Πρώτα απ’ όλα, βέβαια, πρέπει να κατανοήσουμε ότι ένα παιδί δεν έχει τις ίδιες ανησυχίες ή προτεραιότητες με μας. Δεν το ενδιαφέρει ο χρόνος που θα πάρει να γίνει μια δουλειά ούτε καν το αν θα γίνει τελικά. Δεν καίγεται για την καθαριότητα ή την τάξη, μπορεί να ζήσει με λίγη παραπάνω βρωμιά και η ακαταστασία του μοιάζει φυσιολογική. Οπότε, όσο και αν του φωνάξουμε, δεν υπάρχει καμία περίπτωση να αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους γίνεται αυτό. Μπορεί να πειθαρχήσει τελικά, αλλά μόνο επειδή δεν μπορεί να επιβληθεί εκείνη τη στιγμή. Το αποτέλεσμα θα είναι μια αδιάκοπη μάχη για το κάθε τι.
Για να αποφύγουμε κάτι τέτοιο μπορούμε να δοκιμάσουμε μια άλλη προσέγγιση που αντί για πυγμή, απαιτεί καλή διάθεση και φαντασία. Σύμφωνα με τις εκπαιδευτικούς και συμβούλους γονέων Τζοάνα Φάμπερ και Τζούλι Κινγκ, για να κάνετε ένα παιδί συνεργάσιμο χωρίς φωνές, αρκεί:
Να του δίνετε επιλογές αντί για εντολές
Βάλτε τον εαυτό σας στη θέση ενός παιδιού. Σκεφτείτε να σας λένε διαρκώς τι να κάνετε και πόσο θα αφαιρούσε αυτό την ευχαρίστηση από οτιδήποτε κάνατε ενδιάμεσα π.χ. τα γεύματα ή τον απογευματινό ύπνο σας.
Αντί για μια ξερή εντολή π.χ. «Μπες στο αυτοκίνητο γρήγορα!» δώστε στο παιδί την επιλογή να το κάνει όπως θέλει εκείνο. Εκεί που στέκεστε έξω απ’ το αυτοκίνητο, πείτε του κάτι όπως: «Πώς θα ‘θελες να μπεις στο αυτοκίνητο, περπατώντας ανάποδα ή χοροπηδώντας σαν κουνελάκι;» Κάπως έτσι, η εντολή σας κρύβεται πίσω από ένα σετ διασκεδαστικών επιλογών και δεν μπαίνει σε διαπραγμάτευση. Τελικά, το παιδί έχει μόνο να κερδίσει, όπως και αν επιλέξει να την ακολουθήσει.
Να υποδύεστε ρόλους και να δίνετε ζωή σε άψυχα αντικείμενα
Σκεφτείτε για λίγο πως λειτουργεί η φαντασία των παιδιών και πόσο τους αρέσει να δίνουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά σε ζώα και αντικείμενα. Γιατί, λοιπόν, να μην χρησιμοποιήσετε τον τρόπο που «διαβάζουν» τον κόσμο γύρω τους υπέρ σας.
Συνδέστε αυτό που πρέπει να κάνει το παιδί με μια πολύ σύντομη αφήγηση και θα εξασφαλίσετε όχι μόνο την προσοχή, αλλά και τη συνεργασία του. Θέλετε, για παράδειγμα, να βάλει τις κάλτσες και τα παπούτσια του γιατί πρέπει να φύγετε κι εκείνο χασομεράει ή αρνείται. Βάλτε την κάλτσα στο χέρι, κάντε την μαριονέτα και πείτε με αλλαγμένη φωνή «Πόσο κρυώνω έτσι άδεια που είμαι! Τι καλά που θα ‘τανε αν είχα ένα ζεστό ποδαράκι μέσα μου.» Μετά, κουνήστε τα παπουτσάκια σα να ήταν ζωντανά και πείτε κάτι όπως: «Πω, πω πόσο πεινάμε. Να ‘χαμε τώρα δυο ποδαράκια με κάλτσες να φάμε και να χορτάσουμε!»
Κάπως έτσι, το πιο απλό πράγμα γίνεται παιχνίδι, η διάθεση αλλάζει και οι μουντές διαδικασίες προχωράνε χωρίς κόντρες και φωνές.
Να διασκεδάζετε κι εσείς μαζί του και να του το δείχνετε
Ίσως να σκέφτεστε ότι όλ’ αυτά ακούγονται εύκολα, αλλά στην πράξη δεν είναι και τόσο. Ίσως, πάλι, να σας κουράζει ήδη η σκέψη ότι θα πρέπει να εφευρίσκετε διαρκώς διασκεδαστικούς τρόπους να «ξεγελάσετε» το παιδί για να κάνει αυτό που θέλετε. Κι όμως, δεν είναι κάτι τρομερό ούτε θα σας κουράσει πιο πολύ απ’ το δίνετε πολλές μικρές μάχες μέσα στη μέρα.
Όπως λέει με ενθουσιασμό μια μαμά που το δοκίμασε: «Άρχισα να εφαρμόζω τη μέθοδο σε όλη τη διαδρομή μέχρι τον παιδικό. Πριν βγούμε τα παπουτσάκια του πεινάνε για ποδαράκια. Στο δρόμο για το αμάξι είμαστε Πτεροδάκτυλοι που πρέπει να ξεφύγουν απ’ τον τρομερό Τυραννόσαυρο Ρεξ. Βγαίνοντας απ’ το αμάξι, κρατιόμαστε απ’ το χέρι και χοροπηδάμε στις μύτες των ποδιών για να ξεφύγουμε απ’ τη λάβα που περιβάλλει το σχολείο. Κι όταν τον αποχαιρετώ μ’ ένα φιλί, νιώθω υπέροχα γιατί, αντί να μαλώνω μ’ ένα τρίχρονο, παίζω μαζί του.»
Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να έχετε πάντα τη διάθεση ή το καθαρό μυαλό να κάνετε τις διαδικασίες παιχνίδι κι ούτε είναι κάτι που πρέπει να γίνεται ψυχαναγκαστικά. Αλλά είναι ένας δοκιμασμένος και αποτελεσματικός τρόπος να κάνετε την καθημερινότητα του παιδιού πιο διασκεδαστική και τη δική σας πιο εύκολη.
