Και δεν είναι λίγοι. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, Ηπατολογίας και Διατροφής, μπορεί σε όλους τους ανθρώπους να συμβαίνουν επεισόδια γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης αρκετές φορές τη μέρα χωρίς κανένα πρόβλημα, ωστόσο στα βρέφη η ΓΟΠ είναι μεγαλύτερη από κάθε άλλη ηλικία, λόγω παροδικής ανωριμότητας του ανώτερου πεπτικού σωλήνα. Για την ακρίβεια, μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου 70% των βρεφών κάνουν αναγωγές (γουλίτσες) τους πρώτους 4 μήνες της ζωής τους. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των βρεφών αυτών ξεπερνά το πρόβλημα μέχρι την ηλικία των 12 ή 18 μηνών.
Όταν η γουλίτσα γίνεται... πίδακας
Τα περισσότερα μωρά με ΓΟΠ είναι χαρούμενα και υγιή. Ωστόσο, μικρό ποσοστό εξ αυτών μπορεί να παρουσιάσει εντονότερα συμπτώματα, από μία απλή γουλίτσα, όπως εμετούς ή ελλιπή πρόσληψη βάρους, αναπνευστικά προβλήματα ή δυσφορία κατά τη σίτιση.
Η ΓΟΠ συμβαίνει γιατί στα μωρά ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας που χωρίζει τον οισοφάγο από το στομάχι δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα επαρκώς, με αποτέλεσμα να επιτρέπει στα υγρά του στομάχου να ανεβαίνουν στον οισοφάγο και στο στόμα. Όσο πιο χαλαρός είναι ο συγκεκριμένος σφιγκτήρας τόσο πιο έντονες θα είναι οι αναγωγές. Άλλωστε, η ΓΟΠ επιδεινώνεται με το κλάμα, τον βήχα, το σφίξιμο στη διάρκεια της αφόδευσης και από την πίεση στην κοιλιά (π.χ. όταν η πάνα είναι σφιχτή).
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα
Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας το πρώτο πράγμα που συστήνεται στους γονείς όταν τα μωρά τους εμφανίζουν ΓΟΠ είναι η τροποποίηση της δίαιτάς τους με:
-αποφυγή της υπερσίτισης (ο παιδίατρος θα ορίσει την ποσότητα γάλακτος που πρέπει να παίρνει το βρέφος).
-χορήγηση μικρών και συχνών γευμάτων.
-προσπάθεια για ρέψιμο ακόμα και μετά από 30ml γάλακτος αγελάδας ή μετά το τέλος του θηλασμού από κάθε μαστό ξεχωριστά.
-κράτημα βρέφους σε όρθια θέση για 20 με 30 λεπτά, μετά από κάθε γεύμα.
-σίτιση με ειδικό γάλα που περιέχει πηκτική ουσία ή με υποαλλεργικό γάλα, ειδικά αν δεν παίρνει ικανοποιητικό βάρος (και εφόσον το συστήσει ο παιδίατρος). Αν το μωρό θηλάζει αποκλειστικά, ίσως η μητέρα να χρειαστεί να τροποποιήσει και την δική της διατροφή (π.χ. αφαιρώντας τα γαλακτοκομικά, το αυγό, τους ξηρούς καρπούς κ.λ.π.).
Ρόλο παίζει, επίσης, και η θέση του μωρού ενώ ταΐζεται αλλά και αυτή που κοιμάται με το φαγητό, προκειμένου να αποφευχθεί η ΓΟΠ. Πιο συγκεκριμένα, η ύπτια, ανάρροπη θέση του σώματος στον ύπνο στις 30 μοίρες μειώνει τη συχνότητα της ΓΟΠ και δεν αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.
Εργαστηριακός έλεγχος και φαρμακευτική αγωγή
Αν το πρόβλημα επιμένει με συχνούς εμετούς ο παιδίατρος θα κρίνει αν το μωρό χρειάζεται θεραπεία, η οποία θα καθοριστεί με βάση την ηλικία του βρέφους και τα συμπτώματά του. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, αν το βρέφος παρουσιάζει συχνούς εμετούς και ελλιπή πρόσληψη βάρους, αναπνευστικά προβλήματα κατά ή μετά τη σίτιση, δυσφορία κατά τη σίτιση, ευερεθιστότητα και κολικούς πιθανώς ο παιδίατρος να συστήσει εξετάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν μία ειδική ακτινογραφία που εξετάζει την ανατομία του ανώτερου πεπτικού.
Αν κύριο σύμπτωμα είναι ο βήχας κατά τη σίτιση ή μετά από αυτή, δύσπνοια ή άλλα αναπνευστικά προβλήματα, τότε μπορεί να χρειαστεί να υποβληθεί το βρέφος σε 24ωρη καταγραφή του ph του οισοφάγου, ενώ αν το μωρό κλαίει έντονα και εμφανίζει αίμα στον εμετό μπορεί να συστηθεί και γαστροσκόπηση.
Ως προς την φαρμακευτική θεραπεία, αυτή συνιστάται μετά από τις σχετικές εξετάσεις και τα αποτελέσματά τους. Τα φάρμακα που χορηγούνται συνήθως στοχεύουν στην καταστολή της οξύτητας των γαστρικών υγρών . Ο γιατρός θα ενημερώσει τους γονείς για το απαιτούμενο διάστημα της θεραπείας και τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων. Το ευτυχές είναι ότι τα βρέφη με ΓΟΠ στην πλειοψηφία τους δεν χρειάζονται φάρμακα και ξεπερνούν τη ΓΟΠ μέσα στους πρώτους 12 με 18 μήνες.
Η γιατρός απαντά
Η Παιδίατρος – Γαστρεντερολόγος, Διευθύντρια Γαστρεντερολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων, κ. Καφρίτσα Παναγιώτα, απαντά στις πιο συνηθισμένες απορίες σχετικά με την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στα βρέφη:
Πότε μπορεί να γίνει επικίνδυνη η ΓΟΠ;
Η ΓΟΠ δεν είναι κάτι που πρέπει να ανησυχεί τρομερά τους γονείς. Είναι μία πολύ συνηθισμένη κατάσταση στα βρέφη, η οποία τις περισσότερες φορές περνά πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα.
Υπάρχουν κάποιες άτυπες εκδηλώσεις της ΓΟΠ, όπως είναι η άπνοια, που θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, όμως κατά κανόνα δεν εγκυμονούν κινδύνους, ενώ δεν είναι και συχνές.
Τι κάνουμε τη στιγμή που το μωρό πνίγεται από τη ΓΟΠ;
Δεν γυρνάμε το παιδί μπρούμυτα στα πόδια μας, ούτε το χτυπάμε στην πλάτη. Αντίθετα, με ψυχραιμία το σηκώνουμε όρθιο, με λίγο γυρισμένο στο πλάι το κεφάλι του, και καθαρίζουμε τη μύτη του από τα γάλατα και τις μύξες, για να μπορέσει να αναπνεύσει κανονικά (τα μωρά δεν αναπνέουν από το στόμα). Το γάλα λόγω της βαρύτητας θα ξανακατέβει στο στομάχι.
Τι παρενέργειες μπορεί να έχει η φαρμακευτική θεραπεία;
Σε περιπτώσεις επιπλεγμένης παλινδρόμησης μπορεί ο γιατρός να συστήσει φαρμακευτική θεραπεία με αντιόξινα φάρμακα, σε συγκεκριμένη δόση και για ορισμένο χρονικό διάστημα. Όλα τα φάρμακα έχουν παρενέργειες και μπορεί να έχουν μικρές επιπλοκές, αλλά στις δόσεις που τα δίνουμε δεν είναι επικίνδυνα. 99% των παιδιών που τα λαμβάνουν δεν εμφανίζουν κανένα πρόβλημα.
Τι κάνουμε αν η ΓΟΠ δεν σταματήσει μέχρι τους πρώτους 18 μήνες;
Στις σπάνιες αυτές περιπτώσεις θα πρέπει να γίνει έλεγχος στο παιδί από ειδικό για να βρεθεί αν υπάρχει κάποιο ανατομικό αίτιο που προκαλεί παλινδρόμηση, π.χ. διαφραγματοκήλη, ή κάποια αλλεργία ή φλεγμονή. Ο έλεγχος αυτός μπορεί να είναι ακτινολογικός, αλλά μπορεί να χρειαστεί και γαστροσκόπηση.
Τι ρόλο παίζει η κληρονομικότητα;
Η κληρονομικότητα παίζει ένα μικρό ρόλο στη ΓΟΠ. Μπορεί, δηλαδή, να δημιουργεί κάποια προδιάθεση αλλά δεν είναι το σύνηθες και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει καμία σχέση με τυχόν προβλήματα παλινδρόμησης στους γονείς.