*Φωτογραφία: littlethings.com
Η κατάθλιψη δεν είναι μονοδιάστατη, γι’ αυτό και θεωρείται μία από τις πιο ύπουλες ψυχικές νόσους. Μπορεί, μάλιστα, να «χτυπήσει» με διαφορετικό τρόπο τον καθένα από εμάς γιατί έχει πολλά πρόσωπα...
Επιλόχεια κατάθλιψη
Αμέσως μετά τον τοκετό, η νέα μητέρα καλείται ξαφνικά να πει «αντίο» στην παλιά της ζωή και να βάλει σε προτεραιότητα τις ανάγκες και τη φροντίδα του μωρού της. Σε αυτή την τόσο ευάλωτη περίοδο της ζωή της, δεν είναι εύκολο να διαχειριστεί τις αλλαγές στην καθημερινότητα και την ψυχολογία σε συνδυασμό με το πάρτι ορμονών που γίνεται στο σώμα της. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε την εξάντλησή της, θα καταλάβουμε γιατί πολλές γυναίκες δεν συνειδητοποιούν ότι αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα όπως αυτό. Μέχρι ένα σημείο, εξάλλου, όλες οι μαμάδες βιώνουν αυτή τη δυσκολία, όμως αυτό που θα πρέπει να αναλογιστεί κανείς είναι η διάρκεια των συμπτωμάτων. Όταν αυτά επιμένουν ή δεν μειώνονται για πάνω από δύο εβδομάδες, είναι πιθανό να μην ανήκουν πια στην κατηγορία των απλών «baby blues», αλλά να είναι μέρος ενός μεγαλύτερου προβλήματος, αυτού της επιλόχειας κατάθλιψης.
Πώς εκδηλώνεται: η γυναίκα νιώθει ενοχές γιατί πιστεύει ότι είναι ανάξια μαμά, δεν νιώθει δεμένη με το μωρό της, έχει έντονες εναλλαγές στη διάθεσή, κλαίει αρκετά συχνά χωρίς σοβαρό λόγο και απομακρύνεται από το μωρό της- η γέννηση φαίνεται ότι να μην της δίνει ιδιαίτερη χαρά. Στις ακραίες περιπτώσεις, μάλιστα, μπορεί να φτάσει στο σημείο να θέλει να κάνει κακό στον εαυτό της.
Ψυχωτική κατάθλιψη
Θεωρείται από τις πιο σοβαρές μορφές κατάθλιψης, με έντονα συμπτώματα, που επηρεάζουν τη λειτουργικότητα και την καθημερινότητα του ατόμου, γι’ αυτό και δεν είναι δύσκολο να εντοπιστεί σε σύγκριση με άλλα πιο ήπια είδη. Όπως αναφέρει ο ψυχίατρος Δημήτρης Μπούκουρας σε σχετικό άρθρο, «είναι πάντα σοβαρής μορφής και μπορεί ακόμα και να απαιτεί νοσηλεία».
Πώς εκδηλώνεται: το άτομο δεν δείχνει ενδιαφέρον για καμία δραστηριότητα, δεν νοιάζεται για τα κοντινά του πρόσωπα και δεν είναι πλέον λειτουργικός σε πολλές πτυχές της καθημερινότητάς του, όπως για παράδειγμα στην εργασία του. Εκτός από τα κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης, ο ασθενής μπορεί να έχει ψευδαισθήσεις, δηλαδή να ακούει φωνές ακόμα κι αν είναι μόνος του, και να πιστεύει ότι έχουν γίνει πράγματα που δεν έχουν συμβεί ποτέ. Τα άτομα αυτά χρήζουν άμεσης ιατρικής βοήθειας!
Εποχιακή κατάθλιψη
Οι περισσότεροι από εμάς νιώθουμε μελαγχολία τους χειμερινούς μήνες ή μας «παίρνει από κάτω» όταν ο καιρός είναι μουντός. Όταν, όμως, η κακή ψυχολογία μας επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας σε καθημερινή βάση, τότε πλέον μπορεί να μιλάμε για τη λεγόμενη εποχιακή κατάθλιψη, που είναι παροδική. Για ευνόητους λόγους, οι κάτοικοι των χωρών με ψυχρό κλίμα είναι πιο επιρρεπείς σ' αυτό το είδος κατάθλιψης ενώ σύμφωνα με την ψυχολόγο Ρόζα Λάιους, αυτή η εποχική διαταραχή διάθεσης είναι 4 φορές πιο συχνή στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.
Πώς εκδηλώνεται: η κακή διάθεση, το άγχος και οι διαταραχές στον ύπνο (συνήθως τα άτομα έχουν την τάση να κοιμούνται πολλές ώρες) μπορεί να είναι κάποια από τα συμπτώματα της εποχιακής κατάθλιψης. Η φυσική άσκηση και η έκθεση στο φυσικό φως λειτουργούν πάντα ευεργετικά σε τέτοιες περιπτώσεις.
Δυσθυμική διαταραχή
Η δυσθυμία ή δυσθυμική διαταραχή θεωρείται μία ήπια αλλά χρόνια μορφή κατάθλιψης με διάρκεια συμπτωμάτων για τουλάχιστον 2 χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις, το άτομο που την εκδηλώνει φαινομενικά δεν αντιμετωπίζει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, γι’ αυτό και κάποιες φορές είναι δύσκολο να αναγνωριστεί το πρόβλημά του, αλλά νιώθει συνεχώς άσχημα. Πολλοί μπορεί να μπερδέψουν τη δυσθυμία με το έντονο στρες που όλοι νιώθουμε κατά καιρούς, αλλά όταν αυτό δεν υποχωρεί, μπορεί να σημαίνει κάτι παραπάνω.
Πώς εκδηλώνεται: όπως διαβάζουμε στο iatronet.gr, η ανεπαρκής όρεξη ή η υπερβολική κατανάλωση φαγητού, η αϋπνία ή η υπερυπνία, η μειωμένη ενέργεια ή κόπωση, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η αδυναμία συγκέντρωσης αλλά και το αδικαιολόγητο αίσθημα απελπισίας είναι μερικά από τα συμπτώματά της. Συνήθως αντιμετωπίζεται με επιτυχία με την χορήγηση αντικαταθλιπτικών.
Αντιδραστική ή επεισοδιακή κατάθλιψη
Πρόκειται για μία μορφή κατάθλιψης που συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό, αφού είναι, ουσιαστικά, ο τρόπος αντίδρασής μας σε μια αλλαγή που δεν μας αρέσει. Η απόλυση ή άλλα προβλήματα στη δουλειά, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, το διαζύγιο ή μια σοβαρή ασθένεια είναι μερικά από τα δυσάρεστα γεγονότα που μπορούν να την πυροδοτήσουν. Η αντιδραστική ή επεισοδιακή κατάθλιψη, όπως λέγεται αλλιώς, σχετίζεται με το πόσο δύσκολα καταφέρουμε να δεχτούμε μια καινούρια κατάσταση και να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει. Γι’ αυτόν τον λόγο, συνήθως υποχωρεί έπειτα από μερικούς μήνες.
Πώς εκδηλώνεται: απομόνωση από το φιλικό και συγγενικό περιβάλλον, κλάμα, αδυναμία συγκέντρωσης, έλλειψη όρεξης για φαγητό και αδιαφορία για τις καθημερινές υποχρεώσεις, είτε αυτές αφορούν τη δουλειά είτε το νοικοκυριό, όπως η εξόφληση λογαριασμών.
*Οι φωτογραφίες προέρχονται από το littlethings.com