Πρόκειται για τα ευρήματα μιας διεθνούς ομάδας επιστημόνων ύστερα από την δεδομένων από τη μελέτη «Environmental Risk», η οποία έθεσε υπό παρακολούθηση 2.232 παιδιά γεννημένα μεταξύ 1994-1995 στην Αγγλία και την Ουαλία. Οι ερευνητές εστίασαν σε 236 παιδιά τα οποία παρακολούθησαν από τα 5 έως τα 10 τους χρόνια. Σχεδόν τα μισά από αυτά είχαν κάποιου είδους έκθεση σε βία, είτε με τη μορφή παρατήρησης επιθετικών πράξεων εναντίον της μητέρας τους, είτε με δική τους κακοποίηση από συνομήλικους ή ενήλικους.
Η βία «σκοτώνει» τα κύτταρα
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας, Idan Shalev από το τμήμα ψυχολογίας και νευρο-επιστημών στο Πανεπιστήμιο Duke, η επιστημονική ομάδα θέλησε να διαπιστώσει κατά πόσο η μακροπρόθεσμη αρνητική επίδραση της βίας στην υγεία και τη συμπεριφορά τους μπορεί να σχετίζεται με την πρόωρη γήρανση των κυττάρων τους. Για τον λόγο αυτό, πήραν δείγματα DNA από κάθε παιδί στην ηλικία των 5 ετών και ξανά στην ηλικία των 10, προκειμένου να μελετήσουν τα τελομερή. Πρόκειται για τα μικρά κομμάτια του DNA που βρίσκονται στην άκρη κάθε χρωματοσώματος και προστατεύουν τη γενετική πληροφορία από τη φθορά. Το μήκος τους συνδέεται άμεσα με τη γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο και αποτελούν σημαντικό δείκτη της «βιολογικής ηλικίας».
Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν ότι το άγχος μπορεί να μειώσει τα τελομερή, προκαλώντας πρόωρη γήρανση των κυττάρων. Πράγματι, η τελευταία έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά που είχαν εκτεθεί σε δύο ή περισσότερες μορφές βίας, είχαν μεγαλύτερη διάβρωση των τελομερών τους συγκριτικά με τα παιδιά που αντιμετώπιζαν λιγότερο άγχος στην καθημερινότητά τους. Επιπλέον, η ομάδα του Shalev βρήκε ότι κάθε τύπος βίας είχε αρνητική επίδραση στα τελομερή, αλλά η έκθεση σε πολλαπλούς τύπους είχε αθροιστικό αποτέλεσμα.
«Τα παιδιά που βιώνουν βία φαίνεται ότι γερνούν με ταχύτερους ρυθμούς», δήλωσε ο Shalev σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού περιοδικού Molecular Psychiatry.
Σχολική βία: Πώς να βοηθήσετε το παιδί
Όχι στην παιδική βία
Πρόκειται για την πρώτη έρευνα που παρακολουθεί παιδιά και ανιχνεύει αλλαγές στο DNA του που μπορεί να οφείλονται στην έκθεσή τους σε βία. Τα συμπεράσματά της παρέμεναν τα ίδια, ακόμη και μετά τον συνυπολογισμό άλλων κοινωνικο-οικονομικών και φυσικών παραγόντων που προκαλούν πρόωρη γήρανση των κυττάρων, όπως η φτώχεια και η παχυσαρκία. Συγκρίνοντας το μήκος των τελομερών των παιδιών σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους, ο Shalev και οι συνάδελφοί τους μπόρεσαν να αποκλείσουν τυχόν διαστρεβλώσεις στο αποτέλεσμα, εξαιτίας παραμέτρων όπως για παράδειγμα της φυσιολογικής διαφοροποίησης ανά άτομο.
Όπως εξηγεί ο Shalev, η έκθεση στη βία μπορεί να είναι μια μορφή στρες που ανεβάζει την οξείδωση και τις φλεγμονές στον οργανισμό, δύο διαδικασίες που φθείρουν τα κύτταρα και οδηγούν στη γρηγορότερη γήρανσή τους. Το γεγονός ότι η βία είναι «ορατή» στα κύτταρα των παιδιών «υποδεικνύει την άμεση αναγκαιότητα της λήψης μέτρων για την αποφυγή της βίας στα παιδιά», καταλήγει.