Ποιος είναι ο Μιχάλης; Το αγόρι το οποίο εδώ και δύο χρόνια αποκαλεί «μεγαλύτερο εχθρό» της στην τάξη. «Μου ζήτησε δύο φορές να χορέψουμε! Και είπε ΄όχι΄ όταν ήρθε να τον πάρει η Νατάσσα!». Εκείνο το απόγευμα το σύμπαν είχε συνωμοτήσει, με τον πιο γλυκό τρόπο, για την Άννα.
Δύο μέρες μετά που μου αφηγήθηκε η Ιουλία το περιστατικό, τον αθώο ρομαντισμό είχε αντικαταστήσει η γονεϊκή ανησυχία. Γιατί, εν τω μεταξύ, ο Μιχάλης είχε πάρει τηλέφωνο την Άννα και της είχε προτείνει να πάνε σινεμά. Μαζί με δύο ακόμα συμμαθητές τους. Τι έκανε η Ιουλία; Μίλησε με τους γονείς του Μιχάλη και συμφώνησαν να μαζευτούν όλα τα παιδιά στο σπίτι του, να παραγγείλουν πίτσες, και μετά να πάνε μαζί με τους γονείς για bowling. Το σενάριο αυτό της φάνηκε πιο... ασφαλές!
«Αυτά σπρώχνουν, εσύ τραβάς»
«Αυτό που συμβαίνει στην έκτη Δημοτικού με τα παιδιά είναι ότι αρχίζουν να απομακρύνονται από εσένα και εσύ προσπαθείς να τα τραβήξεις ξανά πίσω», μου είπε η Ιουλία. «Και τότε αρχίζουμε να αναρωτιόμαστε 'Ποιος είναι ο ρόλος μου ως γονιός, τώρα;'. Γιατί τα βλέπουμε να αντιδρούν ως έφηβοι, όμως νιώθουμε ότι είναι νωρίς ακόμα για να τα αφήσουμε να έχουν την ανεξαρτησία που θέλουν, χωρίς την απαιτούμενη καθοδήγηση».
Για τους γονείς, το εκκολαπτόμενο ενδιαφέρον το παιδιού τους για ένα άλλο παιδί, του αντίθετου φύλου, είναι συχνά λόγος ανησυχίας. Οι φόβοι που γεννιούνται στους γονείς για αυτή την αναδυόμενη σεξουαλικότητα δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά τα πράγματα σήμερα είναι πολύ πιο πολύπλοκο απ'ό,τι ήταν πριν είκοσι χρόνια: Το μακιγιάζ σε κούκλες αποτελεί πλέον παιχνίδι για τρίχρονα. Οι οκτάχρονες ντύνονται με κοντά μπλουζάκια και κολλητά τζιν, ενώ οι εντεκάχρονοι παπαγαλίζουν προκλητικούς στίχους από ραπ τραγούδια. Ο τρόπος που τα παιδιά σκέφτονται και συμπεριφέρονται σήμερα είναι σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένος από τα μέσα ενημέρωσης, στα οποία γίνονται διαρκώς σεξουαλικές αναφορές. Τα δε τεχνολογικά μέσα, το Facebook, τα emails, τα μηνύματα στα κινητά, έχουν αλλάξει εντελώς τον τρόπο με τον οποίον επικοινωνούν τα αγόρια με τα κορίτσια, θέτοντας έτσι νέες προκλήσεις στους γονείς.
Πότε μπαίνουν όρια
Όταν η Ιουλία, λίγο καιρό μετά τον 'πρώτο χορό', είδε πως η κόρης της είχε στείλει κάποια... απρεπή e-mail στον φίλο της, αποφάσισε να αρχίσει να παρακολουθεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο της μικρής. Κάποια στιγμή η κόρης της έστειλε στον Μιχάλη ένα e-mail στο οποίο, μέσες-άκρες, του έλεγε πως «η τάδε και η τάδε μου είπαν ότι δεν σου αρέσω πια, αλλά εμένα μου αρέσεις και θέλω να είσαι ο πρώτος που θα με φιλήσει». Ο Μιχάλη είχε απαντήσει πως «Μου αρέσεις ακόμα και θέλω και εγώ να είμαι ο πρώτος που θα σε φιλήσει». Παρόλο που η Ιουλία δεν είπε τίποτα στην Άννα για τα e-mails, έμαθε αργότερα πως το φοβερό αυτό «πρώτο φιλί» είχε λάβει χώρα σε ένα επόμενο πάρτι, όταν τα παιδιά έπαιζαν «μπουκάλα», και ενώ είχε πει στην κόρη της να μην παίζει τέτοια παιχνίδια. Δεν την μάλωσε που την είχε παρακούσει. Έμεινε, όμως, με πολλά αναπάντητα ερωτήματα.
«Είναι περίεργο», μου είπε πάνω στο θέμα «πώς πρέπει να νιώσω σαν μαμά; Ότι πειράζει ή δεν πειράζει; Από τη μία λέω ότι δεν είναι σωστό, γιατί είναι ακόμα παιδί, όμως από την άλλη σκέφτομαι ότι ίσως απλά φοβάμαι να παραδεχτώ πως δεν είναι τόσο μικρή όσο νομίζω...».
Άρης και Αφροδίτη: Είναι αλλιώς για τα αγόρια και αλλιώς για τα κορίτσια
Το τι λένε τα παιδιά στους γονείς ή στους φίλους τους για τους «έρωτές τους» έχει κατά πολύ να κάνει με το φύλο του παιδιού, λένε οι παιδοψυχολόγοι. Τα κορίτσια κατά κανόνα μιλούν περισσότερο, ειδικά μεταξύ τους, και πιθανώς με τη μητέρα τους. Τα αγόρια σπάνια μιλούν για αυτά που νιώθουν, ειδικά για ένα κορίτσι, ή δε μπορούν καν τα ίδια να αναγνωρίσουν τι ακριβώς νιώθουν.
Τα κορίτσια αναπτύσσουν πολύ έντονα συναισθήματα στις σχέσεις τους με τους άλλους. Μπορεί να έχουν μία κολλητή το πρωί και το απόγευμα να έχουν γίνει εχθροί και την άλλη μέρα να είναι πάλι κολλητές. Όσο για τους έρωτές τους, συνήθως νιώθουν την ανάγκη να τους εκμυστηρευτούν σε κάποιον. Τα αγόρια, από την άλλη, φοβούνται μήπως οι φίλοι τους τα κοροϊδέψουν, οπότε αποφασίζουν να μην πουν τίποτα σε κανέναν αν τους αρέσει ένα κορίτσι.
Ανοιχτές γραμμές επικοινωνίας
Οι περισσότεροι γονείς, όταν αντιλαμβάνονται ότι το παιδί τους είναι «τσιμπημένο» έχουν την τάση είτε να «μειώνουν» τα αισθήματά του, συχνά κοροϊδεύοντάς το, είτε να το αγνοούν εντελώς. Ωστόσο, τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια, μπορεί να έχουν την ανάγκη να μιλήσουν και να εκφράσουν αυτά που νιώθουν.
Όταν, όμως, οι γονείς τους λένε πράγματα όπως «έλα τώρα, είσαι μόλις 9 χρονών! Έχεις χρόνο για τέτοια!» ή «καλά, μην ελπίζεις ότι θα βγεις και ραντεβού!», δεν υπάρχει περιθώριο για καμία συζήτηση.
Οι ειδικοί, όμως, συμβουλεύουν πως αυτό που έχουν ανάγκη τα παιδιά, και των δύο φύλων, είναι η φυσική αντίδραση των γονιών και το γνήσιο ενδιαφέρον τους. Αν ένα παιδί, για παράδειγμα, σας εκμυστηρευτεί κάτι τύπου «νομίζω ότι μου αρέσει ο τάδε», η καλύτερη ανταπόκριση από εσάς μπορεί να είναι η ερώτηση «τι είναι αυτό που σου αρέσει στον τάδε;». Τα παιδί μπορεί τότε να απαντήσει κάτι αόριστο, π.χ. «δεν ξέρω –είναι περίεργο», αλλά δεν έχει σημασία. Θα έχετε ανοίξει ήδη έναν δίαυλο επικοινωνίας για την επόμενη φορά που θα θέλει να σας μιλήσει.
Αν το παιδί σας είναι διστακτικό και αποφεύγει να σας μιλήσει οι παιδοψυχολόγοι προτείνουν να χρησιμοποιήσετε άλλους τρόπους για να τα προσεγγίσετε, λέγοντας π.χ. κάτι του στιλ «μερικά παιδιά φοβούνται πως αν πουν πως τους αρέσει κάποιος τα άλλα παιδιά θα τα κοροϊδέψουν». Αυτό το σχόλιο μπορεί να δώσει το έναυσμα στο παιδί να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με αυτή τη δήλωση και σιγά-σιγά να σας αποκαλύψει ακόμα περισσότερα πράγματα.
Η σημασία του να αρέσεις
Το να παρακολουθούν οι γονείς τους πρώτους έρωτες των παιδιών, τους δίνει και μία καλή εικόνα της αυτοπεποίθησής τους.
Οι ειδικοί συνιστούν να παρατηρείτε αν το παιδί κάνει σχόλια για το σώμα του και λέει πράγματα όπως «δεν θα του αρέσω γιατί είμαι χοντρή» ή «δεν θα της αρέσω γιατί είμαι πιο κοντός». Εκείνες τις στιγμές είναι ευκαιρία να θυμίζετε στο παιδί πως «δεν αγαπάμε κάποιον μόνο για ένα πράγμα πάνω του».
Και παρόλο που το να συζητάτε αυτά τα θέματα του παιδιού σας και με άλλους γονείς μπορεί να σας βοηθά στο να τα καταλαβαίνετε καλύτερα, δεν χρειάζεται να δίνετε και πολύ μεγάλη έκταση ή να τα συζητάτε συνεχώς με τα παιδιά. Όπως και στην περίπτωση της φίλης μου της Ιουλίας, τέσσερις μήνες μετά το «ειδύλλιο» της Άννας και του Μιχάλη, το όνομά του δεν ακούγεται πια στο σπίτι. «Δεν ξέρω αν κάνουν ακόμα παρέα, πάντως δε μιλάει πια καθόλου γι'αυτόν», μου είπε η Ιουλία την τελευταία φορά που την ρώτησα.