Επιδιώξτε να βρεθείτε στο ίδιο ύψος με το παιδί, ώστε το πρόσωπό σας να βρίσκεται απέναντι στο δικό του. Με αυτόν τον τρόπο νιώθει πως είστε ίσοι και όχι ο «μεγάλος» ενήλικας στον οποίον δεν μπορεί να μιλήσει ελεύθερα. Εάν χρειαστεί γονατίστε μπροστά του ώστε το κεφάλι σας να είναι στο ίδιο ύψος με το δικό του, ή καθίστε απέναντί του ώστε να μπορείτε να κοιτάτε τα μάτια του στην ευθεία.
2. Γίνετε καλός ακροατής
Ο καλός ακροατής προσπαθεί να διατηρεί την επαφή του με τον συνομιλητή του. Η γλώσσα του σώματος είναι εξαιρετικά σημαντική και περνάει στο παιδί το μήνυμα πως «είμαστε εκεί», κοντά του για να το ακούσουμε και να το καταλάβουμε.
Γείρετε το σώμα σας ελαφρώς προς τα εμπρός, διατηρήστε την οπτική επαφή μαζί του και κάντε νεύματα με το κεφάλι σας ώστε να αντιληφθεί πως το προσέχετε και το κατανοείτε. Δείξτε σεβασμό σε αυτά που έχει να σας πει χωρίς να το διακόπτετε. Το παιδί έχει την ανάγκη απλά να ακουστεί και να νιώσει πως κάποιος το καταλαβαίνει. Δεν γυρεύει λύσεις, δεν θέλει να νιώσει κριτική για τα συναισθήματά του, ούτε επιζητά την άποψή σας. Απλά καθίστε απέναντί του και ακούστε τι έχει να σας πει. Το αίσθημα πως το καταλαβαίνετε, εκτός του ότι το ηρεμεί, το βοηθάει να νιώθει ασφαλές. Δημιουργεί μεταξύ σας έναν ισχυρό συναισθηματικό σύνδεσμο ενώ ενισχύει και το αίσθημα της εμπιστοσύνης.
3. Κάντε διευκρινιστικές ερωτήσεις.
Βοηθήστε το να ξεδιπλώσει το συναίσθημά του κάνοντας απλές διευκρινιστικές ερωτήσεις. Μπορείτε να ξεκινήστε κάπως έτσι:
«Νιώθεις θυμωμένος που δεν πήρες το παιχνίδι που ήθελες, ε;»
Η απάντησή του θα επιβεβαιώσει αυτό που του είπατε και πιθανόν να το πάει ένα βήμα παρακάτω.
«Ναι, το ήθελα πολύ αυτό το παιχνίδι. Το έχει και ο Μάξιμος και είναι πολύ ωραίο!»
Σε αυτό το σημείο, μπορείτε να πιαστείτε από την νέα πληροφορία που σας έδωσε για να συνεχίσετε:
«Το έχει ο Μάξιμος και τώρα το θέλεις κι εσύ, ε;»
«Ναι, γιατί παίζουμε πολύ ωραία με αυτό, και όταν έρχεται σπίτι μας ο Μάξιμος με κοροϊδεύει που εγώ δεν το έχω».
Βήμα βήμα, το παιδί θα βιώσει την ασφάλεια που χρειάζεται. Δεν θα νιώσει επίκριση ή αδικία και σταδιακά θα ξεδιπλώσει όλα αυτά που έχει στο μυαλό του. Σύντομα θα καταλάβετε πως η βαθύτερη ανάγκη του δεν είναι το παιχνίδι αυτό καθαυτό, αλλά κάποια εντελώς διαφορετική την οποία ήταν δύσκολο να αντιληφθείτε από το ξέσπασμά του. Ίσως αυτό που το παρακίνησε να διεκδικήσει τόσο έντονα ένα παιχνίδι ήταν η ζήλεια για τον φίλο του, η ανάγκη του για προσοχή από εσάς, η επιθυμία του να τσεκάρει τα όριά σας ή κάτι τελείως απροσδόκητο που το έχει πληγώσει στο παρελθόν.
4. Ικανοποιείστε την πραγματική του ανάγκη
Όσο ξεδιπλώνεται ο μεταξύ σας διάλογος, να θυμάστε πως η αναλογία του διαλόγου θα πρέπει να είναι 80-20. Με λίγα λόγια, εσείς δεν μιλάτε παρά ακούτε με πολλή προσοχή και λειτουργείτε βοηθητικά ώστε να σας ανοίξει την καρδιά του.
Όταν νιώσετε πως δεν έχει ή δεν θέλει να σας πει κάτι παραπάνω, απλά σταματάτε. Μέχρι τότε, θα έχετε καταφέρει να περιηγηθείτε έστω και για λίγο στο μυαλουδάκι του και να εντοπίσετε την πραγματική του ανάγκη. Είναι σημαντικό να καταλαβαίνουμε αυτό που πληγώνει και τα βασανίζει τα παιδιά μας, κι ακόμα πιο σημαντικό να ανακαλύπτουμε μαζί του νέους τρόπους για να το εκφράσουν δυνατά.
Αφού εντοπίσετε την πραγματική του ανάγκη, προσπαθήστε να το ανακουφίσετε. Εάν, για παράδειγμα, ο λόγος που ήθελε τόσο πολύ το παιχνίδι ήταν για να μην τον κοροϊδεύει ο φίλος του, μιλήστε του για την φιλία, συζητήστε τα όρια που θέλει να θέσει και καθοδηγήστε το μέχρι να βρει την δική του λύση ώστε να μην νιώθει άσχημα κάθε φορά που το κοροϊδεύει ο Μάξιμος. Πάρτε το μία μεγάλη αγκαλιά, επιβεβαιώστε πως το αγαπάτε (ακόμα κι αν δεν του πήρατε το παιχνίδι) και συνεχίστε το πρόγραμμά σας.
Δεν είναι πάντα εύκολο, ούτε σημαίνει πως αυτό δεν θα επαναληφθεί. Ωστόσο, είναι ένας τρόπος που καλλιεργεί την αυτονομία του παιδιού, το βοηθά να σταθεί στα πόδια του, να εκφράζει τα συναισθήματά του και να βρίσκει τις δικές του λύσεις. Και όλα αυτά, μέσα σε ένα ασφαλές και τρυφερό πλαίσιο στο οποίο ακούγεται με σεβασμό και, κυρίως, νιώθει πως το καταλαβαίνουν!