Τι είναι και πώς εκδηλώνεται η κατάθλιψη των εορτών
Η κατάθλιψη ή μελαγχολία των εορτών δεν είναι μια αναγνωρισμένη ψυχική διαταραχή, έχει, όμως, κοινά χαρακτηριστικά με την εποχική κατάθλιψη η οποία εμφανίζεται στους πάσχοντες κάθε χρόνο, την ίδια χρονική περίοδο.
Τα Χριστούγεννα, η κατάθλιψη των εορτών μπορεί να εμφανιστεί από τις αρχές του Νοέμβρη και να κλιμακωθεί αργότερα, ξεκινώντας με σταδιακή αποστασιοποίηση από την ανυπομονησία που βιώνουν οι υπόλοιποι και καταλήγοντας σε μελαγχολία, τις μέρες των γιορτών. Το αίσθημα αυτό μπορεί να διαφέρει σε ένταση από μέρα σε μέρα, καθώς και να διακόπτεται από μικρές εξάρσεις χαράς. Σε κάποιες περιπτώσεις, πάλι, εκδηλώνεται πιο βαριά, ως βαθιά και αδιάκοπη θλίψη.
Τα πιο συνήθη σημάδια ότι κάποιος μπορεί να βιώνει την κατάθλιψη των εορτών είναι: η ανεξήγητη κούραση και οι διαταραχές στον ύπνο, η κακή διάθεση και η αδικαιολόγητη αποχή από αγαπημένες δραστηριότητες, η έλλειψη συγκέντρωσης και η αδυναμία να απολαύσει απλά πράγματα (π.χ. ένα φαγητό που του αρέσει), η απομόνωση από φίλους και συγγενείς, η έντονη νευρικότητα και το άγχος της μοναξιάς.
Τι κρύβει και πότε είστε ευάλωτοι
Αν και πρόκειται για μια κατάσταση που συνήθως περνάει με την πάροδο των εορτών, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να μας ανησυχεί, αφού τα βραχυπρόθεσμα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να είναι προάγγελοι ενός σοβαρότερου επεισοδίου ή να κρύβουν συναισθήματα και σκέψεις που καλό είναι να αναγνωριστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως.
Παρ’ όλ’ αυτά, οι λόγοι μπορεί να είναι πιο επιφανειακοί, μιας και πρόκειται για μια περίοδο που η ρουτίνα όλων ανατρέπεται, οι κοινωνικές υποχρεώσεις είναι πυκνότερες και ο χρόνος της άδειας ή της ξεκούρασης συμπιέζεται τελικά από την έντονη δραστηριότητα των γιορτών. Οπότε, ο καθένας μπορεί να βρεθεί πιεσμένος και να παρουσιάσει σημάδια ψυχολογικής κόπωσης που μπορεί να εξελιχθούν σε παρατεταμένη μελαγχολία.
Βεβαίως, ούτε οι άνθρωποι που δείχνουν να απολαμβάνουν κάθε λεπτό των χριστουγεννιάτικων εορτασμών είναι λιγότερο ευάλωτοι απ’ τους υπόλοιπους, αφού η ψυχολογική τους κατάσταση είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων και αν δεν είναι καλή, αυτό δεν ανατρέπεται τόσο εύκολα – με γλυκά και στολισμούς. Αντίθετα, μπορεί να επιδεινωθεί αν νιώσουν ότι οι απαιτήσεις των άλλων από αυτούς – είτε υλικές είτε συναισθηματικές – αυξάνονται ή η ικανοποίησή τους γίνεται πιο επιτακτική λόγω των ημερών.
Η ομάδα με τον υψηλότερο κίνδυνο, όμως, περιλαμβάνει όσους πάσχουν ήδη από μια ψυχική νόσο και οι οποίοι δυσκολεύονται εκ των πραγμάτων να συγχρονιστούν με το γιορτινό κλίμα. Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, για ένα μεγάλο ποσοστό από αυτούς, οι γιορτές κάθε χρόνο είτε ξυπνούν τα συμπτώματα που βρίσκονται σε ύφεση είτε επιδεινώνουν εκείνα που είναι ενεργά.
Πώς να την αντιμετωπίσετε
Για κάποιον που έχει βεβαρυμένο ιστορικό, η προφανής κίνηση είναι να απευθυνθεί στον γιατρό ή τον ψυχοθεραπευτή του. Οι υπόλοιποι, αν αντιληφθείτε ότι βιώνετε καταθλιπτικά συμπτώματα πριν και κατά την περίοδο των εορτών, μπορείτε να λάβετε κάποια μέτρα για να προλάβετε ή να μετριάσετε την κλιμάκωσή τους.
Πρώτα πρώτα, πρέπει οπωσδήποτε να αποφύγετε το αλκοόλ το οποίο μπορεί να εντείνει κατά πολύ τα αισθήματα άγχους, δυσφορίας ή θλίψης. Καλό είναι, επίσης, να μη μένετε μόνοι σας με τις σκέψεις σας γιατί έτσι, ίσως είστε πιο επιρρεπείς σε αισθήματα απελπισίας ή εγκλωβισμού. Αν δεν υπάρχει κάποιος δίπλα σας, μπορείτε να μιλάτε περισσότερο στο τηλέφωνο, ακόμη και να συμμετάσχετε σε εθελοντικές δράσεις, αφού η προσφορά είναι ένα καλό γιατρικό για την ψυχή.
Αν δεν γυμνάζεστε, ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να βάλετε έναν καθημερινό περίπατο ή ένα σπορ στο πρόγραμμά σας, αφού η άσκηση χαρίζει ευεξία και συνεισφέρει στη βελτίωση της ψυχικής υγείας. Επιπλέον, μη διστάσετε να θέσετε κάποια όρια στον χρόνο που έχετε να διαθέσετε για τους άλλους, ώστε να ξεκουραστείτε πραγματικά και να κάνετε, τελικά, αυτά που θέλετε με εκείνους που θέλετε.
Τέλος, προσπαθήστε να μην έχετε υψηλές απαιτήσεις ούτε απ’ τους άλλους, αλλά ούτε απ’ τον εαυτό σας. Εστιάστε στους ανθρώπους που αγαπάτε, βρείτε χρόνο να αδειάσετε το μυαλό και μην χολοσκάτε για δώρα, στολίδια, τραπεζώματα και όσα αποτελούν απλό θόρυβο γύρω απ’ την ουσία των γιορτών, που είναι φυσικά να δίνουμε και να παίρνουμε όσο πιο πολλή αγάπη μπορούμε.