Ένα μωρό αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη διαφορά στο μέγεθος των αντικειμένων μέσω της όρασης και της αφής και την έννοια της κατεύθυνσης μπουσουλώντας γύρω, πάνω και κάτω από αντικείμενα και έπιπλα. Αντιλαμβάνονται τις διαφορές στη μάζα των ανιτκειμένων όταν ξεκινούν να τα σηκώνουν και τις διαφορές στο σχήμα μέσα από την ποικιλία των πρώτων τους παιχνιδιών.
Μπαίνοντας στη νηπιακή ηλικία (2-3 ετών), αποκτούν σταδιακά την ικανότητα να μετρούν (ως το 5 ή το 10) και να συνδυάζουν την εμπειρική τους γνώση για να διαχωρίσουν αντικείμενα με βάση μεγέθη, σχήματα, χρώματα κλπ. Σ’ αυτή τη φάση μπορούν να μάθουν πολλά περισσότερα και ν’ αναπτύξουν μια βασική μαθηματική αντίληψη, παίζοντας.
Αντιστοιχίζουμε τα χρώματα
Ένα από τα πράγματα που μπορεί να μάθει ένα νήπιο είναι να αντιλαμβάνεται τη σχέση μεταξύ ανόμοιων αντικειμένων και να την καταδεικνύει. Χρησιμοποιείστε χρωματιστές κάρτες στα χρώματα που έχουν τα παιχνίδια του παιδιού και ζητήστε του να αντιστοιχήσει κάρτες και παιχνίδια. Αν αργήσει να αντιληφθεί πως παίζεται το παιχνίδι, δείξτε του πρώτα εσείς και επαναλάβετε την άσκηση. Θα δείτε ότι σύντομα θα βάζει το κόκκινο παιχνίδι δίπλα στην κόκκινη κάρτα κ.ο.κ.
«Φέρε μου 3…»
Αν το παιδί έχει μάθει να μετράει μέχρι το 5, μπορείτε να ενισχύσετε την ικανότητά του να αναγνωρίζει την ποσότητα που αντιστοιχεί σε κάθε νούμερο. Ζητήστε του να σας φέρει 3 τουβλάκια ή 3 αρκουδάκια. Όταν τα φέρει, μετρήστε τα μαζί και αν έχει κάνει λάθος, ενθαρρύνετε το παιδί να ξαναπροσπαθήσει και όταν τα καταφέρει, χειροκροτήστε μαζί του. Επαναλάβετε το παιχνίδι αργότερα, όταν το παιδί αρχίσει να αναγνωρίζει τους αριθμούς. Γράψτε τον αριθμό σε ένα χαρτί και ζητήστε του να σας φέρει τόσα τουβλάκια.
Μετράμε και βάζουμε στη σειρά
Ένα νήπιο λατρεύει να περιεργάζεται διαφορετικά μικροαντικείμενα και να περνάει την ώρα του μ’ αυτά. Μαζέψτε πολλά μικροπράγματα σε ένα καλάθι (μικρά παιχνίδια, τουβλάκια, βότσαλα, κουμπιά, μαγνητάκια, μανταλάκια κλπ) και αδειάστε τα στον χώρο παιχνιδιού. Αφήστε το παιδί να τα περιεργαστεί και ζητήστε του να τα ταξινομήσει ανά είδος. Ύστερα, δείξτε του πώς να φτιάξει σχήματα με τα όμοια αντικείμενα (κύκλο, τετράγωνο κλπ.). Ανακατέψτε τα και ζητήστε του να φτιάξει τα δικά του.
Φτιάχνουμε μοτίβα και ακολουθίες
Κάτι ακόμη που μπορούν μάθουν τα νήπιά μας διασκεδάζοντας είναι να επαναλαμβάνουν μια ακολουθία 2-3 αντικειμένων φτιάχνοντας μοτίβα. Πάρτε μια συνηθισμένη παγοθήκη με 12 θήκες και 2 6άδες κουμπιά, σε 2 χρώματα. Δείξτε στο παιδί πώς να τοποθετεί εναλλάξ τα κουμπιά μέσα στις θήκες και ζητήστε του να κάνει το ίδιο για να εξοικειωθεί με την επανάληψη της ακολουθίας. Αργότερα, κάντε το ίδιο με περισσότερα και διαφορετικά αντικείμενα (ζυμαρικά π.χ. που έχουν ενδιαφέροντα σχήματα), πάνω σε ελεύθερη επιφάνεια, φτιάχνοντας διάφορα μοτίβα κι ενθαρρύνοντας το παιδί να φτιάξει τα δικά του.
Ζυμώνουμε και πλάθουμε
Η ζαχαροπλαστική είναι κάτι που όλα τα μπομπιράκια απολαμβάνουν γιατί μπορούν να παίξουν ελεύθερα με το αλεύρι και τη ζύμη. Ταυτόχρονα, αναμιγνύοντας τα υλικά και βάζοντας τη ζύμη σε φορμάκια με την καθοδήγησή μας, μπορούν να εξοικειωθούν με τις αναλογίες και τους όγκους. Φτιάξτε μαζί με το παιδί τα αγαπημένα του κουλουράκια ή μάφινς, δείχνοντάς του τις ποσότητες και αφήνοντάς το να τις βάλει μόνο του με τη μεζούρα ή το κουτάλι. Μέχρι να ψηθούν τα γλυκά, κρατήστε λίγη ζύμη στην άκρη, πλάστε φιδάκια και φτιάξτε αριθμούς ή σχήματα για επιπλέον εξάσκηση.
Προφανώς, δεν υπάρχει κάποια εγγύηση ότι, μαθαίνοντας όλα αυτά από τόσο νωρίς, το παιδί θα γίνει τζιμάνι στα μαθηματικά. Αλλά μ’ αυτόν τον τρόπο, πολλές από τις στοιχειώδεις έννοιες των μαθηματικών γίνονται σταδιακά και με οργανικό τρόπο μέρος του πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο. Εντελώς φυσικά, αποκτά μια εξοικείωση με τους μηχανισμούς των μαθηματικών πριν καν μάθει την ύπαρξή τους κι έτσι είναι πιο έτοιμο όταν έρθει η ώρα να τα μάθει κανονικά.