Σήμερα, εικοσιπέντε μέρες μετά το άνοιγμα των σχολείων, οι καταλήψεις έχουν υποχωρήσει κατα μεγάλο ποσοστό και οι μαθητές της χώρας επιστρέφουν σιγά σιγά στα θρανία τους. Στον απόηχο, λοιπόν, της συγκεκριμένης κινητοποίησης, αναρωτιέμαι αν οι μαθητές εισακούστηκαν και αν, τελικά, άξιζε να κλείσουν τα σχολεία.
Θέλουμε τα παιδιά μας να έχουν φωνή
Όλοι έχουμε υπάρξει παιδιά και όλοι καταλαβαίνουμε πώς νιώθουν οι μαθητές όταν μπαίνουν σε μία τάξη χωρίς θέρμανση, ένα σχολείο παραμελημένο και τουαλέτες που ντρέπεσαι να περάσεις απ’ έξω. Πόσο μάλλον φέτος που, εκτός των χρόνιων προβλημάτων, έπρεπε να τηρηθούν και επιπλέον πρωτόκολλα για την διαφύλαξη της δημόσιας υγείας. Ως γονείς, πάλι, καταλαβαίνουμε την αναγκαιότητα να μεγαλώσουμε παιδιά που έχουν άποψη, δυνατή φωνή και μπορούν να διεκδικούν αυτό που τους ανήκει.
Θέλουμε τα παιδιά μας να είναι δημοκράτες
Θέλουμε, επίσης, τα παιδιά μας να μάθουν τί σημαίνει δημοκρατία στην πράξη. Το ότι στην ηλικία των 12 ή των 15 καλούνται να πάρουν μέρος σε μία σχολική συνέλευση όπου τίθενται τα αιτήματά τους, γίνονται συζητήσεις και ακούγονται πολλές απόψεις είναι σίγουρα κέρδος για τους νεαρούς μαθητές. Ο πλουραλισμός και ο διάλογος είναι τα πιο ισχυρά όπλα της δημοκρατίας μαζί, φυσικά, με την διαδικασία της ψηφοφορίας η οποία ακολουθεί.
Ίσως οι λόγοι που υπερισχύει η μία ή η άλλη άποψη να είναι λάθος. Ίσως, πάλι, οι μαθητές να παπαγαλίζουν επιχειρήματα που ακούν από το ευρύτερο περιβάλλον τους. Κανείς όμως δεν μπορεί να αρνηθεί πως αυτή η διαδικασία διαμορφώνει την προσωπικότητά τους μέσα από την αίσθηση της συντροφικότητας, των κοινών στόχων και της πολιτικής κοινωνικοποίησης.
Θέλουμε, όμως, και ανοιχτά σχολεία…
Ωστόσο, η κατάληψη θα έπρεπε να είναι το τελευταίο όπλο στα χέρια των μαθητών. Πριν από αυτό, υπάρχουν πολλοί τρόποι να διεκδικήσει κανείς τα δικαιώματά του αλλά δυστυχώς αυτό δεν το διδάξαμε ποτέ στα παιδιά. Η κληρονομιά που τους αφήσαμε ως μέσο διαμαρτυρίας είναι τα κλειστά σχολεία και πιθανόν τα επιφανειακά και στείρα επιχειρήματα.
Το γεγονός ότι οι καταλήψεις σχολείων τείνουν να λάβουν το χαρακτήρα μαθητικής παράδοσης, αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητά τους και γίνονται αντιληπτές περισσότερο ως προσπάθεια αποφυγής των μαθημάτων. Αντί για τον τίτλο της «μαχόμενης γενιάς» κερδίζουν εκείνον της «φυγόπονης και αδιάφορης γενιάς».
Τα κλειστά σχολεία σημαίνουν χαμένες σχολικές ώρες...
Και μεταξύ μας, η χαρά του «χάνω μάθημα» είναι κάτι που δεν πρέπει να αφαιρούμε από την εξίσωση. Όπως είπαμε και παραπάνω, όλοι έχουμε υπάρξει παιδιά και όλοι καταλαβαίνουμε την ευτυχία ενός μαθητή όταν δεν έχει ούτε σχολείο, ούτε διάβασμα για το σπίτι. Όταν όμως η παιδεία έχει έτσι κι αλλιώς χρόνιες παθογένειες, κι όταν η φετινή χρονιά ξεκινά έπειτα από 6μηνη διακοπή λόγω κορονοϊού, το να χάνονται διδακτικές ώρες είναι εγκληματικό. Και ειδικά για τα παιδιά που δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε σε ιδιωτικό σχολείο ή να κάνουν ιδιαίτερα και φροντιστήρια για να καλύψουν τα κενά τους. Μακροπρόθεσμα, θα δημιουργηθούν μαθητές δύο ταχυτήτων με κοινωνικές επιπτώσεις που δεν θα είναι καθόλου ευχάριστες.
… συγχρωτισμός εν μέσω πανδημίας
Όπως καθόλου ευχάριστη δεν είναι και η σκέψη πως τα παιδιά μας, εν μέσω πανδημίας, συνωστίζονται και αψηφούν τα μέτρα προστασίας του κορονοϊού. Καλώς ή κακώς, οι μαθητές που συμμετέχουν στην κατάληψη περνούν πολλές ώρες μέσα στο σχολείο χωρίς να τηρούν τα μέτρα προστασίας που έχει ορίσει το υπουργείο παιδείας. Αυτό από μόνο του είναι αντιφατικό και παράλογο, αν σκεφτεί κανείς πως οι καταλήψεις γίνονται γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο: για να αυξηθούν και να βελτιωθούν τα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό.
…και ζημιές
Και φυσικά, δεν μπορούμε να αφήσουμε απ’ έξω τις φθορές που ανακαλύπτονται στα σχολεία μετά το πέρας των καταλήψεων. Ανήκω σε εκείνους που έχουν πίστη στους μαθητές και δεν διανοούμαι πως γίνονται βανδαλισμοί από πρόθεση αλλά ζημιές κατά λάθος. Επίσης, βρίσκουν την ευκαιρία να μπουν στις καταλήψεις εξωσχολικοί, συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας, και συχνά καταστρέφουν την δημόσια περιουσία ή συμπεριφέρονται εκδικητικά.
Μπορεί η πίστη μου να έχει βάση, μπορεί και να είμαι απλά ονειροπόλα. Όπως και να 'χει όμως, αξίζει να αναρωτηθούμε πώς φτάνουν κάποιοι νέοι στο σημείο να θεωρούν τον βανδαλισμό επαναστατική πράξη και πού βρίσκονται τα δικά μας λάθη… Αξίζει, επίσης, να αναρωτηθούμε αν είμαστε κοντά στα παιδιά μας με τον σωστό τρόπο, προβάλλοντάς τους τα σωστά πρότυπα.
Είμαστε πάντα με την πλευρά των παιδιών!
Τελευταία, άκουσα πολλές φορές την ερώτηση «είμαστε ή όχι με την πλευρά των παιδιών;». Απαντώ, λοιπόν, πως ναι! Είμαστε πάντα με τα παιδιά - είμαστε οι γονείς τους και είναι χρέος μας να είμαστε μαζί τους. Κι επειδή ακριβώς είμαστε με την πλευρά των των παιδιών, οφείλουμε να τα ακούμε και να μπαίνουμε στη θέση τους αλλά όχι να παίρνουμε το μέρος τους όταν έχουν άδικο, ούτε να δίνουμε άφεση σε όλες τους αμαρτίες. Κι αυτή τη φορά, οι μαθητές είχαν άδικο.
Οι καταλήψεις δεν αύξησαν ξαφνικά τις αίθουσες διδασκαλίας, δεν οδήγησαν σε επιπλέον προσλήψεις εκπαιδευτικών και εργαζομένων καθαριότητας, ούτε εξασφάλισαν τις ιδανικές συνθήκες ώστε να αποφύγουν την μάσκα. Για την ακρίβεια, ο απολογισμός μετράει μόνο χαμένες διδακτικές ώρες, μεγαλύτερα μαθησιακά κενά και πιθανόν περισσότερα κρούσματα.
Υπάρχουν κι άλλοι τρόποι διεκδίκησης
Αφού είμαστε με την πλευρά των παιδιών, λοιπόν, ήρθε η ώρα να τους κατευθύνουμε σε νέους τρόπους διαμαρτυρίας: διάλογος, επιστολές, θεατρικές παραστάσεις, χρήση των social, τραγούδια, μαθητικές πορείες, κτλ. H τουλάχιστον, ας είναι οι καταλήψεις το έσχατο μέσο που θα χρησιμοποιήσουν, κι όταν τίποτε άλλο δεν είναι ικανό να τραβήξει την προσοχή των ενηλίκων.
Η νέα γενιά είναι εξοικειωμένη με το διαδίκτυο και έχει πρόσβαση σε απεριόριστη πληροφορία, κι αυτό πρέπει να το χρησιμοποιήσει υπέρ της. Πρεσβεύω πως κάθε επόμενη γενιά είναι καλύτερη από την προηγούμενη και προσδοκώ πως ο επόμενη μαθητική μάχη θα δοθεί με φαντασία, δημιουργικότητα και σε ανοιχτά σχολεία. Γιατί τα σχολεία πρέπει να είναι πάντα, και για όλους ανοιχτά!
