«Θέλω να θυμάσαι τις ερωτήσεις σου και μου τις ξαναπείς όταν καθήσουμε για φαγητό»
Δεν είναι τόσο ότι ένα νήπιο δεν έχει την αντίληψη ώστε να γνωρίζει πότε είναι μια καλή στιγμή να κάνει ερωτήσεις και πότε όχι. Απλώς, δεν έχει ακόμη τον τρόπο να διαχειριστεί την ανυπομονησία του ή την ειλικρινή ανάγκη του να πάρει μια απάντηση, έστω και αν η μαμά κάνει κάτι άλλο. Σε μια τέτοια περίπτωση, που σας ρωτάει π.χ. «γιατί η θάλασσα είναι μπλε» ενώ εσείς κυριολεκτικά πνίγεστε, δεν έχετε παρά να αναβάλλετε τη συζήτηση για μία δεδομένη στιγμή που γνωρίζετε κι εσείς και το παιδί ότι προσφέρεται για ψιλή κουβέντα. Μια τέτοια, ας πούμε, είναι η ώρα του φαγητού. Μ’ αυτόν τον τρόπο, το παιδί μαθαίνει να μην σας «ενοχλεί» όταν βλέπει ότι κάνετε κάτι άλλο, ενώ ικανοποιείται και η βασική του επιθυμία.
«Θες να μου πεις εσύ γιατί;»
Καμιά φορά ένα νήπιο έχει ήδη τη δική του απάντηση γι’ αυτό που σας ρωτάει και αν δεν την έχει, το να επινοήσει μία δεν είναι μόνο διασκεδαστικό, αλλά κάνει την επικοινωνία σας πιο αμφίδρομη. Οπότε, ίσως έχει πλάκα να του επιστρέψετε την ερώτηση λέγοντας κάτι σαν «θες να μου πεις εσύ γιατί η καμηλοπάρδαλη είναι τόσο ψηλή;» Από εκεί και πέρα, πρέπει να είστε έτοιμοι ν’ ακούσετε οτιδήποτε π.χ. «για να παίζει μπάσκετ» ή «για να βλέπει μακριά». Αφού διασκεδάσετε, μπορείτε να το κατευθύνετε στη σωστή απάντηση δίνοντάς του διάφορες ενδείξεις – στήνοντας ένα ευχάριστο λεκτικό παιχνίδι.
«Δεν ξέρω»
Εντάξει, το νήπιό σας σίγουρα σας θαυμάζει, αλλά δεν περιμένει να τα ξέρετε ολα. Κι αν νομίζει κάτι τέτοιο, η συνειδητοποίηση ότι δεν τα ξέρετε μπορεί ν’ αποδειχθεί εξαιρετικά εποικοδομητική. Με λίγα λόγια, στην ερώτηση του μικρού σας μπορείτε ν’ απαντήσετε απλώς «δεν ξέρω» και να ξεκινήσετε μαζί την έρευνα για τη σωστή απάντηση. Είτε απευθυνθείτε στο ίντερνετ, είτε στα βιβλία σας, είτε στην κοντινότερη βιβλιοθήκη, έχετε την ευκαιρία να του δείξετε πως βρίσκουμε απαντήσεις σε καθημερινά ερωτήματα και πως η αναζήτηση της γνώσης μπορεί να είναι μια αληθινή περιπέτεια.
«Ξέρεις τι θυμήθηκα τώρα; Τότε που…»
Καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να επικοινωνούν, μπορεί να κάνουν χρήση των ερωτήσεων όχι τόσο για να μάθουν κάτι, αλλά για να ξεκινήσουν μια συζήτηση. Για παράδειγμα, με μια ερώτηση του τύπου «γιατί το ποδήλατό μου είναι κόκκινο» είναι προφανές ότι δεν έχει να κερδίσει κάτι από την απάντηση – δεν υπάρχει καν απάντηση. Αντί να σπάτε το κεφάλι σας, αρπάξτε την ευκαιρία να μιλήσετε για κάτι άλλο, όπως μια ωραία ανάμνηση είτε με το παιδί είτε δική σας, από τα χρόνια που οδηγούσατε το πρώτο σας ποδήλατο. Έτσι, δείχνετε στο παιδί ότι μπορεί να επικοινωνεί μαζί σας όποτε νιώθει την ανάγκη και όχι μόνο όταν έχει κάτι συγκεκριμένο να πει ή να ζητήσει.
«Καταλαβαίνω ότι θέλεις να μιλήσουμε, αλλά έχω να κάνω μια δουλειά πρώτα»
Είναι φορές που τα παιδιά επιμένουν, ότι και αν πείτε και απογοητεύονται να δεν πάρουν αυτό που θέλουν. Αν το μικρό σας ρωτάει και ξαναρωτάει, αλλά εσείς δεν μπορείτε να αναβάλλετε αυτό που κάνετε, καλό είναι να μην το αποπάρετε ούτε να επιτρέψετε να απογοητευτεί, δίνοντάς του το μήνυμα ότι δεν είναι τόσο σημαντικό για εσάς. Για να μη συμβεί αυτό, πρέπει πρώτα να του δείξετε ότι αναγνωρίζετε την επιθυμία ή την ανάγκη του να μιλήσει μαζί σας («καταλαβαίνω ότι θέλεις να μιλήσουμε αυτή τη στιγμή...») κι ύστερα να ζητήσετε, κατά κάποιον τρόπο, την κατανόησή του («αλλά πριν καθίσουμε μαζί, πρέπει να τελειώσω αυτό που κάνω»), τονίζοντας ότι θα είστε διαθέσιμοι αμέσως μόλις ξεμπερδέψετε με τη δουλειά σας.