Ακολουθώντας τις παρακάτω συμβουλές και εξοπλισμένοι με όλη την υπομονή του κόσμου, θα καταφέρουμε να κάνουμε το αδύνατο δυνατό: ύπνο χωρίς κλάματα και χωρίς μετακινήσεις κατά τη διάρκεια της νύχτας!
Κατανοήστε τις ανάγκες του: εξουσία, εμπειρία κι επικοινωνία
Αν τα παιδιά χρειάζονται επικοινωνία, τότε θα αντιδράσουν και θα αρνηθούν να πάνε στο κρεβάτι τους ή θα συνεχίσουν να έρχονται στο δικό σας, για να συνδεθούν περισσότερο μαζί σας. Αν τα παιδιά νιώθουν ανίσχυρα, θα διεκδικήσουν περισσότερη εξουσία αρνούμενα να… παραδώσουν τα όπλα. Και, τέλος, αν θέλουν να κατακτήσουν την εμπειρία να κοιμηθούν στο κρεβάτι σας, θα προσπαθούν διαρκώς να την κερδίσουν.
-Χρησιμοποιήστε την τεχνική «πες αυτό που βλέπεις» για να βοηθήσετε το παιδί να διαχειριστεί την ανάγκη για επικοινωνία
Αυτή η τεχνική βασίζεται στην εξής απλή μέθοδο: περιγράφουμε στα παιδιά αυτό που κάνουν, που λένε, που νιώθουν ή που σκέφτονται. Είναι ένα βήμα επικύρωσης των όσων νιώθουν αλλά και μια ουσιαστική προσπάθεια σύνδεσης μαζί τους. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε φράσεις όπως «Νομίζω θέλεις να…» ή «Κλαις/ Στεναχωριέσαι επειδή…». Χρησιμοποιώντας αυτήν την τεχνική το παιδί θα νιώσει ότι οι επιθυμίες και τα συναισθήματά του εισακούονται.
-Βρείτε πράγματα που το παιδί μπορεί/επιτρέπεται να κάνει για να καλύψετε την ανάγκη του για εξουσία
Απαγορεύεται να κοιμηθεί μετά τις 8,9,10 (ή όποια ώρα έχετε θέσει ως όριο), αλλά επιτρέπεται να διαλέξει βιβλίο, πιτζάμες ή ποιος απ’ τους δύο γονείς θα διαβάσει το παραμύθι. Όταν το παιδί νιώσει ότι έχει μερικές μικροεξουσίες στα χέρια του, θα σταματήσει να προσπαθεί να σπάσει τους κανόνες σας.
-Κάντε την επιθυμία του φαντασία, για να διαχειριστείτε την ανάγκη του για εμπειρίες
Επιστρατεύοντας τη φαντασία και το χιούμορ σας, μπορείτε να «κάμψετε» το ισχυρότατο «θέλω» του παιδιού, που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Περιγράψτε αυτό που θέλει το παιδί με γερές δόσεις υπερβολής και χιούμορ, όπως: «Θέλεις να μένεις ξύπνιος με τη μαμά και τον μπαμπά. Θέλεις να μην κοιμηθείς, να έρθεις να μας βρεις, να φας 100 μπάλες παγωτό και να δεις χίλια επεισόδια παιδικά! Αν μπορούσες δεν θα κοιμόσουν στο κρεβάτι σου ποτέ!». Κάπου εκεί, ελπίζουμε ότι το παιδί θα σκάσει ένα χαμογελάκι κατανοώντας λίγο-πολύ ότι δεν είστε θυμωμένη, αλλά επιμένετε στη θέση σας.
Το παιχνίδι της αλλαγής ρόλων
Τα παιδιά δεν λένε «Είχα μια πολύ δύσκολη μέρα, κάτσε να το συζητήσουμε», λένε «Θες να παίξουμε;». Το παιχνίδι είναι ένα απ’ τα πιο αποτελεσματικά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να αλλάξουμε συμπεριφορές που δεν μας αρέσουν. Αν το παιδί σηκώνεται διαρκώς απ’ το κρεβάτι του, αν ξυπνάει συνέχεια ή αν αρνείται να πάει για ύπνο, κάντε τη διαδικασία παιχνίδι αντιστρέφοντας τους ρόλους ως εξής:
Αναθέστε στο παιδί τον ρόλο του γονέα κι εσείς πάρτε τον ρόλο του παιδιού. Φροντίστε να παίξετε αρκετή ώρα πριν την ώρα του ύπνου, για να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος απ’ την ξεκούραση του παιδιού.
-Πείτε στο παιδί να σας «νουθετήσει», βάζοντάς σας στο κρεβάτι και μη επιτρέποντάς σας να σηκωθείτε.
-Κάντε ότι κλαίτε, σηκωθείτε απ’ το κρεβάτι σας και κρυφτείτε κάπου μέσα στο σπίτι.
-Αφήστε το παιδί να σας βρει και να σας ξαναβάλει για ύπνο.
-Συνεχίστε αφήνοντας το παιδί να σας καθοδηγήσει για τη συνέχεια του παιχνιδιού.
Παρατηρήστε προσεκτικά πώς διαχειρίζεται τον ρόλο του γονέα το παιδί –θα δείξει πώς σας αντιλαμβάνεται και θα σας δώσει πολύτιμα μαθήματα.
Οπτικοποιημένη ρουτίνα για τα νήπια
Το να έχει το παιδί μια συγκεκριμένη ρουτίνα για την ώρα του ύπνου είναι επιβεβαιωμένο ότι βελτιώνει την ξεκούρασή του. Επειδή είναι πολύ δύσκολο για ένα μικρό παιδί να θυμάται όλα τα συμφωνημένα βήματα (δόντια, πιτζάμες, παραμύθι κ.λπ.), μπορείτε να το βοηθήσετε οπτικοποιώντας τα βήματα του προγράμματος με ζωγραφιές που θα κολλήσετε στο δωμάτιό του. Το παιδί κοιτάζοντας τις εικόνες και προσπαθώντας να αντιστοιχίσει τις πράξεις του μ’ αυτές, θα συνεργαστεί καλύτερα και θα νιώσει ότι πρόκειται για μια ευχάριστη κι όχι επιβεβλημένη διαδικασία.
Ο ύπνος είναι δώρο, όχι τιμωρία
Οι γονείς πέφτουν συχνά στην παγίδα να χρησιμοποιούν τον ύπνο ως τιμωρία -«Αν δεν μαζέψεις το δωμάτιό σου, πας από τώρα για ύπνο!». Ο ύπνος όμως δεν μπορεί να είναι η «κακή συνέπεια» που θα υποστεί το παιδί για μια λάθος συμπεριφορά του.
Αντί να τον μεταχειριζόμαστε, λοιπόν, σαν απειλή, ας δείξουμε στα παιδιά τα οφέλη του. Κι επειδή το «Όταν φτάσεις στην ηλικία μου θα κλάψεις πικρά για τον ύπνο που αρνήθηκες παιδί» δεν θα πιάσει, μπορούμε να το θέσουμε αλλιώς:
-η ώρα που πάμε στο κρεβάτι είναι η ώρα για αγκαλιές και παραμύθια
-όσο πιο πολύ κοιμόμαστε, τόσο πιο γρήγορα τρέχουμε και τόσο πιο πολύ θέλουμε να παίξουμε
-όταν κοιμόμαστε το μυαλό μας βάζει όλα τα πράγματα που μάθαμε σήμερα στο σωστό «κουτάκι» κι έτσι τα μαθαίνουμε καλύτερα
-το ήξερες ότι χρειάζεσαι πιο πολύ ύπνο απ’ τη μαμά και τον μπαμπά γιατί το δικό σου σώμα μεγαλώνει πολύ πιο γρήγορα απ’ το δικό μας;
Μην αγνοείτε τους φόβους του παιδιού, εξερευνήστε τους
Οι γονείς έχουμε καμιά φορά την τάση να θεωρούμε τους φόβους του παιδιού τεχνάσματα που αποσκοπούν στο να μας τραβήξουν την προσοχή ή να κοιμηθούμε αγκαλιά. Μπορεί και να ‘ναι έτσι. Μπορεί όμως και να μην είναι, γι’ αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να πάψουμε να λέμε «Τίποτα δεν είναι! Σταμάτα να φοβάσαι!» ή «Δεν ντρέπεσαι να πιστεύεις στα τέρατα μεγάλος άντρας;». Υπάρχουν άντρες και γυναίκες 30 χρόνια μεγαλύτεροι που φοβούνται το σκοτάδι, το ύψος, τους κλειστούς χώρους κι ένα σωρό ακόμη παράλογα πράγματα.
Βοηθήστε το παιδί να ξεπεράσει τους φόβους του, δείχνοντας ότι κατανοείτε το πρόβλημα και τον φόβο του: «Λες ότι είδες ένα τέρας κάτω απ’ το κρεβάτι σου και φοβάσαι να μείνεις μόνος σου. Καταλαβαίνω ότι θα νιώθεις πιο ασφαλής αν κοιμηθώ κι εγώ εδώ μαζί σου, αλλά, δεν μπορεί… Κάτι θα υπάρχει να κάνουμε που και θα σε βοηθήσει να μη φοβάσαι και θα καταφέρεις να μείνεις μόνος σου. Για σκέψου…»
Αφήστε το παιδί να μοιραστεί τις σκέψεις του και προσπαθήστε να το πείσετε ότι δεν υπάρχει λόγος να φοβάται, χρησιμοποιώντας λογικά ή… παράλογα επιχειρήματα.
Εδώ μπορείτε να δείτε αναλυτικά πώς θα βοηθήσετε το παιδί να ξεπεράσει τους νυχτερινούς του φόβους.