Ποια είναι η διαφορά άγχους και αγχώδους διαταραχής;
Επικρατεί σύγχυση σχετικά με τα όρια μεταξύ φυσιολογικού άγχους και αγχώδους διαταραχής. Η ταχυπαλμία, η ναυτία και το γενικευμένο αίσθημα πανικού είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε ένα στρεσογόνο συναίσθημα.
Όταν οι εσωτερικοί μηχανισμοί αντίδρασης σε τέτοιους παράγοντας απορρυθμίζονται, τότε υπάρχουν αντιδράσεις σε λάθος στιγμές, αντιδράσεις υπερβολικές, με πιο έντονα συμπτώματα. Το άτομο με αγχώδη διαταραχή αντιμετωπίζει τεράστια δυσκολία να αντιμετωπίσει καταστάσεις που δεν συνιστούν πραγματική απειλή.
Πώς φτάσαμε όμως ως εδώ;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας εκτιμάται ότι 264 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από κάποια αγχώδη διαταραχή -μόνο στην Ευρώπη, το 14% του πληθυσμού της Ευρώπης υπολογίζεται ότι ταλαιπωρείται από κάποια διαταραχή.
Ο David H. Rosmarin, βοηθός καθηγητή Ψυχολογίας στο Harvard και ιδρυτής του Center of Anxiety σε σχετικό άρθρο του στο Psychology Today δίνει μια ερμηνεία για το πώς φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο. «Η κουλτούρα μας έχει εμμονή με τον έλεγχο και την ασφάλεια και περιμένoυμε να νιώσουμε ειρήνη και ευτυχία όλη την ώρα, κάτι που δεν είναι ρεαλιστικό.» σημειώνει. Συμπληρώνει επίσης ότι η τεράστια ανάγκη των ανθρώπων να απαλλαχθούν από αυτό που τους ταλανίζει, αυξάνει την ένταση των συμπτωμάτων.
4 τύποι αγχώδους διαταραχής
Κάθε διαταραχή άγχους έχει διαφορετικά συμπτώματα, αλλά όλες έχουν ένα κοινό: το άτομο αντιμετωπίζει ανεξέλεγκτο και παράλογο φόβο.
-Διαταραχή πανικού: είναι η διαταραχή κατά την οποία το άτομο βιώνει κρίσεις άγχους και φόβου μεγάλης έντασης. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να συμβούν παντού και ανά πάσα στιγμή -ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο μέσος όρος διάρκειάς τους είναι τα 10 λεπτά, αλλά επί μέρους συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν και περισσότερο. Χαρακτηριστικό είναι ότι παρουσιάζονται σε καταστάσεις κατά τις οποίες ο μέσος άνθρωπος δεν θα ένιωθε φόβο. Συχνά συνοδεύεται και από αγοραφοβία και το άτομο δυσκολεύεται να μένει έκτος σπιτιού μόνο.
-Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ιδεψυχαναγκαστικής διαταραχής δεν είναι η επιμονή των ατόμων να οργανώνουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο την καθημερινότητά τους, όπως συχνά νομίζουμε. Αντίθετα, στην κορυφή της λίστας των συμπτωμάτων βρίσκονται οι επίμονες, επίπονες σκέψεις που το άτομο προσπαθεί αγωνιωδώς να εκδιώξει. Οι επαναλαμβανόμενες σκέψεις ή συμπεριφορές, περιορίζουν πολύ την ποιότητα ζωής των ατόμων. Η εκτέλεση κάποιων τελετουργιών προσφέρει ανακούφιση στους πάσχοντες αλλά ταυτόχρονα μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα ντροπής.
-Κοινωνική φοβία (ή κοινωνική αγχώδης διαταραχή): Πρόκειται για τον φόβο και το αίσθημα πανικού σε περιπτώσεις που άτομο έρχεται αντιμέτωπο με κάποιου είδους ταπείνωση. Οι επιδόσεις του ατόμου σε καταστάσεις με κοινωνική αλληλεπίδραση ή δημόσια έκθεση (π.χ. δημόσια ομιλία) το γεμίζουν ανασφάλεια και φόβο με αποτέλεσμα την αποφυγή της επαφής με άλλους ανθρώπους.
-Γενικευμένη αγχώδης διαταραχή: Το άτομο βιώνει επίμονη και υπερβολική ανησυχία για διάφορα θέματα. Ίσως ανησυχούν υπερβολικά για καθημερινές δραστηριότητες, για τα οικονομικά, την υγεία ή τη δουλειά τους. Αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία να ελέγξουν το άγχος και το αίσθημα ανησυχίας. Η αβεβαιότητα τους τρομάζει και μπορεί να φοβούνται πολύ μήπως πάρουν τη λάθος απόφαση.
Ευτυχώς, το... αρχαίο πια, ταμπού περί ψυχολόγων έχει περάσει στην ιστορία. Η βοήθεια που μπορεί κανείς να πάρει από τους ειδικούς είναι πολύτιμη και μπορεί να ανακουφίσει την ψυχή από το βάσανο του άγχους και του πανικού. Αν βρήκατε με κάποιον τρόπο στοιχεία από εσάς σ' αυτή τη λίστα συμπτωμάτων, ζητήστε βοήθεια από κάποιον ειδικό και -σίγουρα!- όλα θα πάνε πολύ καλύτερα.