Η τερατογένεση είναι μία κατάσταση η οποία έχει αποδειχθεί ότι προέρχεται από μικρό αριθμό φαρμάκων. Παρ'όλα αυτά, πολλά φάρμακα ακόμα δεν έχουν αποδειχθεί ότι είναι ασφαλή για χρήση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Έτσι, έχουμε φάρμακα που γράφουν ότι δεν έχει αποδεχθεί η τερατογενής τους δράση, αλλά που δεν έχει αποδειχθεί ότι είναι και ασφαλή για χρήση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως επισημαίνει ο Μαιευτήρας - Χειρούργος Γυναικολόγος κ. Γκικόντες Ευάγγελος σε άρθρο του στο iatronet.
Το 2-3% των ανωμαλιών διάπλασης που εμφανίζονται στα έμβρυα (με εξαίρεση το αλκοόλ) οφείλεται σε φάρμακα, αναφέρεται σε δημοσίευμα του Doctor4all.gr.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με την FDA, γνωστές ουσίες που ενοχοποιούνται για τερατογένεση είναι οι:
| ACE inhibitors Alcohol Aminopterin Androgens Carbamazepine Coumarins Danazol Diethylstilbestrol Etretinate |
Isopretinoin Lithium Methimazole Methotrexate Phenytoin Radioactive iodine Tetracydine Tri methadione Valproate |
Ωστόσο, όπως λέει στο άρθρο του και ο κ. Γκικόντες, υπάρχουν περιπτώσεις που η λήψη φαρμάκων ή κάποιες ιατρικές επεμβάσεις είναι απολύτως απαραίτητες ακόμα και όταν η γυναίκα είναι έγκυος, για να προστατευτεί από κάποιον πιθανώς χειρότερο κίνδυνο. Τονίζει, όμως, ο κ. Γκικόντες πως «οι γιατροί, θα πρέπει να χρησιμοποιούν τη μικρότερη δυνατή ποσότητα φαρμάκων και αυτό όταν είναι απαραίτητο.»
Ποια φάρμακα επιτρέπονται
Όπως λέει ο κ. Γκικόντες, σήμερα κανένας μαιευτήρας δεν χορηγεί φάρμακα στην έγκυο χωρίς λόγο. Τα φάρμακα που μπορεί να επιτραπούν -και πάντα με συνταγή γιατρού- ανήκουν στην κατηγορία της παρακεταμόλης. Τα κοινά ελαφριά παυσίπονα, τα οποία περιέχουν μόνο παρακεταμόλη, είναι σχετικά ασφαλή αν η έγκυος τα λάβει σε μικρές δόσεις, με τις οδηγίες του γιατρού. Είναι, όμως, πάντα προτιμότερο σε περίπτωση κρυολογήματος να προηγηθούν η ξεκούραση, τα ζεστά ροφήματα και η παραμονή στο σπίτι, καθώς και η χορήγηση μικρής ποσότητας βιταμίνης C.
Ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος κ. Χάρης Χηνιάδης μας αναφέρει κάποιες ακόμα κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται συχνά κατά την κύηση, όπως τα αντιεμετικά, αντιμυκητιακά και τα φάρμακα για υπέρταση.
Πρέπει να λαμβάνεται, βέβαια υπ'όψιν ότι η επίδραση του φαρμάκου στο έμβρυο εξαρτάται από την ηλικία του κατά την έκθεσή του στο φάρμακο, την δραστικότητα του φαρμάκου και την δοσολογία του.
Ιδιαίτερα επικίνδυνη για το έμβρυο είναι, σύμφωνα με τον κ. Χηνιάδη, η λήψη φαρμάκων ή άλλων ουσιών κατά το πρώτο τρίμηνο, και συγκεκριμένα κατά το διάστημα της οργανογένεσης του εμβρύου, ενώ λιγότερο επισφαλή είναι τα φάρμακα κατά το τρίτο τρίμηνο, όταν το έμβρυο έχει πλέον σχηματιστεί. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι η έγκυος θα λάβει φάρμακα που δεν έχει συστήσει ο γυναικολόγος της.
Αντιβίωση
Σύμφωνα με τον κ. Γκικόντε, ποτέ δεν πρέπει να δίνεται αντιβίωση κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, εκτός αν την χορηγήσει ο μαιευτήρας που είναι ο μόνος που θα κρίνει κατά πόσο θα ωφελήσει περισσότερο από όσο ίσως βλάψει. Έτσι, μπορεί σε καταστάσεις μολύνσεων η έγκυος να λάβει κάποια αντιβίωση που δεν θα βλάψει το έμβρυο.
Ο κ. Χηνιάδης διευκρινίζει στο θέμα της αντιβιώσης ότι υπάρχουν κάποια λίγα αντιβιοτικά που επιτρέπονται, ακόμα και κατά την εγκυμοσύνη, όπως π.χ. η πενικιλλίνη, πάντα βέβαια με την συνταγογράφηση γιατρού.
Μπορεί να βοηθήσει η ομοιοπαθητική;
Όταν η έγκυος αντιμετωπίζεται κάποιο πρόβλημα υγείας, συχνά η ομοιοπαθητική είναι ο καλύτερος τρόπος για να το αντιμετωπίσει. «Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα γενικά, θεωρούνται ασφαλή και είναι καλό ο μαιευτήρας να τα γνωρίζει, επειδή μπορεί ίσως να ωφελήσουν, αλλά δύσκολα μπορεί να βλάψουν», λέει ο κ. Γκικόντες. Και στην περίπτωση αυτή, όμως, η γυναίκα δεν θα πρέπει να πάρει κανένα τέτοιο φάρμακο από μόνη της, παρά σε απόλυτη συνεργασία με την μαιευτήρα-γυναικολόγο της.
Τι να προσέχει η έγκυος
Σε κάθε περίπτωση, τονίζουν οι γιατροί, και η ίδια γυναίκα θα πρέπει να προσέχει τον εαυτό της κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης της, ώστε να μην βρεθεί σε κατάσταση που θα αναγκάσει τον μαιευτήρα να της δώσει κάποιο φάρμακο, όπως για παράδειγμα να μην κρυολογεί ή να μην είναι επιρρεπής σε ατυχήματα.