Δεν έχουν την αίσθηση του χρόνου
Ως γονείς με δουλειές και υποχρεώσεις, είμαστε αναγκασμένοι να ακολουθούμε ένα πρόγραμμα και να μην αφήνουμε τα «τερατάκια» μας να το κάνουν άνω-κάτω. Τι σημαίνει όμως για ‘κείνα η κραυγή «Τώρα!» ή η φράση «φεύγουμε σε 5 λεπτά»;
Η απάντηση είναι: τίποτα το συγκεκριμένο. Στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, καθώς ο εγκέφαλος ακόμη αναπτύσσεται, τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται την έννοια του χρόνου και δεν έχουν τη δυνατότητα να προγραμματίσουν τις πράξεις ή τις επιθυμίες τους με βάση το δικό μας (ή οποιοδήποτε άλλο) χρονοδιάγραμμα.
Έτσι, εάν περάσουν τα 5 λεπτά και ρωτήσουμε το αγγελούδι μας «πότε φεύγουμε;», το πιο πιθανό είναι να παπαγαλίσει: «σε 5 λεπτά». Με λίγα λόγια, μέχρι να αποκτήσουν πλήρη αίσθηση του χρόνου – στα πρώτα χρόνια του δημοτικού – «χρόνος» είναι για τα μικρά μας μόνο το παρόν.
Λίγο λίγο, προσπαθούν να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους
Στην ερώτηση «ποιος κάνει κουμάντο;» η απάντηση είναι, φυσικά: εμείς. Είμαστε οι μεγάλοι και είναι τα μικρά. Είμαστε οι γονείς και είναι τα παιδιά. Εμείς παίρνουμε τις αποφάσεις και ξέρουμε καλύτερα από ‘κείνα πότε πρέπει να φάνε και να κοιμηθούν και τι πρέπει να φορέσουν. Τότε, γιατί μας πηγαίνουν τόσο κόντρα;
Η πικρή (και μαζί ευχάριστη) αλήθεια είναι ότι δεν μεγαλώνουμε άβουλα ρομποτάκια, αλλά μικρούς ανθρώπους που, μέρα με τη μέρα, το ένστικτό τους λέει ότι πρέπει να αποφασίζουν εκείνοι για τον εαυτό τους. Οπότε, μόλις αντιληφθούν τι μπορούν να ελέγξουν εκείνα (π.χ. πότε θα πάνε τουαλέτα ή πόσο θα φάνε) χρησιμοποιούν αυτή τη γνώση για να υπονομεύσουν την εξουσία μας.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι όχι να πάμε κι εμείς στην κόντρα, αλλά να τους δίνουμε επιλογές, παραχωρώντας τους σταδιακά τον έλεγχο κάποιων πραγμάτων (π.χ. τι χρώμα παπούτσια θα βάλουν). Πέρα από τη φασαρία που θα γλιτώσουμε, θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν σιγά-σιγά τι σημαίνει κάνω μια επιλογή ή παίρνω μια απόφαση.
Νιώθουν ευτυχισμένα όταν νιώθουν ασφαλή
Συχνά, θεωρούμε ότι ένα παιδί νιώθει ευτυχισμένο όταν έχει αυτό που θέλει και δυστυχισμένο όταν δεν το έχει. Αυτό έχει ως συνέπεια είτε να τρέχουμε να ικανοποιήσουμε την εκάστοτε επιθυμία του είτε να του πετάμε βαρύγδουπα μαθήματα περί εγκράτειας και οικονομίας. Στην πραγματικότητα, όμως, έχουμε κι άλλη επιλογή.
Όταν το μικρό μας απογοητευτεί που δεν μπορεί να έχει αυτό που θέλει τη στιγμή που το θέλει, αυτό που χρειάζεται είναι εκείνο που χρειαζόμαστε όλοι όταν πέφτουμε ψυχολογικά: κάποιον να μας συμπαρασταθεί. Δείχνοντάς του ότι καταλαβαίνουμε την απογοήτευσή του και συμπάσχοντας με το «δράμα» του, δεν ικανοποιούμε την επιθυμία του, του προσφέρουμε όμως την αίσθηση ότι όλα ξεπερνιούνται αν έχεις κάποιον δίπλα σου.
Και αυτή η αίσθηση της ασφάλειας κρύβει πολύ μεγαλύτερα οφέλη για τη συναισθηματική του εξέλιξη από ένα πρόσκαιρο αίσθημα χαράς.
Έχουν ανάγκη την αποτυχία για να ωριμάσουν ισορροπημένα
Είναι φυσιολογικό να θέλουμε τα αγγελούδια μας να πετυχαίνουν σε ό,τι κάνουν. Λογικό, επίσης, είναι να μας πονά η δικός τους πόνος έπειτα από κάθε αποτυχία τους και να προσπαθούμε να τα προστατέψουμε από αυτήν. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν είναι η σωστότερη προσέγγιση για να μεγαλώσουν ισορροπημένα.
Όπως οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά ωριμάζουν μέσα από τα λάθη και τις αποτυχίες τους και παίρνουν πολύτιμα μαθήματα για τη συνέχεια της ζωής τους και το πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος. Το θετικό είναι ότι, στην περίπτωση των παιδιών, τα λάθη και οι αποτυχίες δεν έχουν συντριπτικές συνέπειες, παρά μόνο αν τα μεγαλοποιήσουμε εμείς.
Οπότε, η καλύτερη προσέγγιση είναι να είμαστε πάντα δίπλα τους σημειώνοντας τι έκαναν λάθος και ενθαρρύνοντάς τα να ξαναπροσπαθήσουν, αλλά και να τολμούν καινούργια πράγματα χωρίς τον φόβο μην αποτύχουν.
Τα ελαττώματα που τώρα μας τρελαίνουν, μια μέρα θα είναι τα προτερήματά τους
Στη προσπάθειά μας να διατηρήσουμε τον έλεγχο και να τηρήσουμε το πρόγραμμά μας, τα μικρά μας είναι ο πιο δύσκολος αντίπαλος. Η επιμονή και το πείσμα τους, η τάση τους να κάνουν αυτό που θέλουν όποτε θέλουν, η παράλογη επιθυμία τους για ανεξαρτησία όταν δεν μπορούν να κάνουν στοιχειώδη πράγματα, η περιέργεια και η αντιδραστικότητά τους μας τρελαίνουν και δοκιμάζουν τα όριά μας.
Και όμως, κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως το πείσμα, η περιέργεια και το πάθος με το οποίο υπερασπίζονται τις επιθυμίες τους, είναι εκείνα που θα γίνουν μια μέρα οι καλύτεροι σύμμαχοί τους για μια επιτυχημένη και ισορροπημένη ζωή. Και αν τώρα μοιάζουν ανυπάκουα και ατίθασα, μια μέρα θα είναι ενήλικες ανεξάρτητοι και τολμηροί που διεκδικούν αυτό που θέλουν και δεν συμβιβάζονται με όσα θέλουν οι άλλοι για ‘κείνους.
Με λίγα λόγια, δεν είναι απίθανο να έρθει μια μέρα που θα καμαρώνουμε για όλα εκείνα για τα οποία σήμερα γκρινιάζουμε. Και το «τερατάκι» μας θα είναι τότε το καμάρι μας.