Οι αμυγδαλές αποτελούνται από τον ίδιο ιστό όπως οι λεμφαδένες και άλλοι αδένες που βρίσκονται σε διάφορα μέρη του σώματος ενώ εντοπίζονται στο πίσω μέρος του λαιμού, στρατηγικά τοποθετημένες στην είσοδο των αεροφόρων οδών. Από τις οδούς αυτές εισέρχονται στον οργανισμό μικρόβια που προκαλούν μολύνσεις στον βλεννογόνο του στοματοφάρυγγα και του εντέρου.
Ο ρόλος των αμυγδαλών είναι να αναγνωρίζουν τα διάφορα μικρόβια και τους ιούς και να δημιουργούν αντισώματα εναντίον τους, ενεργοποιώντας έτσι την άμυνα του οργανισμού. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλές φορές μολύνονται, πρήζονται και σχηματίζουν λοιμώξεις, π.χ. αμυγδαλίτιδες.
Η λειτουργία αυτή των αμυγδαλών λαμβάνει χώρα κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής και συνήθως εξασθενεί μετά τον 3ο χρόνο. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως από τον 3ο χρόνο και μετά σταματούν και τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσουν, τα οποία αν δεν ξεπεραστούν με ειδική αντιβίωση μπορεί να οδηγήσουν στην αφαίρεσή τους.
Ο χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κ. Γιώργος Βοΐλας, από την Mediclinic Αθηναϊκή Κλινική, εξηγεί σε ποιες περιπτώσεις είναι απαραίτητη η αμυγδαλοεκτομή στα παιδιά και κατά πόσο πρόκειται για απλή επέμβαση.
Ενδείξεις για αφαίρεση αμυγδαλών
Ο κ. Βοΐλας εξηγεί ότι αμυγδαλοεκτομές πραγματοποιούνται σε παιδιά ηλικίας από 3 ετών έως 10 ετών όταν υπάρχουν κάποιες απόλυτες ή κάποιες σχετικές ενδείξεις.
Οι απόλυτες ενδείξεις για την αφαίρεση αμυγδαλών είναι:
-Όταν υπάρχουν υποτροπιάζοντα επεισόδια μικροβιακής αμυγδαλίτιδας, π.χ. 3-4 επεισόδια τον χρόνο ή 7-8 επεισόδια για δύο συνεχόμενα έτη. Η μικροβιακή αμυγδαλίτιδα είναι φλεγμονή των αμυγδαλών που οφείλεται σε μικρόβια ή ιούς, ενώ είναι μεταδοτική με τα σταγονίδια του σάλιου, γι'αυτό συνήθως προσβάλλει τα παιδιά στο σχολείο.
Η νόσος χαρακτηρίζεται από απότομη έναρξη των συμπτωμάτων, τα οποία περιλαμβάνουν υψηλό πυρετό και κακή γενική κατάσταση, ενώ ο ασθενής αναφέρει πόνο στον λαιμό, ειδικά κατά την κατάποση, ο οποίος μπορεί να αντανακλά στα αυτιά. Επίσης, υπάρχει δυσοσμία στόματος, ενώ ενδέχεται μεταβολή της φωνής και διόγκωση των λεμφαδένων. Η νόσος διαρκεί συνήθως 4-5 ημέρες, κατά τις οποίες ο γιατρός συστήνει τοπική αντισηψία με γαργάρες και χορήγηση παυσίπονων, ενώ εφόσον το αίτιο είναι μικροβιακό επιβάλλεται χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού.
-Όταν υπάρχει υπερτροφία αμυγδαλών (και αδενοειδών, «κρεατάκια») που προκαλούν απόφραξη της ρινικής και στοματικής αναπνοής, με αποτέλεσμα τα παιδιά να υποφέρουν από άπνοιες.
-Όταν εμφανίζονται όγκοι στις αμυγδαλές.
Στις σχετικές ενδείξεις για την αφαίρεση αμυγδαλών περιλαμβάνονται:
-Το περιαμυγδαλικό απόστημα, μία επιπλοκή της αμυγδαλίτιδας κατά την οποία συγκεντρώνεται πύο στους ιστούς γύρω από τις αμυγδαλές, το οποίο συνοδεύεται από υψηλό πυρετό με ρίγος αλλά και πόνο στη μία πλευρά του λαιμού που αντανακλά και στο αυτί. Ωστόσο, η πάθηση αυτή είναι συχνότερη στους άνδρες και σπάνια στα παιδιά.
-Η μικρότερη υπερτροφία των αμυγδαλών, η οποία μπορεί όμως να προκαλέσει ροχαλητό.
-Οι υποτροπιάζουσες ωτίτιδες, ως αποτέλεσμα της απόφραξης από υπερτροφία των αμυγδαλών και των αδενοειδών.
Είναι απαραίτητο να αφαιρούνται οι αμυγδαλές;
Καθώς οι αμυγδαλές και τα αδενοειδή λειτουργούν προστατευτικά προς τον οργανισμό, ρωτήσαμε τον κ. Βοΐλα κατά πόσο η αφαίρεσή τους μπορεί να επιβαρύνει την άμυνα του οργανισμού απέναντι στα μικρόβια. Όπως απάντησε, «καταρχήν, ο οργανισμός μας έχει και άλλους μηχανισμούς άμυνας, πέρα από τις αμυγδαλές και τα αδενοειδή.
Ωστόσο, αυτό που πρέπει να συναποφασίσουν ο γιατρός και οι γονείς είναι αν είναι προτιμότερες οι επιπλοκές που δημιουργούν οι αμυγδαλές που μολύνονται συχνά ή που προκαλούν άπνοια ή αν είναι προτιμότερο να αντιμετωπιστεί η κατάσταση με την αφαίρεσή τους».
Η επέμβαση της αμυγδαλοεκτομής
Ο κ. Βοΐλας επισημαίνει ότι η επέμβαση της αμυγδαλοεκτομής διαρκεί 30 με 40 λεπτά, ενώ κατά κανόνα δεν απαιτεί παραμονή του παιδιού στο νοσοκομείο, εκτός αν υπάρχουν ενδείξεις για το αντίθετο. Απαιτείται απλά παρακολούθηση για 5-6 ώρες.
Τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται 10-15 ημέρες για να αναρρώσουν πλήρως από την επέμβαση, ενώ είναι πιθανό τις πρώτες ημέρες να έχουν πυρετό έως 37,5οC.