Ο φόβος είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο της παιδικής ηλικίας. Σχεδόν το 85% των παιδιών ηλικίας 2 έως 6 ετών αντιμετωπίζουν φόβο για ένα ή περισσότερα πράγματα. Φυσικά, το μεγαλύτερο ποσοστό των φόβων τους δεν έχει λογική εξήγηση, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους φόβους των ενηλίκων.
Μεγαλώνοντας, το παιδί δέχεται ερεθίσματα από το περιβάλλον και ξαφνικά συνειδητοποιεί ότι υπάρχουν κίνδυνοι ή καταστάσεις που το φοβίζουν. Πολλές φορές αισθάνεται πολύ μικρό ανάμεσα στους μεγάλους. Επίσης μια ιστορία που άκουσε, κάτι που είδε στην τηλεόραση ή στον δρόμο, οι απειλές των μεγάλων στο τι μπορεί να συμβεί αν δεν προσέχει, μπορεί να δώσουν τροφή στη φαντασία του και να το γεμίσουν φόβο. Οι γονείς ίσως μιλούν μπροστά στα παιδιά για διάφορα προβλήματα ή για το τι μπορεί να συμβεί μη συνειδητοποιώντας ότι έτσι τα φοβίζουν. Επίσης χρησιμοποιούν απειλές λέγοντας ότι αν το παιδί δεν συμπεριφερθεί σωστά θα φύγουν ή κάποιος κακός θα έρθει να τα πάρει. Γενικά οι απειλές φοβίζουν τα παιδιά και τους δημιουργούν αγωνία. Τέλος αν τα παιδιά βιώνουν τραυματικές αλλαγές ή ένταση μέσα στο σπίτι, μπορεί να εκδηλώσουν φόβο για διάφορα πράγματα.
Πώς αντιμετωπίζονται όμως οι φόβοι ώστε να μην καταλήξουν να γίνουν φοβίες που καταδυναστεύουν τη ζωή των παιδιών;
1. Παίρνετε πάντα τον φόβο του παιδιού σοβαρά. Μην το κοροϊδεύετε, διαβεβαιώστε το ότι θα είστε δίπλα του να το βοηθήσετε, προτρέψτε το να μιλήσει για το πώς αισθάνεται.
2. Εξηγήστε στο παιδί ότι όλοι κάποια στιγμή φοβηθήκαμε για κάτι. Δώστε του ένα παράδειγμα για κάτι που φοβόσασταν όταν ήσασταν παιδιά και πώς το ξεπεράσατε.
3. Προσπαθήστε να καταλάβετε τι είναι αυτό που του δημιουργεί φόβο και κατόπιν με υπομονή και χωρίς φωνές εξηγήστε του γιατί αυτό που φοβάται δεν θα συμβεί και γιατί π.χ. δεν υπάρχουν τέρατα στο σκοτάδι.
4. Εάν αισθάνεται καρδιοχτύπι ή αναπνέει πιο γρήγορα, εξηγήστε του ότι αυτό είναι φυσιολογικό να συμβαίνει όταν φοβόμαστε. Ηρεμήστε το, πάρτε το αγκαλιά, πείτε του να σκεφτεί κάτι όμορφο.
5. Τέλος, ανταμείψτε το παιδί και πείτε του πόσο δυνατό είναι για κάθε προσπάθεια που κάνει να ξεπεράσει το φόβο του. Διαβεβαιώστε το ότι θα είστε δίπλα του, ότι θα είναι ασφαλές και ότι μαζί θα αντιμετωπίσετε αυτό που το φοβίζει.
Με χιούμορ, αγάπη και χωρίς φωνές βοηθάτε το παιδί ν' αναπτύξει την αυτοπεποίθηση του και να μάθει ν' αντιμετωπίζει τους φόβους του. Αν παρ' όλα αυτά το παιδί δείχνει δυστυχισμένο, ο φόβος γίνεται φοβία και η οικογένεια ζει μέσα στην ένταση τότε μιλήστε με τον παιδίατρο και συμβουλευτείτε τον ειδικό ψυχολόγο.
*Η Βίκυ Λαγκαδιανού είναι Παιδοψυχολόγος M.Sc.,P.M.Sc., Σύμβουλος Οικογενειακής Θεραπείας Ευρωκλινικής Παίδων
