Ακούσαμε για παράδειγμα πως «θα πεθάνουμε όλοι», αλλά και πως «ο κορονοϊός είναι ευλογία». Κάποιοι φώναζαν ότι «ο κορονοϊός ήρθε για να μείνει», ενώ κάποιοι άλλοι έσκιζαν τα ιμάτιά τους για το ότι «ο κορονοϊός δεν είναι καν εδώ γιατί είναι ένα ψέμα». Δέκα (γεμάτους) μήνες αργότερα, ξέρουμε πως ούτε θα πεθάνουμε όλοι, ούτε όμως πρόκειται για μια ευλογημένη πανδημία. Οι επιπτώσεις της είναι πολλές, με προεκτάσεις σε όλα σχεδόν τα επίπεδα της κοινωνίας.
Οικονομική δυσχέρεια
Ο κορονοϊός μας έφερε αντιμέτωπους με το δίλημμα «Υγεία ή οικονομία;». Ένα δίλημμα που γράφτηκε με μεγάλα φωτεινά γράμματα πάνω από ολόκληρη την υφήλιο και στρίμωξε τις παγκόσμιες κυβερνήσεις στη γωνία. Ωστόσο, η αλήθεια βρίσκεται πάντα στη μέση και σχεδόν όλος ο κόσμος προσπαθεί να βρει την χρυσή τομή που θα του εξασφαλίσει τις μικρότερες, δυνατές, απώλειες. Ένα παιχνίδι δύσκολο, με ζόρικους κανόνες, που δυστυχώς μοιάζει χαμένο.
Όταν μία χώρα αναγκάζεται να μπει σε καραντίνα για να διαφυλάξει τις ζωές των ανθρώπων της, δεν μπορεί παρά να έχει οικονομικό κόστος. Το πρώτο κύμα της πανδημίας, εκτός των άλλων, το νιώσαμε και στην τσέπη μας. Έκλεισε η εστίαση, πολλές επιχειρήσεις μπήκαν σε αναστολή, εργαζόμενοι βρέθηκαν χωρίς δουλειά, οι άνθρωποι της τέχνης μπήκαν σε pause ενώ αρκετές γυναίκες αναγκάστηκαν να βάλουν σε δεύτερη μοίρα την εργασία τους για να ανταποκριθούν στις γονεϊκές τους υποχρεώσεις αφού έκλεισαν και τα σχολεία.
Τώρα, στο δεύτερο κύμα της πανδημίας, το δίλημμα «υγεία ή οικονομία» εμφανίζεται ακόμα πιο επίμονο ενώ η χρυσή τομή είναι δύσκολο να βρεθεί. Δυστυχώς, ο κορονοϊός δεν αφήνει πίσω του μόνο νεκρούς αλλά και διαλυμένες οικονομίες παγκοσμίως.
Κοινωνικός διχασμός
Όταν μία χώρα αρχίζει να πλήττεται οικονομικά, όμως, αρχίζουν και οι μεγάλες κόντρες! Με πολύ απλά λόγια, εκείνοι που έχουν τον τρόπο να ανταπεξέλθουν επαγγελματικά και οικονομικά στην κατάσταση, είναι υπέρ των μέτρων που βάζουν σε προτεραιότητα την υγεία. Εκείνοι που έχουν ήδη πληγεί οικονομικά, υπερασπίζονται τα μέτρα υπέρ της οικονομίας. Ένας κοινωνικός διχασμός που διαφαίνεται καθημερινά με τους μεν να επιτίθενται στους δε, κυρίως στα social media. Στη μέση ακριβώς βρίσκεται το κράτος και η κυβέρνηση, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Αυτό που είναι εξαιρετικά σημαντικό είναι πως όσο κρατάει η πανδημία, αμβλύνονται οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες. Η ψαλίδα ανοίγει όλο και πιο πολύ, η μεσαία τάξη πλήττεται και τελικά θα μιλάμε για μία διχασμένη κοινωνία δύο ταχυτήτων.
Περισσότερα Fake news και συγκρούσεις
Ωστόσο, μετά την εμφάνιση του κορονοϊού, προέκυψαν κι άλλα μεγάλα θέματα που μας έφεραν σε αντιπαράθεση: ο ιός είναι υπαρκτός ή πρόκειται για μια παγκόσμια συνωμοσία; Κι αν είναι υπαρκτός, είναι τόσο σοβαρός όσο μας λένε ή πρόκειται για μια απλή γριπούλα; Οι μάσκες είναι πράγματι η λύση στο πρόβλημά μας ή θέλουν απλά να μας φιμώσουν; Το εμβόλιο θα εξαφανίσει τον ιό ή πρόκειται για κόλπο του Μπιλ Γκέιτς που επιθυμεί να μας τσιπάρει;
Αναφέρομαι σε μία μάχη σχεδόν υπαρξιακή, που όμως όσο πάει και φουντώνει. Οι αρνητές του ιού (ή τουλάχιστον του ιού όπως μας παρουσιάζεται) είναι αρκετοί και με δυνατή φωνή. Το ίδιο δυνατή έρχεται και η απάντηση από την άλλη όχθη, θέλοντας να ακουστεί και να επιβάλλει την λογική.
Ψυχικές διαταραχές
Με λίγα λόγια, ζούμε μία τρέλα… Από την μία βιώνουμε έναν μικρό εμφύλιο που διαδραματίζεται κυρίως στα social media, από την άλλη είμαστε στρυμωγμένοι οικονομικά, ενώ παράλληλα ζούμε μία περίοδο έντονου φόβου και ανασφάλειας τόσο για το μέλλον, όσο και για την υγεία μας.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, αποφεύγουμε τις κοινωνικές επαφές, απαρνούμαστε το μεσογειακό μας ταμπεραμέντο που επιβάλλει φιλιά και αγκαλιές, κλεινόμαστε σπίτι με τηλεργασία και κυκλοφορούμε παντού με μία μάσκα στο στόμα. Οι έρευνες και οι επιστημονικές μελέτες, πάντως, δεν είναι αισιόδοξες και μιλούν ήδη για τις ψυχικές διαταραχές που αφήνει ως κατάλοιπο η ανασφάλεια, ο φόβος και η απομόνωση.
Ίσως, λοιπόν, στο δίλημμα «υγεία ή οικονομία» πρέπει να προστεθεί ακόμα μία παράμετρος: «υγεία, οικονομία ή ψυχική υγεία;».
Δυσπιστία σε πολιτική και ΜΜΕ
Μία απάντηση που θα έπρεπε να έρχεται ξεκάθαρη από την πολιτεία, αλλά δυστυχώς δεν φτάνει ποτέ μέχρι τα αυτιά μας. Γιατί εκτός των άλλων, ο κορονοϊός έβαλε ακόμα ένα λιθαράκι στην δυσπιστία που είχαμε ήδη για τους πολιτικούς και τα ΜΜΕ της χώρας μας.
Η μακρά περίοδος από την μεταπολίτευση έως σήμερα που μας οδήγησε στην βαθιά οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, μας έκανε να χάσουμε την εμπιστοσύνη μας στις 4 εξουσίες - νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική και ΜΜΕ. Πώς, λοιπόν, θα πιστέψουμε αυτούς που μας οδήγησαν στην καταστροφή (πολιτεία και ΜΜΕ) για κάτι τόσο σοβαρό όπως ο Covid; Εξάλλου, έχουμε συνηθίσει να φταίνε πάντα οι άλλοι, οι οποίοι, μάλιστα, τις περισσότερες φορές θέλουν το κακό μας.
Δυστυχώς, κάπως έτσι λειτουργούμε τις περισσότερες φορές. Με δυσπιστία, καχυποψία και άρνηση να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας. Μόνο που στην κρίσιμη στιγμή που βιώνουμε σήμερα, η δυσπιστία μας αυτή μπορεί να μας κοστίσει ακόμα και σε ανθρώπινες ζωές.
Με ψυχραιμία, λογική και υπευθυνότητα θα τα καταφέρουμε
Καλώς ή κακώς, οι μεγάλες κρίσεις αντιμετωπίζονται με τις λιγότερο δυνατές απώλειες μόνο όταν επικρατεί ψυχραιμία, λογική, εποικοδομητική κριτική και εμπιστοσύνη σ’ αυτούς που κινούν τα νήματα. Και σε αυτήν την κρίση, τον πρώτο λόγο τον έχουν οι επιστήμονες, έπονται οι πολιτικοί κι ακολουθούμε εμείς. Σ΄αυτή τη φάση, η αμφισβήτηση και η αναίρεση αυτών των ρόλων είναι καταστροφική γιατί το κόστος δεν θα είναι μόνο ιδεολογικό ή πολιτικό. Αυτή τη φορά διακυβεύεται η ζωή μας, η υγεία μας και η δομή της κοινωνίας μας.
Ο καθένας οφείλει να αναλάβει το δικό του μερίδιο ευθύνης και, όλο μαζί, να ξεπεράσουμε τον σκόπελο που ονομάζεται κορονοϊός. Εξάλλου, οι διαφορές μας δεν θα πάνε πουθενά. Ας είμαστε υγιείς και ζωντανοί μετά απ’ όλη αυτήν την περιπέτεια, κι ας φαγωθούμε τότε όσο θέλουμε!