Όταν το παιδί σου αρχίζει να αλλάζει συμπεριφορά, όταν κάτι μέσα σου σε κάνει να νιώθεις ότι κάτι δεν πάει καλά, μην το αγνοήσεις. Το bullying δεν είναι πάντα εμφανές. Συχνά κρύβεται πίσω από σιωπές, δικαιολογίες και χαμηλωμένα βλέμματα.
Ως γονείς, θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα καταλάβουμε αμέσως αν το παιδί μας υποφέρει. Όμως, πολλές φορές τα παιδιά δεν μιλούν – είτε από φόβο, είτε από ντροπή, είτε γιατί δεν ξέρουν πώς να εκφράσουν αυτό που βιώνουν.
Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να ξέρουμε τα σημάδια. Εδώ είναι 5 συμπεριφορές που μπορούν να δείξουν ότι το παιδί σου είναι θύμα bullying και χρειάζεται τη βοήθειά σου.
1. Απότομες αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά
Ένα παιδί που ξαφνικά γίνεται μελαγχολικό, ευέξαπτο ή φοβισμένο χωρίς προφανή λόγο, μπορεί να περνάει δύσκολες στιγμές στο σχολείο.
Τι να προσέξεις:
- Αποσύρεται, δεν θέλει να μιλάει ή να μοιράζεται τα νέα του.
- Γίνεται νευρικό, αγχωμένο ή αντιδρά έντονα χωρίς λόγο.
- Κλαίει εύκολα ή φαίνεται απογοητευμένο.
- Δείχνει να μην έχει αυτοπεποίθηση, ενώ παλιά δεν ήταν έτσι.
Τι να κάνεις:
Αν παρατηρείς τέτοιες αλλαγές, ξεκίνησε μια συζήτηση χωρίς να πιέσεις. Μπορείς να πεις: «Έχω παρατηρήσει ότι δεν είσαι όπως πριν. Αν υπάρχει κάτι που σε απασχολεί, θέλω να ξέρεις ότι μπορείς να μου μιλήσεις.»
2. Δικαιολογίες για να αποφύγει το σχολείο
Ξαφνικά το παιδί σου δεν θέλει να πάει σχολείο; Διαμαρτύρεται ότι πονάει η κοιλιά του ή ότι έχει πονοκέφαλο χωρίς να είναι πραγματικά άρρωστο; Αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι κάτι το κάνει να νιώθει φόβο ή ανασφάλεια.
Τι να προσέξεις:
- Λέει συχνά ότι δεν αισθάνεται καλά τα πρωινά.
- Προσπαθεί να μείνει σπίτι με κάθε ευκαιρία.
- Δείχνει φοβισμένο ή νευρικό τις Κυριακές το βράδυ (πριν ξεκινήσει η εβδομάδα).
Τι να κάνεις:
Αντί να πιέσεις το παιδί να πάει σχολείο, ρώτησέ το με ηρεμία: «Υπάρχει κάτι που σε κάνει να μην θέλεις να πας; Κάτι που σε στενοχωρεί;»
Αν δεν σου μιλήσει αμέσως, δώσε του χρόνο και δείξε του ότι είσαι εκεί για να το ακούσεις.
3. Ξαφνικές αλλαγές στις φιλίες ή στην κοινωνική του ζωή
Το παιδί σου είχε φίλους, αλλά τώρα είναι μόνο του; Μήπως σταμάτησε να μιλάει για συγκεκριμένα παιδιά ή να πηγαίνει σε δραστηριότητες που του άρεσαν; Το bullying συχνά περιλαμβάνει κοινωνικό αποκλεισμό, όπου τα άλλα παιδιά το αφήνουν εκτός ή το απορρίπτουν.
Τι να προσέξεις:
- Δεν το καλούν πια σε πάρτι ή συναντήσεις με φίλους.
- Δεν μιλάει πια για τις φιλίες του ή αποφεύγει να πει ονόματα.
- Επιστρέφει από το σχολείο ή τις δραστηριότητες θλιμμένο ή εκνευρισμένο.
Τι να κάνεις:
Μην πιέσεις το παιδί να μιλήσει, αλλά παρατήρησε τη συμπεριφορά του και δώσε του χώρο να νιώσει ασφάλεια. Μπορείς να πεις: «Παρατήρησα ότι δεν μιλάς πια για τους φίλους σου. Έχει αλλάξει κάτι;»
4. Σωματικά σημάδια ή κατεστραμμένα αντικείμενα
Το bullying δεν είναι πάντα λεκτικό ή ψυχολογικό. Μερικές φορές περιλαμβάνει σωματική βία. Αν βλέπεις στο παιδί σου μώλωπες, γρατζουνιές ή σκισμένα ρούχα χωρίς να σου δίνει ξεκάθαρη εξήγηση, μπορεί να είναι σημάδι εκφοβισμού.
Τι να προσέξεις:
- Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή χαλασμένα αντικείμενα (π.χ. σπασμένα γυαλιά, τσάντα).
- Έχει ανεξήγητες μελανιές ή γρατζουνιές και αποφεύγει να σου πει πώς έγιναν.
- Χάνει συχνά τα πράγματά του (π.χ. χρήματα, στυλό, τετράδια).
Τι να κάνεις:
Ρώτησέ το ήρεμα, χωρίς να το τρομάξεις: «Πώς έγινε αυτό; Θέλω να ξέρεις ότι αν κάποιος σου φέρεται άσχημα, είμαι εδώ για να σε βοηθήσω.»
5. Αλλαγές στον ύπνο ή στην όρεξη
Το άγχος που προκαλεί το bullying δεν σταματά όταν το παιδί γυρίζει σπίτι. Συχνά επηρεάζει τον ύπνο και την όρεξή του.
Τι να προσέξεις:
- Δυσκολεύεται να κοιμηθεί ή βλέπει συχνά εφιάλτες.
- Ξυπνάει ανήσυχο ή κουρασμένο.
- Τρώει πολύ λιγότερο ή περισσότερο από το συνηθισμένο.
Τι να κάνεις:
Αν παρατηρείς τέτοιες αλλαγές, μίλησέ του με ηρεμία: «Μου φαίνεσαι πολύ αγχωμένος τελευταία. Υπάρχει κάτι που σε ανησυχεί;»
Τι να κάνεις αν διαπιστώσεις ότι το παιδί σου είναι θύμα bullying
- Μίλα μαζί του χωρίς να το πιέσεις. Δείξε του ότι μπορεί να σου μιλήσει χωρίς φόβο ή ντροπή.
- Διαβεβαίωσέ το ότι δεν φταίει. Πολλά παιδιά νιώθουν ενοχές ή ντρέπονται να μιλήσουν.
- Ενημέρωσε το σχολείο. Αν το bullying συμβαίνει στο σχολικό περιβάλλον, οι δάσκαλοι και ο διευθυντής πρέπει να το γνωρίζουν.
- Δείξε του τρόπους να αντιδράσει. Δίδαξέ του πώς να αγνοεί τους θύτες ή να ζητά βοήθεια από έναν ενήλικα.
- Αν χρειαστεί, ζήτησε βοήθεια από ειδικό. Αν το παιδί σου φαίνεται πολύ πιεσμένο ή φοβισμένο, ένας παιδοψυχολόγος μπορεί να το στηρίξει.
Το bullying δεν είναι κάτι που απλώς «θα περάσει». Είναι κάτι που πρέπει να χειριστούμε με προσοχή και κατανόηση. Ό,τι και να περνάει το παιδί μας, δεν πρέπει να το αφήσουμε ούτε λεπτό να νιώσει ότι είναι μόνο του και αβοήθητο. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρει ότι σε αυτή τη δύσκολη φάση της ζωής του, μας έχει συμμάχους στο πλευρό του!