Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα να προσβληθεί κάποιος από καρκίνο του δέρματος είναι:
• η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο,
• ο μεγάλος αριθμός σπίλων (πάνω από 50),
• οικογενειακό ιστορικό μελάνωμα,
• το προσωπικό ιστορικό μη-μελανοκυτταρικού καρκίνου του δέρματος,
• η παρουσία άτυπων σπίλων (μελανοκυτταρικές προκαρκινικές βλάβες),
• οι μεγάλοι εκ γενετής σπίλοι (μεγέθους πάνω από 20 mm),
• η ανοσοκαταστολή.
Τα απαραίτητα μέτρα προστασίας από τον ήλιο και τις βλαβερές επιδράσεις του είναι:
• Να χρησιμοποιούμε αντηλιακό.
• Να φοράμε τα κατάλληλα ρούχα.
• Να φοράμε γυαλιά ηλίου.
• Να φοράμε καπέλο.
• Να επιλέγουμε να στεκόμαστε σε σκιερά μέρη.
• Να επισκεπτόμαστε τακτικά το δερματολόγο μας.
Το κατάλληλο αντηλιακό
Το κατ’ εξοχήν μέτρο προφύλαξης από την επικίνδυνη ακτινοβολία του ήλιου είναι το αντηλιακό με SPF υψηλής προστασίας. To SPF (Sun Protection Factor: παράγοντας ηλιακής προστασίας ή παράγοντας προστασίας από τον ήλιο) είναι ένας αριθμός που δείχνει για πόσο χρονικό διάστημα μια αντηλιακή κρέμα προστατεύει το δέρμα από τις ακτίνες του ήλιου. Το SPF δείχνει επίσης το ποσοστό της προστασίας ενάντια στον ήλιο. Έτσι:
• Το SPF 15 αποκλείει το 93% της ακτινοβολίας UVB.
• Το SPF 30 αποκλείει το 97% της ακτινοβολίας UVB.
• Το SPF 50 αποκλείει το 98% της ακτινοβολίας UVB.
Οι περισσότερες από τις αντηλιακές κρέμες προστατεύουν τόσο από τις ακτίνες UVB όσο και από τις UVA. Πώς τις χρησιμοποιούμε, όμως, με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο;
• Επιλέγουμε αντηλιακό με προστατευτικό παράγοντα SPF 15 ή και περισσότερο.
• Χρησιμοποιούμε κρέμες με αντηλιακή προστασία «ευρέος φάσματος» για να προστατευόμαστε τόσο από την ακτινοβολία UVA όσο και από την ακτινοβολία UVB.
• Βάζουμε το αντηλιακό 15-30 λεπτά πριν εκτεθούμε στον ήλιο.
• Βάζουμε αντηλιακό σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος, συμπεριλαμβανομένων των αυτιών, του λαιμού και των χεριών.
• Επειδή το αντηλιακό χάνει την αποτελεσματικότητά του έπειτα από 2 ώρες, βάζουμε ξανά έπειτα απ’ αυτό το διάστημα ή και πιο συχνά, αν στο μεταξύ έχουμε κολυμπήσει ή αν έχουμε ιδρώσει.
• Επιλέγουμε αντηλιακό ανθεκτικό στο νερό.
• Περιορίζουμε το χρόνο παραμονής μας στον ήλιο.
• Αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο κατά τις ώρες 10:00-16:00, γιατί τότε οι ακτίνες του ήλιου είναι πιο δυνατές.
Ο ρόλος της έγκαιρης διάγνωσης
Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των περιπτώσεων, ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να θεραπευτεί αν εντοπιστεί έγκαιρα. Σε αυτό μπορούμε να συμβάλουμε τόσο εμείς οι ίδιοι όσο και ο δερματολόγος μας.
Όσον αφορά εμάς τους ίδιους, είναι απαραίτητη κυρίως η αυτοεξέταση του δέρματος. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι η αποκαλούμενη «ABCD» για να ελέγχουμε την εξέλιξη των σπίλων. Ελέγχουμε τους σπίλους μας κάθε μήνα και σημειώνουμε αλλαγές σε αυτούς όπως:
1. Ασυμμετρία: όταν ο μισός σπίλος δεν είναι ίσος με τον άλλο μισό.
2. Περίγραμμα: όταν το περίγραμα του σπίλου δεν είναι ομαλό.
3. Χρώμα: όταν το χρώμα το σπίλου δεν είναι ομοιόμορφο.
4. Διάμετρος: το μέγεθος του σπίλου είναι πάνω από 6 mm.
Στην αυτοεξέταση μπορούν να μας βοηθήσουν και άλλα μέλη της οικογένειας για μέρη του σώματος που δυσκολευόμαστε να δούμε (π.χ. πλάτη).
Τέλος, είναι απαραίτητη η επίσκεψη στο δερματολόγο μας για να κάνουμε τους απαραίτητους προληπτικούς ελέγχους για τον καρκίνο του δέρματος μία φορά το χρόνο, για να κρατήσει υπό έλεγχο την εξέλιξη των σπίλων μας και για να κάνει έγκαιρη διάγνωση τυχόν κακοήθους σπίλου.
* Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΥΓΕΙΑ Τιράνων
Πηγή: Art of Life & Health
