Ερώτηση:
Πριν από 3 περίπου μήνες πέθανε ξαφνικά ο πατέρας μου, ενώ εγώ με τον σύζυγο μου και τον 6 ετών γιο μας λείπαμε σε διακοπές. Ενημερώσαμε το παιδί αμέσως και δεν αποκρύψαμε τίποτα, μιλήσαμε ανοιχτά μαζί του, κλάψαμε και πενθήσαμε μαζί. Είναι σημαντικό να αναφέρω πως ο παππούς ήταν ένα πολύ αγαπητό πρόσωπο από το παιδί, είχαν στενή σχέση και εμπλεκόταν σε έναν βαθμό στην καθημερινή φροντίδα του. Έκτοτε η ζωή της οικογένειας έχει επανέλθει σε κανονικούς ρυθμούς με μόνη διαφορά την απουσία του παππού. Το παιδί κάνει συχνές αναφορές σε αυτόν και ρωτάει διάφορα κυρίως για θέματα που σχετίζονται με τον θάνατό του και τη νοσηλεία του στο νοσοκομείο καθώς και την κατάσταση στην οποία θα είναι τώρα ο παππούς στο νεκροταφείο. Σε γενικές γραμμές δείχνει να τον απασχολεί συχνά το γεγονός, ενώ πολλές φορές θλίβεται κι από αυτό. Εμείς συνεχίζουμε να του απαντάμε με ειλικρίνεια σε ό,τι μας ρωτάει χωρίς να εμπλέκουμε θρησκευτικές, μεταφυσικές ή «παραμυθένιες» προσεγγίσεις για τον θάνατο και προσπαθώντας παράλληλα να μην του δώσουμε παραπάνω λεπτομέρειες από όσες ζητάει. Και είμαστε δίπλα του κάθε φορά που θέλει να κλάψει για τον παππού του. Εδώ θα ήθελα να σημειώσω ότι πρόκειται για ένα πολύ χαρούμενο, κοινωνικό και δραστήριο παιδί ακόμα και τώρα μετά την απώλεια του παππού. Η ερώτηση μου είναι, κατά πόσο οι τρεις μήνες που έχουν παρέλθει από το γεγονός είναι φυσιολογικό διάστημα ώστε να υπάρχει ακόμα τόσο έντονη η ανάγκη του να μιλήσει για το θάνατο του παππού και να το έχει τόσο συχνά στο μυαλό του. Μήπως χρειάζεται κάποια άλλη προσέγγιση από εμάς ή ακόμα και βοήθεια από ειδικό ή μπορούμε να του δώσουμε κι άλλο χρόνο να διαχειρισθεί το πένθος του; Σας ευχαριστώ.Απάντηση:
*Φωτογραφία: familynurture.org
Αγαπητή αναγνώστρια,
Αρχικά να σας συλλυπηθώ με τη σειρά μου για την απώλεια σας. Φαίνεται ο πατέρας σας να ήταν σημαντικός άνθρωπος και τους σημαντικούς ανθρώπους αντιστοιχεί να τους έχουν τακτικά στο μυαλό τους τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η απώλεια αυτή, είμαι βέβαιη ότι συντάραξε όλη σας την οικογένεια και κατ΄ επέκταση τον γιο σας.
Μέσα στη θλίψη σας και τα έντονα συναισθήματα που εγείρει μια τέτοια απώλεια, είναι μόνο για εκτίμηση η στάση σας απέναντι στο γιο σας. Περιγράφετε πολύ όμορφα πως τον ακούσατε, δώσατε χώρο στο συναίσθημά του και επιτρέψατε να σας φέρει ερωτήματα ακόμη κι αν είναι πολύ δύσκολο να δώσετε απαντήσεις. Είναι υπέροχος ο τρόπος σας.
Πολύ συχνά, οι γονείς και οι ενήλικες, προκειμένου να φροντίσουν και να προστατέψουν το παιδί, βρίσκουν δυνάμεις που δεν γνώριζαν ότι έχουν. Τότε, το παιδί, ακριβώς γιατί του το επιτρέπουν και τους νιώθει δυνατούς, μπορεί να βγάλει περισσότερη ένταση προκειμένου να πενθήσει και για τους ίδιους. Όπως και να έχει, το χρονικό διάστημα είναι πολύ σύντομο για να κατακτηθεί σε κάθε ηλικία η μονιμότητα της νέας κατάστασης. Ο πατέρας σας δεν ήταν ο παππούς στο χωριό, που κι αυτός υπέροχος είναι, αλλά η απουσία του θα γινόταν αισθητή στις διακοπές. Ο πατέρας σας ήταν πρόσωπο αναφοράς στην καθημερινότητά σας. Έτσι λοιπόν, τον κρατά στην καθημερινότητα και σήμερα. Με πολύ σεβασμό συνεχίζετε να ακούτε και βάζετε κι άλλες αφορμές για να μοιράζεστε χαρά παρά τη δυσκολία.
Ζωή σε εσάς!
*Η Ρομίνα Σαλούστρου είναι ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια.