Κάπως έτσι φτάνει και η στιγμή που οι γονείς αρχίζουν να σκέφτονται τις πρώτες διακοπές του παιδιού χωρίς τους ίδιους. Η σκέψη δεν είναι παράλογη: Εκείνοι θα δουλεύουν σχεδόν όλο το καλοκαίρι –γιατί το παιδί να μένει στο σπίτι, ενώ θα μπορούσε να απολαμβάνει τα μπάνια του στην εξοχή με τα γιαγιά και τον παππού ή στην κατασκήνωση (αν είναι άνω των 6 ετών); Η απόφαση, όμως, ειδικά αν αυτή είναι η πρώτη φορά των διακοπών χωριστά, δεν είναι εύκολη.
Τι ρόλο παίζει η ηλικία του παιδιού και το αν έχει αδέλφια; Και πώς μπορούν οι γονείς να διαχειριστούν τον πρώτο αυτόν μεγάλο αποχωρισμό, τόσο αναφορικά με την ψυχολογία του παιδιού όσο και με την δική τους; Η ψυχολόγος κ. Λαμπρινή Καλαντζή απαντά.
Λογικές οι τύψεις και οι ενοχές
«Καθώς οι γονείς, είτε λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων είτε λόγω προσωπικής ξεκούρασης και επιθυμία ηρεμίας, έχουν αποφασίσει να αποχωριστούν το παιδί τους για λίγες ημέρες στις διακοπές, είναι κατανοητό να αισθάνονται ενοχές ή να βρίσκονται σε αμφιθυμική κατάσταση, αναρωτώμενοι αν κάνουν το σωστό ή είναι κακοί γονείς. Παράλληλα, μπορεί να σκέφτονται μήπως το παιδί πληγωθεί μακριά τους ή δεν περνά καλά» λέει η ψυχολόγος.
Ωστόσο, εξηγεί, ότι δεν υπάρχει σωστό και λάθος στο ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για τον πρώτο αποχωρισμό, ούτε το πόσο πιο εύκολος μπορεί να είναι αν υπάρχουν αδέρφια. Αυτές είναι παράμετροι που λαμβάνονται υπόψιν διαφορετικά για την κάθε οικογένεια. Ισχύει, πάντως, γενικότερα ότι έως την ευαίσθητη ηλικία των 4 ετών καλό είναι να αποφεύγονται οι μεγάλοι αποχωρισμοί, καθώς το παιδί μάλλον θα δυσκολευτεί να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες παρά θα τις απολαύσει -το ίδιο ίσως ισχύσει και για τους γονείς. Από τη νηπιακή ηλικία και μετά, οπότε το παιδί έχει μάθει να μπαίνει σε ομάδες και να συμμετέχει μόνο του σε δραστηριότητες, θα του είναι πιο εύκολο να αποχωριστεί τους γονείς για κάποιο διάστημα.
Συμβουλές για τους γονείς
Η κ. Καλαντζή τονίζει τη σημασία του να αντιλαμβάνονται οι γονείς πως είναι και εκείνοι άνθρωποι που επιθυμούν ξεκούραση, χαλάρωση, αλλά και το να κάνουν κάποια πράγματα για τον εαυτό τους χωρίς περιορισμούς. Έτσι, η ιδέα να αποχωριστούν το παιδί τους στην διάρκεια των διακοπών δεν εμπεριέχει κάτι απαγορευμένο, αρκεί να δοθεί προσοχή σε κάποια σημεία: Αρχικά, καλό είναι να συμφωνούν και οι δύο γονείς σε αυτήν την απόφαση, την οποία μαζί θα ανακοινώσουν στο παιδί, με τρόπο όμως που να επιτρέπει στο παιδί να εκδηλώσει τα συναισθήματά του. Έτσι, αν το παιδί παρουσιάσει κάποια αντίρρηση σχετικά με την απόφαση αυτή, να μπορέσουν όλοι μαζί να το συζητήσουν και να βρουν μια λύση με την οποία να είναι όλοι ευχαριστημένοι. Δεν χρειάζονται πολλά λόγια, αλλά ευθείες ερωτήσεις και ειλικρινείς απαντήσεις προς το παιδί, σχετικά με το πώς θα είναι εκεί που θα πάει, τι θα κάνει και για πόσο.
Στη συνέχεια πρέπει να ληφθεί υπ΄όψιν αν θα αρέσει στο παιδί το μέρος όπου θα πάει, αν θα του είναι οικείο, αν το έχει επισκεφθεί με τους γονείς του προηγουμένως, καθώς και αν τα άτομα που θα το φροντίζουν αν είναι άξια εμπιστοσύνης και επιθυμούν το παιδί. Εάν πρόκειται για τους παππούδες, που είναι και το συνηθέστερο σενάριο, μια καλή σχέση μεταξύ τους και η συχνή επικοινωνία σίγουρα βοηθά στην καλή επαφή παππούδων –εγγονών. Έτσι, το παιδί μπορεί μαζί τους να περάσει ανέμελες και ξένοιαστες διακοπές, ενώ και οι ίδιοι οι παππούδες θα είναι πιο χαλαροί αφού δεν έχουν τα καθημερινά άγχη και τον φόρτο εργασίας που έχουν οι γονείς των παιδιών.
Επίσης, άλλη εναλλακτική είναι το παιδί να βρεθεί σε φιλικό σπίτι ή εξοχικό εφόσον θα υπάρχει παιδί της ίδιας ηλικίας, με το οποίο θα έχει καλή σχέση. Έτσι, θα δοθεί μια ευκαιρία να περάσουν χρόνο μαζί, να βρουν παιχνίδια που τα ενδιαφέρουν, να σκαρφιστούν δικά τους, να μιλήσουν την «δική τους γλώσσα», να επικοινωνήσουν.
Καλό είναι, πάντως, οι αποχωρισμοί να γίνονται σταδιακά και στην αρχή για μικρά χρονικά διαστήματα. Το δε χρονικό διάστημα πρέπει να συμφωνηθεί από την αρχή για να είναι σαφές και στο παιδί το πόσο θα μείνει μακριά τους.
Μιλώντας στα παιδιά
Το πώς θα εκλάβουν τα παιδιά τον πρώτο τους αποχωρισμό από τους γονείς, έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με το πώς οι ίδιοι οι γονείς θα τους τον παρουσιάσουν, σύμφωνα πάντα με την κ. Καλαντζή. Το σίγουρο είναι ότι τα παιδιά επιθυμούν την αίσθηση της ασφάλειας, «του ανήκειν» και της αγάπης «άνευ όρων». Η ύπαρξη αυτών των συναισθημάτων τους δίνει την αυτοπεποίθηση που χρειάζονται ώστε να μπορούν να μένουν κάποιες στιγμές μακριά από τους γονείς χωρίς να φοβούνται, να ανησυχούν ή να αισθάνονται παραμελημένα.
Για τα περισσότερα παιδιά, το να γνωρίζουν άλλα παιδάκια της ηλικίας τους (ή και άλλων ηλικιακών φάσεων) μοιάζει συναρπαστικό, όπως άλλωστε και το να παίζουν ανέμελα, χωρίς τον διαρκή έλεγχο των γονιών τους. Επίσης, η καλή επαφή με τη φύση και τα ζώα πάντα έχει να διδάξει κάτι καλό στα παιδιά, μαθαίνοντάς τους να φέρονται με σεβασμό και φροντίδα προς αυτήν και τα αποκυήματα της.
Όταν τα παιδιά καταλάβουν ότι οι ξεχωριστές διακοπές από τους γονείς έχουν να τους προσφέρουν κέρδη, και ότι δεν γίνονται με σκοπό οι γονείς να τα «ξεφορτωθούν», τότε πραγματικά θα μπορέσουν να αφεθούν στην μαγεία των διακοπών και των δροσιστικών εμπειριών που μπορεί να τους προσφέρει το καλοκαίρι.
Μέτρα ασφαλείας
Σημαντικό είναι, στη συζήτηση που θα γίνει στα παιδιά πριν τις χωριστές διακοπές, να φροντίσουν οι γονείς να τα πείσουν ότι θα έχουν διαρκή επικοινωνία, κατά την οποία το παιδί θα τους εκφράζει πώς νιώθει. Αν το παιδί εκφράσει δυσάρεστα συναισθήματα, θα πρέπει οι γονείς να το βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσει, αλλά αν αυτό επιθυμήσει να φύγει από το μέρος αυτό, οι γονείς θα πρέπει να είναι ευέλικτοι να το πάρουν ξανά μαζί τους.
Επιπλέον, στα τηλεφωνήματα που θα κάνουν οι γονείς στα παιδιά, όσο θα βρίσκονται μακριά, δεν θα πρέπει να του αναφέρουν τι κάνουν οι ίδιοι στο σπίτι, για να μην το «τραβούν» πίσω. Αντίθετα, θα πρέπει να το ρωτούν πώς περνά, τι κάνει μέσα στη μέρα του, αν έχει κάνει φίλους, αν έχει μάθει νέα πράγματα, αλλά και πώς νιώθει που είναι εκεί. Καλό είναι οι γονείς να τονίζουν στο παιδί πόσο θέλουν να περνά όμορφα, αλλά και να του λένε πως και εκείνοι είναι καλά, ώστε να μην έχει άγχος και εκείνο ότι στεναχωριούνται μακριά του.
Τέλος, οι γονείς θα πρέπει να είναι συνεπείς αναφορικά με την συμφωνία που έχουν κάνει με τα παιδιά: Να επικοινωνούν όσο συχνά έχουν πει ότι θα το κάνουν, αλλά και να βρίσκονται εκεί στον συμφωνημένο χρόνο που οι χωριστές διακοπές θα τελειώσουν. Έτσι, την επόμενη φορά τα πράγματα θα είναι πολύ πιο εύκολα για όλους.