Καλλιεργούμε μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί από νωρίς
Η πρόληψη κάθε είδους κινδύνου για την ψυχική υγεία του παιδιού είναι ο πιο σημαντικός λόγος που οφείλουμε να καλλιεργήσουμε μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί του απ’ τη στιγμή κιόλας που αρχίζουμε να επικοινωνούμε. Να το ενθαρρύνουμε να μας μιλάει για όσα σκέφτεται και αισθάνεται χωρίς να φοβάται μην το μαλώσουμε ή το κρίνουμε αυστηρά. Πρέπει, δηλαδή, να έχουμε μια «ανοιχτή» κουλτούρα επικοινωνίας στην οικογένεια και ένα σπίτι που αποτελεί ασφαλές περιβάλλον για το παιδί, ένα καταφύγιο που θα βρίσκει πάντα ανοιχτό.
Υπάρχουν περιπτώσεις που μας κάνουν πιο προσεκτικούς με το παιδί (π.χ. αν υπήρξε μια απώλεια στην οικογένεια, αν έχουμε πάρει διαζύγιο κλπ.), αλλά όταν τα πράγματα είναι φαινομενικά καλά τείνουμε να εφυσησυχάζουμε και ο μόνος τρόπος να ξέρουμε ότι συμβαίνει κάτι είναι να μας το πει το παιδί.
Αυξάνουμε την προσοχή μας σε «επικίνδυνες» περιόδους
Κάποιες απ’ τις πιο δύσκολες περιόδους στη ζωή ενός παιδιού είναι όταν αναγκάζεται να αλλάξει περιβάλλον και κοινωνικό περίγυρο (π.χ. αλλαγή σχολείου, τάξης, γειτονιάς κλπ.). Είναι, λοιπόν, πολύ πιθανό η συμπεριφορά του να οφείλεται σε κάτι που του συμβαίνει εξαιτίας αυτής της αλλαγής (π.χ. αδυναμία να κάνει φίλους, αίσθημα μοναξιάς, bullying κλπ.).
Γι’ αυτό, οφείλουμε να σκύβουμε πάνω απ’ το παιδί με περισσότερη προσοχή κατά τη διάρκεια τέτοιων αλλαγών ή περιόδων που αντιμετωπίζει έντονο άγχος (π.χ. εξετάσεις, συμμετοχή σε κάποια ανταγωνιστική δραστηριότητα κλπ.), να το ενθαρρύνουμε να μας ανοίγει την ψυχή του και να του δίνουμε διεξόδους για αποσυμπίεση και ανακούφιση.
Παρατηρούμε κάθε δραστική αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού
Κανένα παιδί δεν είναι πάντα χαρούμενο και χωρίς έγνοια στη ζωή, οπότε δεν ωφελεί να ανησυχούμε κάθε φορά που βλέπουμε το δικό μας να είναι μουτρωμένο, νευρικό, προβληματισμένο, βαριεστημένο, ακόμη και θλιμμένο. Πρέπει όμως να μένουμε σε εγρήγορση για τις περιπτώσεις που αυτές οι συμπεριφορές επανέρχονται συχνά και διαρκούν πολύ.
Πρέπει, επίσης, να αναζητούμε τους λόγους που το παιδί παρουσιάζει ξαφνικά αϋπνίες ή έντονη υπνηλία, έλλειψη συγκέντρωσης, χαμηλή αυτοπεποίθηση, απώλεια όρεξης ή βουλιμία, ραγδαία απώλεια ή αύξηση βάρους και άλλες δραστικές αλλαγές σε σχέση με πριν όπως συναισθηματική αποστασιοποίηση, απροθυμία να κοινωνικοποιηθεί κλπ.
Επιπλέον, δεν πρέπει να υποτιμούμε ποτέ κουβέντες ή πράξεις που υποδηλώνουν ότι το παιδί κάνει σκοτεινές σκέψεις ή νιώθει την ανάγκη να βλάψει τον εαυτό του. Τέτοιες συμπεριφορές αποτελούν ισχυρά σήματα συναγερμού πως είναι ώρα να αντιμετωπίσουμε τη κατάσταση πιο δραστικά ζητώντας τη βοήθεια κάποιου ειδικού.
Ζητάμε τη βοήθεια κάποιου ειδικού
Όταν φτάσουμε στο σημείο να νιώθουμε πως οι παρεμβάσεις και η στήριξή μας δεν έχουν αποτέλεσμα ή αντιληφθούμε πως η κατάσταση του παιδιού επιδεινώνεται ραγδαία, οφείλουμε να ζητήσουμε άμεσα τη συνδρομή ενός ειδικού. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στην ψυχή του παιδιού και πως μπορούμε να το βοηθήσουμε ουσιαστικά να το ξεπεράσει ή να μάθει να το αντιμετωπίζει ενεργητικά για να μην κυριεύεται από αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να κωλυσιεργούμε και να αφήνουμε την κατάαταση να λιμνάζει γιατί κάθε λεπτό που περνάει ίσως έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την ισορροπία του παιδιού. Όπως σε κάθε σοβαρό ζήτημα υγείας, έτσι και στην κατάθλιψη, η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία.
