Είναι η πρώτη φορά που «ανεβαίνει» μία θεατρική παράσταση για παιδιά στην Ελλάδα από άτομα με αναπηρία; Οι μικροί θεατές αλληλεπιδρούν με τους ηθοποιούς;
Πάνος Ζουρνατζίδης: Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που ανεβαίνει παιδική θεατρική παράσταση που συμπεριλαμβάνει ΑμεΑ ηθοποιούς. Οι μικροί θεατές έρχονται σε άμεση επαφή με την αναπηρία και η υποδοχή τους είναι εξαιρετική. Τα παιδιά είναι πολύ αυστηροί κριτές και δεν αυτολογοκρίνονται οπότε η συζήτηση που ακολουθεί την παράσταση αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο εξοικείωσης των παιδιών με την αναπηρία για την εξάλειψη των στερεοτύπων σχετικά με αυτήν.
Ελιάνα Περηφάνου: Αυτός άλλωστε ήταν και ο αρχικός σκοπός της δημιουργίας αυτής της παράστασης. Τα παιδιά να δουν μια όμορφη ιστορία, να ταξιδέψουν αλλά και να μάθουν μέσα από αυτήν. Όπως στην κοινωνία μας όλοι αλληλεπιδρούν με όλους, έτσι και στην παράστασή μας.
Κωνσταντίνος Λούκας: Ναι. Οι μικροί θεατές χαίρονται και συμμετέχουν μαζί μας επάνω στην σκηνή. Κι όταν τελειώσει η παράσταση τραγουδάμε παρέα, μας μιλούν και βγάζουμε πολλές φωτογραφίες.
Ευαγγελία Σχοινά: Οι θεατές αλληλεπιδρούν τόσο με τους ανάπηρους όσο και με τους μη ανάπηρους ηθοποιούς. Είναι εντυπωσιακό το πώς τα παιδιά «μπαίνουν» στους μύθους. Η παρουσία τους αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης με τη συμμετοχή τους εντός και εκτός σκηνής.
Η παράσταση πραγματεύεται 3 διαφορετικούς μύθους. Τι συμβολίζει ο καθένας απ' αυτούς και τι έχουν να κερδίσουν τα παιδιά βλέποντάς τους να ζωντανεύουν επί σκηνής;
Ελιάνα Περηφάνου: Ο Νάρκισσος έχει έναν στόχο, αναζητεί το νόημα της ζωής του, είναι απόμακρος και δεν βλέπει τίποτα άλλο πέρα από αυτό. Η Ηχώ από την άλλη είναι μια νύμφη γεμάτη δίψα για ζωή. Κατά την γνώμη μου, αυτοί οι διαφορετικοί κόσμοι συναντιούνται αλλά δεν καταφέρνουν να συμπορευτούν. Ο καθένας ζητά διαφορετικά πράγματα και παίρνει τον δρόμο του. Αποδέχεται την γνώμη του άλλου, τις διαφορές τους και προχωράει. Μαθαίνουμε ότι ο έρωτας δεν είναι πάντα ιδανικός. Αυτός/ή που ποθούμε δεν ανταποκρίνεται πάντα στην αγάπη μας, ή αυτός/ή που ψάχνουμε μπορεί να είναι μπροστά μας και να μην το βλέπουμε. Ο τρίτος μύθος μας, «Ήλιος και Φαέθων», μιλάει για τα θέλω μας, για τον κίνδυνο στον οποίο μπορούν να μας οδηγήσουν, και πως ένας γονιός που έχει την εμπειρία, έχει και την δύναμη ενδεχομένως, αν πράξει με την λογική κι όχι με την καρδιά, να μας αποτρέψει ή να μας βοηθήσει.
Έλη Δρίβα: Η Ηχώ και ο Νάρκισσος θέλουν να μας δείξουν πόσο ανάγκη έχουμε τελικά οι άνθρωποι ο ένας τον άλλον. Πόσο όμορφο είναι όταν μοιράζεσαι και επικοινωνείς με αυτόν που είναι δίπλα σου, όταν δεν φοβάσαι. Αρκεί να ξέρεις καλά τον εαυτό σου.
Ευαγγελία Σχοινά: Ο μύθος της Αράχνης (την οποία και υποδύομαι) μας μιλάει για την αξία του μέτρου στο να αναδείξει κανείς τις αρετές και τις ικανότητές του. Η όμορφη και ξακουστή υφάντρα Αράχνη, θεωρεί ότι καμία δεν την ξεπερνά στην υφαντική τέχνη. Έτσι, συμπεριφέρεται υβριστικά απέναντι στη θεά Αθηνά (Ελιάνα Περηφάνου) η οποία με τη σοφία της υποδεικνύει ότι κάθε άνθρωπος πρέπει να μένει ταπεινός απέναντι στο χάρισμα του. «Να έχεις μέτρο κι αρετή, και αρκετή υπομονή να πάρεις και να δώσεις» μας τραγουδούν στο τέλος του μύθου.
Ελιάνα Περηφάνου: Φυσικά και η θεά Αθηνά εμφανίζεται και λίγο ζηλιάρα που μια θνητή καμώνεται πως μπορεί να την ξεπεράσει σε ταλέντο. Εκεί βλέπουμε πως ακόμα και οι θεοί βιώνουν ανθρώπινα συναισθήματα, καθώς ουδείς τέλειος. Αυτό φαίνεται σε όλους μας τους μύθους και τους ήρωες. Εσκεμμένα θέλαμε να δείξουμε ότι όλοι μπορούμε να κάνουμε λάθη, θεοί, θνητοί, νύμφες, θεότητες, μαέστρος... Όπως και στη ζωή.
Κατερίνα-Μυρτώ Φατούρου: Οι τρεις μύθοι είναι διαφορετικοί, ωστόσο όλοι τους πραγματεύονται την δύναμη της «μεταμόρφωσης». Το ίδιο συμβαίνει και με την μουσική σε κάθε μύθο που τόσο ωραία έχει συνθέσει ο Ηλίας Κουρτπαρασίδης. Εγώ λοιπόν, ως «Μαέστρος», μέσα από τα διαφορετικά μουσικά όργανα (ακορντεόν, κιθάρα, μεταλλόφωνο κ.ά.) και τις μελωδίες, αλληλεπιδρώ με τους πρωταγωνιστές των μύθων. Όσον αφορά το μουσικό κομμάτι, θεωρώ πολύ σημαντικό το ότι τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τον αληθινό ήχο των μουσικών οργάνων.
Από τη μεριά σας, εσείς ως ηθοποιοί και ως σκηνοθέτις, τι κερδίσατε από τη συμμετοχή σας στην παράσταση; Θα θέλατε να συνεχίσετε να ασχολείστε με το παιδικό θέατρο;
Κωνσταντίνος Λούκας: Το πιο σπουδαίο για μένα συμμετέχοντας σε αυτήν την παράσταση, είναι ότι κι εγώ νιώθω σαν μικρό παιδί. Ναι, θα ξαναέπαιζα σε παιδικό έργο.
Ευαγγελία Σχοινά: Το παιδικό θέατρο αποτελεί ένα ταμπού για τους ηθοποιούς. Πολλοί θεωρούν πως είναι υποδεέστερο του θεάτρου που απευθύνεται σε ενήλικες. Φυσικά, όσοι έχουν ασχοληθεί και ασχολούνται με το παιδικό θέατρο έχουν διαπιστώσει πως όποιος μπορεί να κατακτήσει το παιδικό κοινό, μπορεί κυριολεκτικά να κατακτήσει και τον πιο δύσκολο θεατή. Η συμμετοχή μου στην παράσταση αποτελεί ένα μεγάλο σχολείο και φυσικά θα το επαναλάμβανα χωρίς δισταγμό. Από τα παιδιά παίρνεις τα πιο πολύτιμα εφόδια.
Κατερίνα-Μυρτώ Φατούρου: Από τη συμμετοχή μου κρατάω την ενεργή συμμετοχή των παιδιών και τις υπέροχες φωνούλες τους, αφού κάθε φορά τραγουδάμε όλοι μαζί. Κερδίζω όλα αυτά τα συναισθήματα που μας κάνουν να δενόμαστε και να γινόμαστε ένα, ηθοποιοί και κοινό. Φυσικά και θα συμμετείχα ξανά σε παιδική παράσταση!
Ελιάνα Περηφάνου: Προσωπικά λατρεύω το παιδικό θέατρο. Ως εκπαιδευτικός χαίρομαι να μπορώ να συνδυάζω την τέχνη του θεάτρου με την εκπαίδευση. Το παιδικό θέατρο σε εκπαιδεύει με έναν καλλιτεχνικό, δημιουργικό και μοναδικό τρόπο. Φυσικά και θα το επαναλάμβανα. Μέσα από την συναναστροφή με τα παιδιά μαθαίνεις και εσύ αναπόφευκτα. Είναι ένα συνεχές πάρε – δώσε. Παράλληλα, η αγάπη των παιδιών, οι αγκαλιές τους, τα χαμόγελα τους, οι απορίες τους, η αποδοχή τους… είναι όλα πολύτιμα εφόδια που μας δίνουν δύναμη και ενέργεια για να συνεχίσουμε το έργο μας.
Πιστεύετε ότι η παράσταση αυτή δίνει στα άτομα με αναπηρία την ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στο θέατρο δεδομένου ότι γίνεται διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα, υπάρχουν υπέρτιτλοι στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, προγράμματα με σύστημα Braille και Qr code και ακουστική περιγραφή;
Πάνος Ζουρνατζίδης: Η καθολική προσβασιμότητα στο δομημένο περιβάλλον και στο περιεχόμενο της παράστασης φυσικά αποτελεί μια ιδανική ευκαιρία σε εμποδιζόμενα άτομα να απολαύσουν επί ίσοις όροις την παράσταση, κάτι που θα έπρεπε κανονικά να ήταν αυτονόητο για όλες τις ψυχαγωγικές εκδηλώσεις. Για το ΘΕΑΜΑ άλλωστε, και από την αρχή της σύστασης του, προσπαθούμε να δημιουργούμε πάντα παραστάσεις προσβάσιμες για ΑμεΑ. Τόσο στο μυημένο περιβάλλον (ράμπες, τουαλέτες ΑμεΑ και πρόσβαση στην σκηνή για τους ηθοποιούς ) αλλά και στο περιεχόμενο της παράστασης (διερμηνεία στην ελληνική νοηματική γλώσσα επί σκηνής καθώς και υπέρτιτλοι στα ελληνικά και αγγλικά για τα κωφά και βαρήκοα άτομα και ακουστική περιγραφή για άτομα με βλάβες όρασης).
Έλη Δρίβα: Το θέατρο δίνει την ευκαιρία στον ηθοποιό να ταξιδέψει, να ανακαλύψει ρόλους, να αναζητήσει τον εαυτό του. Αυτή η διαδρομή γίνεται είτε όταν ανατίθεται ρόλος που απευθύνεται σε ενήλικες είτε αφορά σε παιδική παράσταση. Η μελέτη, η εργασία, τα ερεθίσματα για τη δομή του ρόλου αλλά και τα συναισθήματα που προκύπτουν καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας, δε διακόπτονται ή μάλλον δεν αλλοιώνονται ένεκα του είδους (θεάτρου). Ωστόσο, το γεγονός ότι έρχονται κορίτσια κι αγόρια που απορροφούν στο μεγαλύτερο ποσοστό το μήνυμα της δουλειάς σου και το στόχο όλης της ομάδας τόσο άμεσα και το θεωρούν δεδομένο των «μεγάλων», πρέπει να πω πως όχι απλώς με ευχαριστεί , αλλά με ανακουφίζει. Ο μικρός Γιώργος μας είπε πως αυτό που συμπέρανε είναι ότι στο θέατρο, ο μη ανάπηρος ηθοποιός μπορεί να παίξει με τον ανάπηρο μαζί. Δεν είναι δύσκολο. ΜΑΖΙ. Το θέατρο μας αλλάζει τη ζωή.
Κωνσταντίνος Λούκας: Σίγουρα, γιατί μπορούν να παρακολουθήσουν την παράσταση όλα τα άτομα με αναπηρία λόγω του ότι το έργο και όλα τα έργα στο ΘΕΑΜΑ είναι καθολικά προσβάσιμα .
Ευαγγελία Σχοινά: Η προσβασιμότητα στην καθημερινή ζωή των αναπήρων είναι (δυστυχώς) μείζον πρόβλημα, ενώ θα έπρεπε να είναι αυτονόητη σε κάθε δρόμο, σε κάθε κατάστημα, σε κάθε δημόσια υπηρεσία. Η ομάδα ΘΕΑΜΑ μέσα από τις καθολικά προσβάσιμες παραστάσεις θέλει να δώσει την ευκαιρία σε άτομα με αναπηρία να έρθουν κοντά στην Τέχνη μέσα από το Θέατρο με σκοπό η ψυχαγωγία και η έξοδος τους να πραγματοποιείται επί ίσοις όροις. Φυσικά η παράστασή μας όπως και όλες οι παραστάσεις της ομάδας από το 2010 απευθύνονται σε όλους. Ανάπηρους και μη.
Ελιάνα Περηφάνου: Κάθε φορά που ένα παιδί βλέπει μια παράσταση ταξιδεύει μαζί με τους ήρωες σε αυτούς τους κόσμους. Οι διαδραστικές παραστάσεις έχουν κι ένα ακόμα δυνατό στοιχείο, ότι τα παιδιά συμμετέχουν. Γίνονται κι αυτά δηλαδή ήρωες επί σκηνής κι είναι πολύ όμορφο να βλέπεις πως λάμπουν τα πρόσωπα τους. Γιατί λοιπόν να στερηθούν αυτή τη χαρά κάποια παιδιά, ενώ μπορούμε να τα χαροποιήσουμε όλα; Ο στόχος αυτής της παράστασης ήταν να θίξει κι το θέμα της προσβασιμότητας από τις μικρές κιόλας ηλικίες. Να κατανοήσουν τα παιδιά ότι εν έτη 2018 η αυτόνομη πρόσβαση δεν είναι καθολική και σε αυτό πολλές φορές φταίμε κι εμείς. Στόχος μας, όμως, είναι αυτό να αλλάξει... ΜΑΖΙ να το αλλάξουμε!
Ως σκηνοθέτης, ήταν δύσκολο να συντονίσετε όλα τα παραπάνω μαζί με τους διαλόγους και το στήσιμο της παράστασης ώστε να βγει αυτό το τόσο καλό αποτέλεσμα;
Ελιάνα Περηφάνου: Ευτυχώς δεν είμαι μόνη μου κι έχω μια πολύ καλή ομάδα κι ανθρώπους να με στηρίζουν, ώστε να βγει ένα όμορφο, άρτιο αποτέλεσμα, σε συγκεκριμένους χρόνους και με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Κάθε νέο έργο που πιάνεις στα χέρια σου στην αρχή φαντάζει δύσκολο, όμως σιγά σιγά έρχεσαι πιο κοντά του και σε πάει μόνο του. Πάντα υπάρχουν δυσκολίες που συμβαίνουν στον φανταστικό κόσμο του θεάτρου. Δικό μου μέλημα ήταν το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα και ο συντονισμός των ηθοποιών μου. Όλα τα κομμάτια που καθιστούν την παράσταση μας καθολικά προσβάσιμη δεν επηρέασαν διόλου αυτό το αποτέλεσμα, αλλά ούτε και τους χρόνους μας. Είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν όλοι και όλες μας. Το να κάνεις το θέαμα προσβάσιμο δεν σημαίνει ότι θα χάσει από την καλλιτεχνική του αρτιότητα. Ίσα ίσα που δίνεται η ευκαιρία σε όλους/ες να το απολαύσουν.
Κατά τη γνώμη σας, ποιο είναι το σημαντικότερο μήνυμα που περνάει η παράσταση σε μικρούς και μεγάλους θεατές;
Πάνος Ζουρνατζίδης: To σημαντικότερο μήνυμα της παράστασης αφορά την συμπερίληψη. Το πως δηλαδή άτομα με και χωρίς αναπηρία μπορούν να συνεργαστούν ισότιμα και να πετύχουν το προσδοκώμενο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα.
Έλη Δρίβα: Κύριος στόχος, πέραν της καλλιτεχνικής αναζήτησης, είναι να αποσαφηνιστεί ο όρος και η παρουσία της αναπηρίας στην κοινωνία. Στην παράσταση αναφέρεται ο όρος «συμπερίληψη». Ξέρετε, η κανονικότητα δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της φύσης. Η μοναδικότητα μας καθορίζει και μας εξελίσσει. Οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν με καθετί ανόμοιο εαυτού.
Κωνσταντίνος Λούκας: Όλοι είμαστε ίσοι και ο καθένας μας είναι μοναδικός.
Ευαγγελία Σχοινά: Το τραγούδι της παράστασής μας τα λέει όλα: «Μια μεταμόρφωση ζητάς, αυτή είναι η πληρωμή σου. Να γίνεις ότι αγαπάς , κι αγάπα τη ζωή σου».
Ελιάνα Περηφάνου: Τι άλλο μου μένει να πω εγώ; Οι ηθοποιοί μου με κάλυψαν. Τώρα μένει να έρθετε να δείτε την παράσταση και να μας πείτε εσείς την δική σας άποψη.