Γιατί λειτουργούμε έτσι; Γιατί κάθε γενιά έχει την τάση να προσπαθεί για κάτι καλύτερο, κάτι περισσότερο από την προηγούμενη. Γιατί η πληροφορία σήμερα είναι τόση που μόνο αν ζεις σε σπηλιά μπορείς να την παραβλέψεις. Γιατί έτσι κι αλλιώς οι ρυθμοί και οι απαιτήσεις των καιρών είναι τέτοιοι που μας παρασύρουν στη δίνη μιας επίπλαστης εικόνας που ορίζει ότι τέλειος είναι αυτός που μπορεί να κάνει τα πάντα με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. ‘Η απλά, επειδή επηρεαζόμαστε από άλλες μαμάδες.
Από την άλλη, όμως, δεν μεγαλώνουμε παιδιά-μαχητές. Και δεν εννοώ, φυσικά, παιδιά βίαια και επιθετικά, ούτε παιδιά των οποίων η γλώσσα να είναι πιο μεγάλη από το μπόι τους (γιατί, μεταξύ μας, αυτό μια χαρά το έχουμε καταφέρει!). Αναφέρομαι σε παιδιά που όταν θα τελειώσουν το σχολείο και θα έρθουν λίγο πιο κοντά στον πραγματικό κόσμο, θα είναι έτοιμα να τον αποδεχτούν, να αντιμετωπίσουν τις μεγάλες δυσκολίες του, αλλά και που θα επιδιώξουν να τον κάνουν λίγο καλύτερο.
Δεν μεγαλώνουμε παιδιά που έχουν μάθει να ζουν στη φύση και να την αγαπούν, πολύ απλά γιατί δεν ξέρουν τι ακριβώς σημαίνει φύση! Υπάρχουν αμέτρητα παιδιά 2-3 ετών που δεν έχουν λερωθεί ποτέ με χώματα, δεν έχουν βουτηχτεί στις λάσπες. Υπάρχουν παιδιά Δημοτικού που δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το αγγούρι από το κολοκύθι, που δεν ξέρουν το όνομα κανενός δέντρου και κανενός λουλουδιού.
Δεν μεγαλώνουμε παιδιά που να ξέρουν να κάνουν ακόμα και τις πιο απλές δουλειές. Να στρώσουν το τραπέζι. Να βάλουν γάλα στα δημητριακά τους χωρίς να χύσουν το μισό έξω. Να αδειάσουν το πλυντήριο πιάτων, ακόμα και να στρώσουν το κρεβάτι τους ή να μαζέψουν τα παιχνίδια τους από το σαλόνι και να τα βάλουν ξανά στη θέση τους. Γιατί πολύ απλά, τα κάνουμε εμείς όλα αυτά, χωρίς να τους δώσουμε καν την ευκαιρία να δοκιμάσουν. Ξέρουν, όμως, πολύ καλά να ανοίγουν τον υπολογιστή και να βρίσκουν τα αγαπημένα τους βίντεο στο YouTube, παρόλο που δεν έχουν μάθει ακόμα να γράφουν ή να διαβάζουν! Ξέρουν μια χαρά να βρίσκουν μόνα τους το κανάλι που δείχνει τους αγαπημένους τους υπερήρωες -και ξέρουν τα πάντα γι'αυτούς. Τους θαυμάζουν για ικανότητες που τα παιδιά μας ποτέ δεν θα αποκτήσουν.
Δεν μεγαλώνουμε παιδιά που να βιώνουν στο πετσί τους την αποτυχία. Δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι δεν θα πάρουν το δίπλωμα των Αγγλικών με την πρώτη. Δεν επιτρέπουμε κακούς βαθμούς στο σχολείο και για να τους αποτρέψουμε ξεκινάμε τα ιδιαίτερα από την πρώτη Δημοτικού. Όταν έρχεται κάποτε η στιγμή της αποτυχίας -γιατί πάντα έρχεται- τα παιδιά μας αντιδρούν με δύο τρόπους ανάλογα με τον χαρακτήρα τους (ενίοτε και με τους δύο): Είτε σοκάρονται και κλείνονται στον εαυτό τους κατηγορώντας τον χωρίς, όμως, να κατανοούν τι έφταιξε, είτε αδιαφορούν, απλά γιατί η μαμά και ο μπαμπάς θα βρουν τρόπο να διορθώσουν το πρόβλημα. Βγήκε τελευταίο το παιδί μας στην κολύμβηση; Δεν πειράζει, θα αλλάξει άθλημα! Επέπληξε η δασκάλα του μπαλέτου το παιδί μας επειδή ενοχλεί στο μάθημα; Δεν πειράζει, θα μαλώσουμε κι εμείς με τη δασκάλα. Σημασία έχει να μην τραυματίσουμε την προσωπικότητα και την αυτοπεποίθηση του παιδιού μας. Να μην δούμε δάκρυα στα ματάκια του και ίσως μία απειροελάχιστη επικριτική διάθεση ότι φταίμε εμείς για κάτι.
Δεν αφήνουμε το παιδί μας να πάρει ρίσκα. «Μην ακουμπήσεις αυτό θα τσιμπηθείς!», «Μην ανέβεις εκεί, θα πέσεις!», «Μη φορέσεις αυτά τα ρούχα, θα σε κοροϊδεύουν στο σχολείο!». «Είσαι πολύ μικρή για να κολυμπάς χωρίς μπρατσάκια!», λέμε στο παιδί, ενώ είμαστε κολλητά δίπλα του σε βάθος 20 εκατοστών. Ναι, θέλουμε να το προστατεύσουμε –τόσα ακούμε κάθε μέρα. Ταυτόχρονα, όμως, του στερούμε κάθε ευκαιρία να μάθει από πρώτο χέρι τι θα πει απογοήτευση και λάθος, και να βρει τρόπους να τα αντιμετωπίσει.
Δεν μαθαίνουμε στο παιδί μας ότι ο κόσμος δεν είναι δίκαιος και ότι πολλές φορές αυτό δεν είναι στο χέρι του να το αλλάξει. Ότι θα έρθει η ώρα που θα νιώσει την αδικία να το «πνίγει», που θα πονέσει και θα κλάψει, αλλά το μόνο θα πρέπει να κάνει τότε είναι να το βγάλει από μέσα του και να μάθει να προχωρά. Δεν θα είναι πάντα η μαμά και ο μπαμπάς εκεί για να διορθώνουν τις αδικίες. Είναι τόσο σημαντικό να μάθουμε στο παιδί μας να συγχωρεί, να αφήνει πίσω του, να μαθαίνει και να βρίσκει εναλλακτικά πλάνα.
Δεν μαθαίνουμε στο παιδί μας να έχει ευθύνες. Αντίθετα -επειδή τα παιδιά σήμερα είναι πανέξυπνα- μας πείθουν (ή απλά κοροϊδευόμαστε ότι μας πείθουν γιατί απλά μερικές φορές βολεύει) ότι είναι πάντα τα θύματα μιας κατάστασης και ότι φταίνε πάντα οι άλλοι για όλα. Φταίει ο δάσκαλος που δεν είναι καλός μαθητής, φταίει ο συμμαθητής που τον παρέσυρε και αποβλήθηκαν από την τάξη, φταίει… ακόμα και η βροχή που τα παπούτσια της γέμισαν νερά όταν πήγε να πηδήξει στον νερόλακκο (αφού δεν τα βάζουμε και με τον καιρό, σε καλό δρόμο είμαστε ακόμα…). Με τον ίδιο τρόπο, σε μερικά χρόνια από σήμερα θα φταίει το σύστημα των Πανελληνίων που δεν πέρασε στη σχολή που ήθελε, η οικονομική κρίση που δεν βρίσκει πουθενά δουλειά και όλοι οι άντρες ή όλες οι γυναίκες που είναι άχρηστοι και γι’αυτό δεν παντρεύεται. Και ναι, μπορεί να φταίνε και όλα αυτά, σε ένα γενικότερο πλαίσιο που αφορά όμως όλους.
Η ζωή, εύκολη ή δύσκολη, αφήνει πάντα περιθώρια να βλέπει κανείς τα «ζόρια» με διαφορετικές προοπτικές από αυτές που έχει συνηθίσει. Δεν λέμε να δώσουμε μια κλοτσιά στα παιδιά μόλις κάνουν το πρώτο βήμα τους στον έξω κόσμο και να κλείσουμε βροντερά την πόρτα πίσω τους. Είναι σημαντικό, όμως, αν δεν θέλουμε να φάνε το χαστούκι που φάγαμε πολλοί όταν φύγαμε από την ζεστή φωλίτσα της δικής μαμάς και του δικού μας μπαμπά, όταν κάνουν αυτό το πρώτο βήμα να μπορούν να συνεχίσουν και στο επόμενο, χωρίς να κοιτάξουν πίσω. Εμείς εκεί θα είμαστε, με τα χέρια απλωμένα για να τα πιάσουμε. Τουλάχιστον, μέχρι να μην είμαστε πια.
