Μπορεί να μην υπάρχουν μαγικά κλειδιά, αλλά σίγουρα υπάρχουν τρόποι διαπαιδαγώγησης που ενθαρρύνουν τα παιδιά μας να μας μιλάνε, να μας εμπιστεύονται και, γενικά, να μας τα λένε (σχεδόν) όλα! Κοινός παρονομαστής αυτών των τρόπων, δεν είναι άλλος από την ειλικρινή εκατέρωθεν επικοινωνία.
Συζητάμε μαζί τους από την…. πρώτη μέρα!
Ίσως η πρώτη μέρα να είναι υπερβολή, αλλά πάντως είναι σημαντικό να αρχίσουμε να μιλάμε στα παιδιά μας από πολύ νωρίς - ακόμα κι όταν δεν καταλαβαίνουν ούτε μια λέξη απ’ όσα τους λέμε! Όσο περνούν οι μήνες (και πολύ περισσότερο τα χρόνια), θα διαπιστώσετε πως το μωρό σας κατανοεί πιο πολλά απ’ όσα νομίζετε. Κυρίως, όμως, σας συναισθάνονται ενώ τόσο εσείς, όσο κι εκείνα, μαθαίνετε πως είναι φυσιολογικό και λυτρωτικό να μοιράζεστε τα συναισθήματα και τις εμπειρίες μας.
Όταν έρθει η ώρα να πάνε πρώτη φορά σχολείο, να κάνουν φίλους και γενικά να βγουν από το προστατευμένο περιβάλλον της οικογένειας, θα ξέρουν πως στο σπίτι υπάρχει πάντα η μαμά και ο μπαμπάς έτοιμοι να ακούσουν τα νέα της ημέρας, να συζητήσουν τους προβληματισμούς του παιδιού και να το παρηγορήσουν όταν χρειάζεται. Η συζήτηση γίνεται μέρος της καθημερινότητας και τα παιδιά, μεγαλώνοντας, έχουν την άνεση να σας τα λένε όλα!
Ανοιγόμαστε για να μας ανοιχτούν
Μην περιμένετε από ένα παιδί να σας ανοίξει την καρδιά του αν δεν το κάνετε πρώτα εσείς. Τα παιδιά, ως γνωστόν, κάνουν αυτό που βλέπουν και όχι αυτό που τους λέμε! Αν θέλετε, λοιπόν, να σας τα λένε όλα, κάντε κι εσείς το ίδιο. Φυσικά, δε χρειάζεται να μοιράζεστε μαζί τους πληροφορίες που δεν μπορούν να επεξεργαστούν ή να καταλάβουν. Ωστόσο, μπορείτε να τους μεταφέρετε τα συναισθήματά σας, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες σας χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα λόγια ανάλογα με την ηλικία τους.
Με λίγα λόγια, το μυστικό είναι να σας δουν ανοιχτούς και πρόθυμους να μοιραστείτε μαζί τους τα πάντα με ειλικρίνεια - είτε είστε καλά, είτε όχι. Μάλιστα, είναι προτιμότερο να πείτε στο παιδί «πράγματι μου συμβαίνει κάτι αλλά δεν είμαι έτοιμη να το μοιραστώ», παρά να πείτε ψέματα πως είστε καλά.
Δεν κρίνουμε και δεν προδίδουμε την εμπιστοσύνη τους
Το μυστικό για να συνεχιστεί η συζήτηση και να κάνουμε το παιδί να μιλήσει ανοιχτά, είναι να το ακούσουμε με προσοχή, σοβαρότητα και χωρίς ίχνος κριτικής διάθεσης. Ακόμα κι αν αποκαλύψει μια λάθος συμπεριφορά (δική του ή ενός φίλου του) ας μην βιαστούμε να αρχίσουμε το κήρυγμα.
Οι κατηχήσεις και οι συμβουλές δεν βοηθούν πάντα. Αντίθετα, μπορούμε να κάνουμε στοχευμένες ερωτήσεις μέχρι να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από το λάθος τους, τι πυροδοτεί τον θυμό τους ή τι τα κάνει να ονειρεύονται και να ενθουσιάζονται. Και φυσικά, δεν προδίδουμε ποτέ την εμπιστοσύνη τους όταν μας αποκαλύπτουν τα μυστικά ή τα βαθύτερα συναισθήματά τους!
Αναφέροντας δικά σας παιδικά βιώματα
Πολλές φορές αρκεί ένα δικό μας βίωμα για να τα ενθαρρύνει να αφηγηθούν κάτι που συνέβη στο σχολείο και τα πλήγωσε ή τα ενθουσίασε. Μια δική μας περιπέτεια από το νηπιαγωγείο ή το δημοτικό θα τους δώσει το έναυσμα να μοιραστούν δικές τους καθημερινές στιγμές, ενώ αργά ή γρήγορα θα αποκαλύψουν τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς τους.
Αν το παιδί σας δεν ανοίγεται εύκολα, παρατηρήστε την εμφάνισή του ή κάντε ένα σχόλιο πάνω σε κάτι που σας είπε. Για παράδειγμα, πείτε: «Μοιάζεις κουρασμένος. Κουραστική μέρα, ε;» ή «Αναρωτιέμαι πώς αντέδρασες σ’ αυτό. Εγώ θα δυσκολευόμουν στη θέση σου…».