Ο ρόλος των γονιών είναι ιδιαίτερα κρίσιμος κατά την περίοδο των Πανελληνίων εξετάσεων, αφού έχουν τη δυνατότητα να μετριάσουν το άγχος των παιδιών αλλά και να τους δώσουν δύναμη ώστε να αποδώσουν όσο καλύτερα γίνεται. Άλλωστε, το άγχος των παιδιών, στην πραγματικότητα, μεταφράζεται ως φόβος ενδεχόμενης αποτυχίας. Άρα, οι γονείς θα πρέπει αφενός να συμβάλουν στην αποφυγή της αποτυχίας και αφετέρου να καθησυχάζουν το παιδί ότι αποτυχία δεν σημαίνει και το τέλος του κόσμου.
Το άγχος των πανελληνίων
Όπως συμφωνούν οι ψυχολόγοι, το άγχος είναι μια φυσιολογική κατάσταση του οργανισμού, η οποία μπορεί να αποβεί έως και δημιουργική, αφού κινητοποιεί τον οργανισμό και τον διατηρεί σε εγρήγορση, ενώ ταυτόχρονα οξύνει όλες τις αισθήσεις. Επικίνδυνο έως και κακό μπορεί, όμως, να γίνει όταν κάποιος δε μπορεί να ελέγξει το άγχος που τον καταβάλει, γιατί τότε περιορίζονται οι πραγματικές ικανότητες του ατόμου για επιδόσεις, με αποτέλεσμα να υποφέρει.
Το χειρότερο είναι, μάλιστα, όταν το άγχος κινητοποιεί όλες τις αρνητικές σκέψεις, μεγαλώνει μέσα από αυτές και οδηγεί το άτομο ακόμα και να εγκαταλείψει τις προσπάθειές του. Ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής κ. Γρηγόρης Βασιλειάδης εξηγεί σε άρθρο του τα συμπτώματα και τις επιπτώσεις του άγχους των Πανελληνίων εξετάσεων και συμβουλεύει τους γονείς:
Συμπτώματα και επιπτώσεις έντονου άγχους
* Μείωση της επίδοσης: Δυσκολία συγκέντρωσης, διανοητικό μπλοκάρισμα (μπλακ-άουτ), δυσκολία οργάνωσης των πληροφοριών.
* Ψυχοσωματικά συμπτώματα: Πονοκέφαλοι, κοιλόπονοι, ταχυκαρδία, εφίδρωση, συχνουρία, τρέμουλο, ναυτία, μυϊκή υπερένταση.
* Διανοητικά συμπτώματα: Αρνητικές σκέψεις, μείωση αυτοπεποίθησης, ευσυγκινησία, ευερεθιστότητα, άσχημος ύπνος.
Συμβουλές προς τους γονείς
Μπορεί οι πανελλήνιες εξετάσεις να αποτελούν μάχη που καλείται να δώσει το παιδί, μόνο του, ωστόσο οι γονείς, ως παραστάτες στη μάχη αυτή, μπορούν να καταλαγιάσουν το άγχος του παιδιού και να το εμψυχώσουν. Θα πρέπει να είναι διαθέσιμοι να ακούν το παιδί και τις πιθανές αγωνίες του και να το συμβουλεύουν με λόγια ειλικρινή που πραγματικά θα το κάνουν να νιώσει καλύτερα, π.χ.:
«το άγχος της αποτυχίας είναι φυσιολογικό»
«όλοι έχουμε σε αντίστοιχες συνθήκες παρόμοιο άγχος...»
«ακόμα κι αν δεν περάσεις, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις...»
«αν δεν περάσεις, για το μόνο που θα στεναχωρηθώ είναι γιατί δεν θα ανταμειφθούν οι κόποι σου...»
«Κάθε αποτυχία είναι μια ευκαιρία μάθησης»
Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει οι γονείς να αγχώνουν ακόμα περισσότερο το παιδί εν όψει των εξετάσεων. Άλλωστε, ένα παιδί έχει τόσες ακόμα δύσκολες και αγχωτικές καταστάσεις να συναντήσει στη ζωή του, οπότε καλό είναι να μάθει από τώρα να ανταποκρίνεται σε αυτές με ψυχραιμία.
Υγιής νους και σώμα
Η ψυχολογική στήριξη, όμως, δεν είναι η μόνη βοήθεια που μπορούν οι γονείς να παρέχουν στο παιδί κατά την διάρκεια των Πανελληνίων. Εξίσου σημαντικό είναι να δημιουργήσουν και τις κατάλληλες συνθήκες για σωματική και νοητική απόδοση. Σύμφωνα με την παθολόγο κ. Αναστασία Μοσχοβάκη, τα συστήματα του οργανισμού που πρέπει να βρίσκονται σε καλή λειτουργία την περίοδο των εξετάσεων είναι η πέψη (για να απορροφώνται τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία), οι αδένες, το αγγειακό σύστημα και η αρτηριακή πίεση (για τη σωστή αιμάτωση του εγκεφάλου), καθώς και το ανοσοποιητικό σύστημα (για την αποφυγή ασθενειών).
Πώς, λοιπόν, θα προστατευτούν τα συστήματα αυτά; Η κ. Μοσχοβάκη τονίζει ότι ειδικά κατά την περίοδο της εξεταστικής περιόδου το άτομο πρέπει να κοιμάται επαρκώς, να μην εκτίθεται σε καπνό, να μην έρχεται σε επαφή με άτομα που πάσχουν από λοιμώδη νοσήματα, να αποφεύγει τα κρύα ρεύματα και τις ακραίες θερμοκρασίες και να απέχει από συναισθηματικές εντάσεις. Καλό είναι να αποφεύγεται η έντονη σωματική άσκηση το διάστημα αυτό και να προτιμάται η ήπια κίνηση.
Τέλος, σημαντική είναι και η διατροφή του παιδιού το διάστημα αυτό, με άφθονη πρόσληψη υγρών (κυρίως νερού και χυμών), τακτά και μικρά γεύματα, πλούσια σε λαχανικά, ψάρια και ελαιόλαδο που βοηθούν στη διαύγεια του εγκεφάλου και, ενδεχομένως, συμπληρώματα-βιταμίνες που έχουν βρεθεί να ενισχύουν την πνευματική διαύγεια, όπως οι Ε, C, το φυλλικό οξύ, τα φλαβονοειδή και τα ω-3 λιπαρά οξέα. Ιδιαίτερα το πρωί της εξέτασης, ένα καλό αλλά όχι βαρύ πρωινό, με φρούτα και δημητριακά μπορεί να αποδειχθεί σημαντικό όπλο στη σωματική και πνευματική ευεξία του παιδιού.