Τον περασμένο Οκτώβριο, για παράδειγμα, 14χρονη μαθήτρια από τον Καναδά αυτοκτόνησε λόγω επίμονου bullying, τόσο online όσο και εκτός δικτύου. Όπως η ίδια περιγράφει σε βίντεο που πριν την αυτοκτονία της «ανέβασε» στο YouTube (δείτε το εδώ), όλα ξεκίνησαν όταν κάποια στιγμή άρχισε να μιλά με έναν άγνωστο μέσω web cam, ο οποίος την έπεισε να εμφανιστεί γυμνή στην κάμερα. Εκείνη το έκανε και έναν χρόνο αργότερα ένας άλλος άνδρας επικοινώνησε μαζί της στο Facebook απειλώντας την ότι θα δημοσιεύσει γυμνές φωτογραφίες της. Εν τέλει το έκανε, με την φωτογραφία της να διαβιβάζεται σε όλους τους φίλους και τους γνωστούς της.
Η κοπέλα έπαθε κατάθλιψη, οδηγήθηκε στα ναρκωτικά και το αλκοόλ και παρόλο που άλλαξε σχολείο και βρήκε νέους φίλους ο άγνωστος την εντόπισε ξανά με νέα επίθεση μέσω διαδικτύου. Η 14χρονη δέχθηκε κοινωνική κατακραυγή από τους συμμαθητές της, κάποιες συμμαθήτριες μάλιστα την ξυλοκόπησαν, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στην αυτοκτονία.
Το περιστατικό αυτό συντάραξε όχι μόνο την Αμερική, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, ενώ συζητήσεις επί συζητήσεων έγιναν για τον ρόλο των γονιών της κοπέλας σε όλο αυτό και τι θα μπορούσαν να έχουν κάνει για να προλάβουν τα χειρότερα και να προστατεύσουν την κόρη τους από μία σεξουαλική επίθεση.
Ζητήσαμε από την ψυχολόγο-οικογενειακή σύμβουλο κ. Γώγα Κυριακίδου να μας μιλήσει για τις επιπτώσεις μπορεί να έχει η σεξουαλική παρενόχληση, αλλά και να συμβουλεύσει τους γονείς στο πώς να μιλήσουν στα κορίτσια τους για να τα προειδοποιήσουν και να τα προστατεύσουν.
Οι συνέπειες της σεξουαλικής παρενόχλησης
Η σεξουαλική παρενόχληση, και δη η κακοποίηση, είναι από τις πιο τρομακτικές και επικίνδυνες μορφές κακοποίησης που μπορεί να συμβεί και στα δύο φύλα, αλλά είναι συχνότερη στα κορίτσια, λέει η κ. Κυριακίδου. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι -σε παγκόσμιο επίπεδο- ένα στα έξι παιδιά έχουν πέσει θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης πριν τα 18 τους χρόνια, με ένα στα τέσσερα από αυτά να είναι κορίτσια και ένα στα επτά αγόρια. Μάλιστα, η πιο συνηθισμένη ηλικία των παιδιών που έχουν δεχτεί σεξουαλική παρενόχληση είναι μεταξύ 8 και 12 ετών.
«Ο συναισθηματικός τραυματισμός είναι μία μόνο συνέπεια της σεξουαλικής παρενόχλησης ή και κακοποίησης», λέει η κ. Κυριακίδου. «Μετά από ένα τέτοιο συμβάν, τα αγόρια μπορεί να μπλοκάρουν σε σχέση με την σεξουαλική τους ταυτότητα (π.χ. να θεωρήσουν πως εκείνα προκάλεσαν τον «θύτη») ή να πιστέψουν πως δε μπορούν να ξαναεμπιστευτούν κανέναν και να κλειστούν στον εαυτό τους. Τα κορίτσια, από την άλλη, μετά από μία τέτοια εμπειρία αισθάνονται ευάλωτα και αδύναμα, ενώ ανησυχούν -πολλές φορές ρεαλιστικά- ότι η οικογένειά τους θα θεωρήσει το συμβάν ύψιστη ντροπή και θα το συγκαλύψει.»
Η κ. Κυριακίδου συνεχίζει λέγοντας πως τα κορίτσια-θύματα ζουν κυριευμένα από την ενοχή και τον διαρκή εκφοβισμό από τον δράστη, για να μην αποκαλύψουν σε κανέναν τίποτα. Αν, μάλιστα, ζουν σε περιβάλλον με μητέρες ηττοπαθείς και οικογένειες που δεν τα στηρίζουν, δεν έχουν καμία σωτηρία από τη φρίκη που ζουν, παρά μόνο αν κινητοποιηθεί τρίτο άτομο που γνωρίζει τι συμβαίνει.
Πώς θα προστατεύσετε το παιδί σας
Η κ. Κυριακίδου δίνει στους γονείς τις παρακάτω συμβουλές για να μιλήσουν, να προστατεύσουν και να βοηθήσουν τα παιδιά τους:
• Το τυπικό «μη μιλάς σε ξένους ή μην δέχεσαι τίποτα από ξένο» δεν είναι αρκετό. Οι περισσότεροι θύτες είναι γνωστοί στο παιδί.
• Μην ενθαρρύνετε το παιδί να αγκαλιάζει και να φιλάει τους συγγενείς. Αφήστε το να εκφράσει μόνο του την τρυφερότητά του με τον δικό του τρόπο.
• Διδάξτε του τη βασική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Διδάξτε του ότι κανένας δεν επιτρέπεται να αγγίζει προσωπικά σημεία του σώματός του, ακόμη και αν είναι κάποιος πολύ οικείος του. Τέλος κάποιος ειδικός μπορεί να βοηθήσει τους γονείς στην σεξουαλική διαπαιδαγώγηση του παιδιού, αν οι ίδιοι αισθάνονται άβολα να του μιλήσουν.
• Αναπτύξτε μια δυνατή και υγιή επικοινωνία με τα παιδιά σας. Ενθαρρύνετέ τα να ρωτούν και να μιλούν για τις εμπειρίες τους. Δώστε τους να καταλάβουν την σημαντικότητα της αναφοράς κάποιας παρενόχλησης σε εσάς ή σε κάποιον άλλο ενήλικα.
• Μάθετε στο παιδί σας ότι οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα (λεκτική ή σωματική) από ενήλικες είναι κακή και ενάντια στο νόμο. Δυναμώστε την αυτοπεποίθησή του ώστε να επιβληθεί σε κάθε προσπάθεια παρενόχλησης ή επίθεσης.
• Γνωρίστε τους φίλους του και τους γονείς του.
• Δώστε του οδηγίες να μην μπαίνουν ποτέ σε κανενός το αυτοκίνητο χωρίς την δική σας άδεια.
• Μάθετέ του ότι το σώμα του είναι δικό του. Είναι σωστό να λέει ότι δεν θέλει τις αγκαλιές, η κάποιου είδους επαφές που το κάνουν να αισθάνεται άβολα.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να τολμά να λέει στον άνθρωπο που το ενοχλεί ότι θα τον αναφέρει σε εσάς.
• Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι συχνά η φυσική βία δεν είναι απαραίτητη στο να εμπλέξει ένα παιδί σε κάποια σεξουαλική δραστηριότητα. Τα παιδιά εμπιστεύονται και είναι εξαρτημένα και πολλές φορές κάνουν αυτό που τους ζητιέται για να κερδίσουν αποδοχή και αγάπη.
• Μάθετέ του τους κινδύνους του διαδικτύου και πώς να προστατεύεται.
Αν υποψιαστείτε πως ένα παιδί δέχεται σεξουαλική παρενόχληση ή επίθεση:
• Προσφέρετε στο παιδί ένα ασφαλές περιβάλλον στο οποίο να μπορεί να μιλήσει σε εσάς ή σε κάποιον άλλο ενήλικα που εμπιστεύεται. Ενθαρρύνετε το να μιλήσει για την εμπειρία του, αλλά προσέξτε μην του υποδείξετε γεγονότα που μπορεί να μην έχουν συμβεί. Προσοχή, μην εκφράσετε συναισθήματα που μπορεί να επηρεάσουν τις πληροφορίες που δίνει το παιδί.
• Επιβεβαιώστε το ότι αυτό δεν έκανε τίποτε κακό.
• Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια από ειδικούς για το παιδί (σωματική εξέταση και ψυχολογική υποστήριξη).
• Πιθανόν να χρειαστεί να γίνει και καταγγελία.
«Παιδιά που δέχτηκαν υποστήριξη μετά την αποκάλυψη έχουν λιγότερα τραυματικά συμπτώματα. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα παιδιά έχουν ανάγκη υποστήριξης για την μείωση της πηγής του άγχους που ακολουθεί μετά την αποκάλυψη. Αρνητικός τρόπος αντίδρασης στην αποκάλυψη έχει αποδειχτεί ότι είναι καταστροφικός για το παιδί και για την ζωή του γενικά», καταλήγει η ψυχολόγος.