Μέσα σε λίγες ώρες, το υβριστικό αυτό μήνυμα μπορεί να φτάσει σε δεκάδες παραλήπτες, να πυροδοτήσει έναν κύκλο παρεξηγήσεων και να οδηγήσει σε νέα υβριστικά και εκφοβιστικά μηνύματα που δε διαφέρουν και πολύ από το bullying που συναντάμε καθημερινά στις σχολικές αίθουσες. Η μόνη διαφορά είναι πως γίνεται γραπτά, δεν εξαφανίζεται ακόμα κι αν διαγραφεί και έχει καταστροφικές επιπτώσεις σε θύματα και θύτες.
Αυτό, λοιπόν, ονομάζεται text bullying και είναι η νέα μάστιγα της εποχής.
Με λίγα λόγια, το text bullying είναι η αποστολή κακόβουλου, ενοχλητικού, αναληθούς ή υβριστικού μηνύματος που ανταλλάσσουν μεταξύ τους παιδιά γυμνασίου και λυκείου, ενώ περιλαμβάνει και το sexting. Κάποιες φορές μπορεί να ξεκινήσει για πλάκα ή με αθώες προθέσεις και να καταλήξει σε εκφοβισμό, κι άλλες φορές έχει από την αρχή στόχο να προσβάλει, να μειώσει και να τρομοκρατήσει τον αποστολέα του.
Το μόνο σίγουρο είναι πως, και στις δύο περιπτώσεις, είναι άκρως επικίνδυνο, ενώ τα στοιχεία δείχνουν πως είναι πιο συνηθισμένο απ' ότι νομίζουμε. Περίπου 9 στους 10 έφηβους έχουν κινητό τηλέφωνο και περίπου 1 στους 5 θα πέσει θύμα text bullying. Μάλιστα, είναι πιο συνηθισμένος (αλλά και πιο επικίνδυνος) από τον δια ζώσης εκφοβισμό και εμφανίζεται περισσότερο ανάμεσα σε κορίτσια.
Γιατί το text bullying μπορεί να γίνει ακόμα πιο επικίνδυνο από το bullying που ξέραμε μέχρι σήμερα:
- Μπορεί να συμβεί 24 ώρες το 24ωρο, ακόμη κι όταν το παιδί βρίσκεται στο σπίτι του το οποίο είναι το καταφύγιο και το ασφαλές μέρος του.
- Οι νταήδες μέσω των υβριστικών κειμένων είναι συχνά πολύ πιο επιθετικοί, καθώς κρύβονται πίσω από την οθόνη και δεν αντιμετωπίζουν το θύμα τους κατά πρόσωπο.
- Τα θύματα μπορεί να μην γνωρίζουν ποιος τους κάνει text bullying κι αυτό είναι ακόμα πιο τρομακτικό.
- Οι έφηβοι νομίζουν ότι, είτε επειδή το text bullying γίνεται ανώνυμα, είτε επειδή το κάνουν χρησιμοποιώντας ξένο κινητό, είτε επειδή σβήνουν τα μνήματα αφού τα στείλουν, δεν γίνεται να εντοπιστούν, αλλά κάνουν λάθος. Τόσο τα εκφοβιστικά μηνύματα όσο και ο αποστολέας τους μπορούν να εντοπιστούν και να έχουν ποινικές κυρώσεις.
- Τα θύματα συχνά ανταποκρίνονται στα άσχημα μηνύματα που λαμβάνουν με τον ίδιο επιθετικό τρόπο, με αποτέλεσμα να γίνονται και τα ίδια θύτες και να αντιμετωπίσουν πιθανές κυρώσεις.
- Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που το text bullying δεν εξαφανίζεται. Μπορεί να εντοπιστεί πολλά χρόνια μετά και να στιγματίσει από τον έφηβο νταή για πάντα.
Οι επιπτώσεις του text bullying στο θύμα
Το παιδί που δέχεται αυτού το είδους bulling, μπορεί να οδηγηθεί σε:
- Κατάθλιψη
- Έντονη ανησυχία και άγχος
- Σταδιακή απομόνωση
- Βίες συμπεριφορές
- Αυτοκτονία
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα παιδιά που ασκούν bullying είναι συνήθως παιδιά με προβλήματα, που αντιμετωπίζουν έντονο άγχος ή κατάθλιψη και ξεσπούν με λάθος τρόπο. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι πράξεις τους δεν πρέπει να τιμωρούνται. Σε περιπτώσεις text bullying, τόσο τα ίδια τα παιδιά όσο και οι κηδεμόνες τους ενδέχεται να αντιμετωπίσουν νομικές κατηγορίες.
Τι να κάνουν (και τι να ΜΗΝ κάνουν) οι γονείς για να αντιμετωπίσουν το text bullying
Οι γονείς των παιδιών που πέφτουν θύματα text bullying, συνήθως μπαίνουν στον πειρασμό να πάρουν πίσω το κινητό που έδωσαν στο παιδί για να το προστατέψουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, όμως, πρόκειται για μια παρορμητική και λανθασμένη κίνηση που δεν βοηθάει κανέναν.
Το παιδί, που χρησιμοποιεί το κινητό του τηλέφωνο ως σημαντικό μέρος της κοινωνικοποίησής του, νιώθει πως τιμωρείται για κάτι που δεν είναι δικό του λάθος και, από φόβο μην του πάρουν το κινητό, αποσιωπά περιστατικά text bullyng που θα πέσουν στην αντίληψή του. Ωστόσο, υπάρχουν άλλοι τρόποι για να προστατεύσετε το εφηβάκι σας από τους νταήδες:
- Μιλήστε ανοιχτά στα παιδιά σας για την επικινδυνότητα του text bullying (τόσο για το θύμα όσο και για τον θύτη), χωρίς να ωραιοποιείτε την κατάσταση.
- Μάθετε στο παιδί το εξής μάθημα: να μην στέλνει γραπτά μηνύματα που δεν θα ήθελε να δει κάποιος άλλος, καθώς μπορεί να προωθηθούν στον οποιονδήποτε χωρίς την άδειά του και εν αγνοία του.
- Αν το παιδί σας είναι το θύμα, τονίστε του ότι δεν είναι δικό του λάθος και πως δεν θα τιμωρηθεί. Έτσι, θα μάθει να σας εμπιστεύεται.
- Πείτε στα παιδιά πως δεν πρέπει να απαντούν σε τέτοια μηνύματα, ούτε καν για πλάκα, γιατί αυτομάτως μπαίνουν στη θέση του θύτη και κινδυνεύουν με κυρώσεις. Αντ' αυτού, πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς ή την αστυνομία.
- Περιορίστε τη χρήση του κινητού στα παιδιά γυμνασίου και λυκείου. Για παράδειγμα, την ώρα της μελέτης ή του ύπνου, το τηλέφωνο είναι καλό να απενεργοποιείται.
- Διατηρείστε το δικαίωμά σας να κάνετε ερωτήσεις σχετικά με τα μηνύματα που ανταλλάσσει το έφηβο παιδί σας (με ποιον, για ποιον λόγο, κτλ). Επίσης, μπορείτε να συμφωνήσετε από κοινού ότι θα ελέγχετε το τηλέφωνό του σε τακτά χρονικά διαστήματα.
- Μην δώσετε κινητό στο παιδί σας όσο είναι ακόμα στο δημοτικό.
- Ενθαρρύνετε το σχολείο να απαγορεύσει ρητά τη χρήση κινητού μέσα κατά τις σχολικές ώρες (ουσιαστικά και όχι μόνο θεωρητικά).
- Διδάξτε στους εφήβους να μην δέχονται κλήσεις ή μηνύματα από άγνωστα νούμερα ή ανθρώπους με τους οποίους δεν έχουν μιλήσει ποτέ.
- Βοηθήστε τους εφήβους να μπλοκάρουν αριθμούς που κάνουν text bullying.
- Συμβουλεύστε τους να μην αφήνουν κανέναν να χρησιμοποιεί το τηλέφωνό τους.
- Εάν ο εκφοβισμός μέσω μηνυμάτων είναι συνεχόμενος, αλλάξτε τον αριθμό του παιδιού και πείτε του να είναι προσεκτικό σε ποιον θα τον δώσει.
- Εάν ο έφηβος ξέρει ποιος του κάνει text bullying, προειδοποιήστε τους γονείς του ότι θα προβείτε σε νομικές ενέργειες εάν δεν σταματήσει. Επίσης, συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο για κάθε ενδεχόμενο.
Γενικά, είναι σημαντικό για τους έφηβους που πέφτουν θύματα του text bullying να μην κατηγορούν τον εαυτό τους και να βρίσκουν συμπαράσταση και παρηγοριά από τους γονείς τους.
Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι να καταλάβουν όλοι οι έφηβοι πως ακόμα κι ένα «αθώο» υβριστικό ή προσβλητικό γραπτό μήνυμα που θα το γράψουν χωρίς να το πολυσκεφτούν, μπορεί να πληγώσει τον αποστολέα του, να προωθηθεί εν αγνοία τους σε άλλα άτομα και τελικά να βρεθούν αντιμέτωποι με τον νόμο.
Πηγές:
Committee for Children
Cyber Bullying and Media Safety
“Dealing with Text Message Bullying”
Kathy Brock, ABC News, “Text Bullying”
Stop Bullying Now, “Cyberbullying”