Μεταδίδεται κυρίως από το αναπνευστικό, με σταγονίδια που εκπέμπουν οι ασθενείς, και με αντικείμενα που μολύνθηκαν πολύ πρόσφατα.
Όταν κάποιος που δεν έχει κάνει εμβόλιο εισπνεύσει τα σταγονίδια που περιέχουν τον ιό, τα κύτταρα που επικαλύπτουν τη μύτη και τον λάρυγγα μπορεί να μολυνθούν. Αν αυτό συμβεί, μετά από μερικές ημέρες ο ιός θα εισέλθει στο αίμα και σε όλο το σώμα. Τελικά, θα προσβάλλει τα μάτια, το δέρμα, την αναπνευστική οδό και τους λεμφαδένες, παράγοντας συμπτώματα σε αυτές τις περιοχές, ενώ μπορεί να εξαπλωθεί και στον εγκέφαλο.
Η περίοδος επώασης του ιού διαρκεί από 8 έως 14 μέρες. Η πιο επικίνδυνη περίοδος να «κολλήσει» κανείς είναι κατά τις τελευταίες 4 ή 5 ημέρες του χρόνου επώασης, ωστόσο όλο το καταρροϊκό στάδιο αλλά και οι πρώτες ημέρες είναι επικίνδυνες για την μετάδοση του ιού.
Τα καλά νέα είναι ότι αφήνει μόνιμη ανοσία για όλη τη ζωή αυτού που θα νοσήσει. Επίσης, βρέφη μικρότερα των 8 μηνών δε νοσούν εφόσον η μητέρα τους είχε αντισώματα κατά της ιλαράς κατά την διάρκεια της κύησης.
Τα συμπτώματα εκδήλωσης ιλαράς
Από την πρώτη έως την τρίτη ημέρα το άτομο που έχει προσβληθεί εκδηλώνει πυρετό, επιπεφυκίτιδα, καταρροή και βήχα. Στη συνέχεια ακολουθεί εξάνθημα, ερυθρό και σε μορφή πολλών μικρών κηλίδων που αρχίζει πίσω από τα αυτιά και επεκτείνεται στο πρόσωπο και σύντομα στον κορμό και τα άκρα.
Ωστόσο, ο ιός της ιλαράς μπορεί ακόμα να προκαλέσει ωτίτιδες και πνευμονία, ενώ σε 1 στα 1.000 παιδιά θα εμφανίσει εγκεφαλίτιδα, η οποία μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις, κώφωση, νοητική υστέρηση ή ακόμα και θάνατο.
Άλλωστε, άλλες επιπλοκές μπορεί να προκληθούν επειδή η ιλαρά διαταράσσει τη λειτουργία των λευκών αιμοσφαιρίων που καταπολεμούν τη νόσηση.
Πάντως, η θνητότητα της ιλαράς στις αναπτυγμένες χώρες σήμερα περιορίζεται σε 0,02%, ενώ σε βρέφη σε 0,05%.
Η αντιμετώπιση της ιλαράς
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την ιλαρά, αλλά για τις επιπλοκές αυτής. Έτσι, ο πυρετός και η δυσφορία αντιμετωπίζονται με ιβουπροφένη ή ακεταμινοφαίνη. Τα αντιβιοτικά αποφεύγονται, ενώ οι περισσότεροι παιδίατροι συνιστούν ανάπαυση και υποστηρικτική αγωγή.
Σε κάθε περίπτωση, αν αντιληφθείτε ότι το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω, επικοινωνήστε άμεσα με τον παιδίατρο που θα σας δώσει τις σωστές οδηγίες.
Η πρόληψη της ιλαράς
Στις ανεπτυγμένες χώρες τα περισσότερα παιδιά εμβολιάζονται κατά της ιλαράς από την ηλικία των 18 μηνών, συνήθως με το τριμερές εμβόλιο ιλαράς, παρωτίτιδας (μαγουλάδες) και ερυθράς (το λεγόμενο MMR). Τα ποσοστά εμβολιασμού είναι αρκετά υψηλά με αποτέλεσμα η ιλαρά σήμερα να αποτελεί σχετικά σπάνια ασθένεια. Έτσι, ακόμα και ένα κρούσμα, π.χ. σε κάποιον παιδικό σταθμό, συνήθως αντιμετωπίζεται με ένα τοπικό πρόγραμμα εμβολιασμού, σε περίπτωση που κάποιο από τα άτομα που εκτέθηκε στη νόσο δεν έχει ήδη ανοσοποιηθεί.
Τι απαντά ο παιδίατρος
Δείτε τι μας απάντησε ο παιδίατρος κ. Αμπάς Καντρέ σχετικά με τη νόσο της ιλαράς και το εμβόλιο αυτής:
-Αν το παιδί κολλήσει ιλαρά, μπορεί να νοσήσει και ο γονιός ή μεταδίδεται η νόσος μόνο ανάμεσα σε παιδιά;
Η πλειοψηφία των γονιών έχει κάνει το εμβόλιο της ιλαράς ή έχει περάσει τη νόσο, άρα δεν κινδυνεύει. Θεωρητικά, όμως, και οι ενήλικες μπορεί να νοσήσουν.
-Αν η μαμά έχει στο παρελθόν νοσήσει από ιλαρά, μπορεί το μωρό της να νοσήσει;
Τα αντισώματα που τα μωρά έχουν από τη μητέρα τους διαρκούν μόλις μερικούς μήνες και μετά εξασθενούν. Έτσι, ένα νεογέννητο μπορεί να μη νοσήσει αλλά μπορεί να νοσήσει ως παιδί, αν δεν κάνει το προγραμματισμένο του εμβόλιο.
-Τι απαντάτε στους γονείς που ανησυχούν για τις επιπλοκές του εμβολίου της ιλαράς;
Πολλοί γονείς ανησυχούν με αφορμή κάποιες έρευνες που είχαν γίνει στο παρελθόν και έλεγαν ότι ο εμβολιασμός με το εμβόλιο MMR μπορεί να συνδέεται με αυτισμό. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά μέχρι σήμερα.
Οι πιθανότητες να πάθει κάποιος που θα νοσήσει με ιλαρά σοβαρές και μόνιμες επιπλοκές (π.χ. εγκεφαλίτιδα) είναι πολύ περισσότερες από τις επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει το εμβόλιο.