρά» και έχουν τη δυνατότητα περισσότερων κυτταρικών διαιρέσεων και μπορούν να διαφοροποιηθούν σε περισσότερα είδη κυττάρων του σώματος εκτός των αιμοποιητικών.
Τα βλαστικά κύτταρα που προέρχονται από το αίμα του ομφαλίου λώρου του παιδιού είναι γενετικά μοναδικά για το ίδιο και την οικογένεια του. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία ασθενειών, όπως κακοήθειες του αιμοποιητικού και λεμφικού συστήματος, μεταβολικές διαταραχές, αιμοσφαιρινοπάθειες, ανεπάρκειες του ανοσοποιητικού συστήματος και ορισμένες περιπτώσεις συμπαγών όγκων.
Οι θεραπευτικές δυνατότητες των κυττάρων αυτών αποτελούν σήμερα αντικείμενο εντατικής έρευνας, καθώς ένας σημαντικός αριθμός κλινικών δοκιμών είναι σε εξέλιξη παγκοσμίως για τη διερεύνηση της χρήσης αυτών των κυττάρων, ώστε να θεραπεύονται ασθένειες όπως ο διαβήτης τύπου Ι και ΙΙ. Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι τα κύτταρα του ομφαλοπλακουντιακού αίματος έχουν σημαντικές δυνατότητες και για τη θεραπεία ασθενειών όπως τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νόσος Alzheimer, η νόσος Parkinson, οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, η ανάπλαση οστών και η πλευρική αμυοτροφική σκλήρυνση (ALS).
Πάρα πολλές έγκυες γυναίκες έρχονται αντιμέτωπες με το δίλημμα: Να δώσω αμέσως μετά τον τοκετό για φύλαξη το αίμα από τον πλακούντα (που έτσι κι αλλιώς θα πεταχτεί) σε κάποια ιδιωτική τράπεζα βλαστοκυττάρων ή στη δημόσια τράπεζα; Άραγε αυτή η φύλαξη του αίματος στις τράπεζες αυτές αποτελεί μια αξιόπιστη «βιολογική» ασφάλεια για τη μελλοντική υγεία του παιδιού μου, ή είναι ένα κερδοσκοπικό εμπόριο ελπίδας; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι εύκολη και υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ και κατά και από τις δύο πλευρές.
Το βασικό πλεονέκτημα της ιδιωτικής οικογενειακής τράπεζας φύλαξης βλαστικών κυττάρων είναι ότι ο δωρητής διατηρεί τον έλεγχο του δείγματός του. Είναι μία ευκαιρία που του παρουσιάζεται μόνο μία φορά. Έτσι οι δωρητές έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το δικό τους δείγμα, σε περίπτωση που το χρειαστούν, και επειδή το δείγμα αυτό είναι αυτόλογο, υπάρχουν μηδαμινές πιθανότητες απόρριψής του. Επίσης, τα ιδιωτικά φυλασσόμενα βλαστικά κύτταρα έχουν 25% πιθανότητες να ταιριάξουν απόλυτα και 50% πιθανότητες να αποδειχθούν συμβατά με αυτά αμφιθαλών αδερφιών.
Οι γιατροί που ειδικεύονται στη μεταμόσχευση τάσσονται υπέρ της χρήσης συγγενικών βλαστικών κυττάρων, καθώς συνεπάγονται μικρότερες πιθανότητες εκδήλωσης απόρριψης του δείγματος η οποία αποτελεί μία κοινή επιπλοκή στις μεταμοσχεύσεις. Τα βλαστικά κύτταρα του ομφάλιου λώρου που φυλάσσονται σε οικογενειακές τράπεζες μπορούν να αποδειχθούν συμβατά και να προσφέρουν δυνατότητες θεραπείας σε γονείς, παππούδες-γιαγιάδες ή ακόμα και σε ξαδέρφια, καθώς η βιολογική συμβατότητα είναι πιο κοινή μεταξύ μελών της ίδιας οικογενείας.
Τέλος οι οικογένειες που έχουν προβεί στη φύλαξη βλαστικών κυττάρων θα είναι οι πρώτες που θα επωφεληθούν από τις όποιες νέες θεραπείες ανακαλυφθούν στον τομέα της Αναγεννητικής Ιατρικής, για περιστατικά καρδιοπαθειών, διαβήτη, εγκεφαλικών επεισοδίων, τραυματισμού της σπονδυλικής στήλης ή εγκεφαλικών βλαβών.
Στις Δημόσιες Τράπεζες φυλάσσεται ανώνυμα το ομφαλοπλακουντιακό αίμα που δόθηκε από διάφορους δότες. Το αίμα αυτό δίνεται δωρεάν σε όποιο άτομο το έχει ανάγκη σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Με τον τρόπο αυτό οι γονείς που δωρίζουν το αίμα στη δημόσια τράπεζα, κάνουν μια προσφορά ζωής, μιας και το αίμα αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιοδήποτε άτομο είναι συμβατό και το έχει ανάγκη.
Πρέπει βέβαια στο σημείο αυτό να γίνει αντιληπτό ότι από τα νοσήματα τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν σήμερα με μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων, πολύ λίγα αντιμετωπίζονται με τη λεγόμενη αυτόλογη μεταμόσχευση, δηλαδή με μεταμόσχευση από κύτταρα του ιδίου ατόμου που τα παραχώρησε. Με άλλα λόγια το ομφαλοπλακουντιακό αίμα που “έδωσε” για φύλαξη ένα παιδί μόνο σπάνια θα μπορέσει να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά από το ίδιο το παιδί. Φυσικά το αίμα αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, με μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας από άλλο μέλος της οικογένειας του (ετερόλογη μεταμόσχευση). Με τη δωρεά βέβαια στη Δημόσια Τράπεζα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από οποιονδήποτε το έχει ανάγκη και είναι συμβατός.
Κλείνοντας, αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι πως η συλλογή του ομφαλοπλακουντιακού αίματος μετά τον τοκετό είναι μια απλή και ανώδυνη διαδικασία που κάθε γονιός πρέπει να γνωρίζει και να συζητά με τον ιατρό του και στη συνέχεια μετά από σωστή ενημέρωση να αποφασίσει τι πιστεύει πως είναι καλύτερο για το παιδί του.
Ο Καρλαύτης Ηλίας είναι Μαιευτήρας - Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικός Υπεύθυνος Γυναικολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Αθηνών
Κάντε τη δική σας ερώτηση στους ειδικούς του Mama365.gr
