Η τηλεόραση κατέχει σήμερα κεντρική θέση στη ζωή της ελληνικής οικογένειας. Ο μέσος όρος συσκευών τηλεόρασης ανά ελληνικό νοικοκυριό, είναι τουλάχιστον δύο.
Για την παρακολούθηση τηλεόρασης, σε οικογένειες με μικρά παιδιά (κάτω των τεσσάρων χρονών) χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και συγκεκριμένη στρατηγική από τους γονείς, για πολλούς λόγους, μερικούς από τους οποίους θα παραθέσουμε ευθύς αμέσως.
Τηλεόραση με μέτρο γιατί...
Τα έντονα φώτα της τηλεόρασης που αναβοσβήνουν, οι γρήγορες εναλλαγές των σκηνών, η γρήγορη πλοκή, οι έντονοι ήχοι, η σουρεαλιστική πολλές φορές παρουσίαση θεμάτων, είναι πιθανόν να υπερδιεγείρουν τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των μικρών παιδιών, εκπαιδεύοντάς του να αντιδρά μόνο σε έντονα ερεθίσματα, κάνοντας την πραγματικότητα να φαίνεται απογοητευτική και βαρετή.
Τα μικρά παιδιά μπορούν εύκολα να μιμηθούν αυτό που βλέπουν στην οθόνη, όμως για να ωφεληθούν από ένα πρόγραμμα (και υπάρχουν ορισμένα υψηλής ποιότητας προγράμματα που έχουν αποδεδειγμένα εκπαιδευτικά οφέλη), πρέπει να μπορούν να επικεντρωθούν και να κατανοήσουν το περιεχόμενο του (τα μικρά παιδιά όμως, βρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο γνωστικής ανάπτυξης και αφομοίωσης της πληροφορίας απ' ότι τα μεγαλύτερα).
Μελέτες έχουν δείξει ότι η εντατική έκθεση των μικρών παιδιών στην τηλεόραση για περισσότερο από δύο ώρες ημερησίως, σχετίζεται με μειωμένες επιδόσεις σε όλες τις γνωστικές δοκιμασίες κατά σχολική ηλικία, καθώς και με αύξηση κινδύνου εκδήλωσης προβλημάτων προσοχής (ελλειμματική προσοχή) σε ηλικία 7 ετών
Πολλοί γονείς αναφέρουν ότι η παρακολούθηση τηλεόρασης βοηθάει τα παιδιά να κοιμηθούν εύκολα επειδή ηρεμεί. Στην πραγματικότητα όμως, μελέτες έχουν δείξει ότι πολλά προγράμματα τηλεόρασης πριν την βραδινή κατάκλιση, αυξάνουν τον χρόνο αϋπνίας, προκαλούν άγχος, υπερδιέγερση και βραχύνουν τη διάρκεια του ύπνου.
Συχνά οι γονείς παρακολουθούν πολλές ώρες τηλεόραση, το παιδί βρίσκεται στον ίδιο χώρο και μπορεί το παιδί να μην δίνει ιδιαίτερη σημασία σ' ένα πρόγραμμα που δεν καταλαβαίνει, αλλά αποσπάται η προσοχή του και δεν επιτρέπει να επικεντρωθεί στο παιχνίδι (το ελεύθερο παιχνίδι είναι ό,τι πολυτιμότερο για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται ο χρόνος που οι γονείς ασχολούνται με τα παιδιά) και μην ξεχνάμε ποτέ ότι τα μικρά παιδιά έχουν απόλυτη ανάγκη να αλληλεπιδρούν με τους γονείς τους ή με τα άτομα που τα φροντίζουν, ώστε να αποκτήσουν κοινωνικές, συναισθηματικές και γνωστικές δεξιότητες).
Τι πρέπει να κάνετε
1. Σε αυτές τις ηλικίες, όχι τηλεόραση πάνω από μία ώρα ημερησίως.
2. Οι γονείς να γνωρίζουν το θέμα και να προσπαθούν να παρακολουθούν μαζί με το παιδί το πρόγραμμα.
3. Να μην τοποθετείται ποτέ τηλεόραση στο δωμάτιο του παιδιού.
O Ιωάννης Παυλίδης είναι Επιμελητής Παιδίατρος, Ευρωκλινική Παίδων
