«Έχετε παρατηρήσει ότι τα παιδιά συμπεριφέρονται αλλιώς στο σχολείο και αλλιώς στο σπίτι; Σαν δασκάλα, μία από τις πιο συχνές ερωτήσεις που μου κάνουν οι γονείς των μαθητών μου, όταν βλέπουν τα παιδιά τους να τακτοποιούν μόνα τους την αίθουσα που κάνουμε μάθημα ή να μοιράζονται τα πράγματά τους με τους συμμαθητές τους, είναι: “Πώς το κάνεις αυτό; Ο γιος μου πετάει παντού τα πράγματά του στο σπίτι και δεν του αρέσει να δίνει τα παιχνίδια του στον αδερφό του.”
Είμαι επίσης μητέρα τεσσάρων παιδιών. Όσο περνούσαν τα χρόνια, αποφάσισα να εφαρμόσω κάποιες από τις μεθόδους πειθαρχίας που χρησιμοποιώ στην τάξη και στο σπίτι. Και είναι εξίσου αποτελεσματικές!
Συμβουλή νούμερο 1: Αποτελεσματική πειθαρχία δεν σημαίνει τιμωρία
Να θυμάστε ότι η αποτελεσματική πειθαρχία δεν συνδέεται με την τιμωρία. Αντίθετα, είναι ένας τρόπος να καθοδηγήσεις και να ελέγξεις τη συμπεριφορά του παιδιού. Βασίζεται στην ποιότητα της σχέσης του παιδιού με τον ενήλικα που τον φροντίζει (είτε είναι ο δάσκαλος στην τάξη είτε οι γονείς στο σπίτι). Όταν το παιδί λαμβάνει την προσοχή που χρειάζεται από έναν ενήλικα που εμπιστεύεται, δημιουργείται μεταξύ τους ένας δεσμός. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να “χτίσεις” μια καλή συμπεριφορά και να χρησιμοποιήσεις αποτελεσματικές μεθόδους πειθαρχίας.
Συμβουλή νούμερο 2: Η πειθαρχία σχετίζεται με την ενθάρρυνση
Η ενθάρρυνση είναι το κλειδί της πειθαρχίας. Μπορείτε να την ενισχύσετε με διάφορους τρόπους: χαμογελώντας ή επιβραβεύοντας τα παιδιά.
Όμως, δεν πρέπει να επιβραβεύετε χωρίς να το σκεφτείτε. Στην τάξη, έχω παρατηρήσει ότι η επιβράβευση πρέπει να είναι επιλεκτική, συγκεκριμένη, ενθαρρυντική και θετική. Πρέπει να αποφεύγετε τις συγκρίσεις και τον ανταγωνισμό. Να συγκρίνετε την πρόοδο ενός παιδιού μόνο με βάση τις δικές του ικανότητες και παλαιότερες επιδόσεις και όχι με άλλα παιδιά.
Αποφεύγω φράσεις όπως “έκανες καλή δουλειά” ή “είσαι κακό παιδί” και προσπαθώ να είμαι συγκεκριμένη. Το πιο αποτελεσματικό είναι να επιβραβεύετε μόνοι σας μια πράξη καλοσύνης που το αξίζει, χωρίς να έρθει το παιδί τρέχοντας σε εσάς και να σας πει ότι μάζεψε το δωμάτιό του ή ότι μοιράστηκε το μπισκότο του με την αδερφή του. Έτσι, θα είναι πιο αυθεντική η επιβράβευση.
*Φωτογραφία: d-pt.ppstatic.pl
Συμβουλή νούμερο 3: Να είστε πρότυπο καλής συμπεριφοράς
Το να είστε πρότυπο καλής συμπεριφοράς είναι το ίδιο σημαντικό. Πρέπει να σκέφτεστε τι κάνετε, τι λέτε και πώς το λέτε, όχι μόνο όταν μιλάτε στο παιδί, αλλά και όταν αλληλεπιδράτε με άλλα άτομα. Προσπαθείτε να ελέγξετε τη συμπεριφορά σας όταν είστε πραγματικά θυμωμένοι; Το πρότυπο για το οποίο μιλάμε σημαίνει να δίνετε στο παιδί τα οπτικά ερεθίσματα ως προς το τι είναι καλή συμπεριφορά, που στη συνέχεια θ’ ακολουθήσει κι εκείνο ασυνείδητα.
Μία δική μου κακή συνήθεια είναι ότι συνήθιζα να κάθομαι πάνω στα τραπέζια και τα άλλα έπιπλα (είναι όλα μικρά και φτιαγμένα για νήπια). Δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι το κάνω μέχρι που ένα παιδί ανέβηκε και έκατσε δίπλα μου σε ένα ράφι. Αν και το να μαθαίνουν τη δύναμη του σώματός τους είναι σημαντικό σ’ αυτή την ηλικία, το να σκαρφαλώνουν σε έπιπλα δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ενθαρρύνω τα παιδιά (ειδικά μάλιστα όταν δουλειά μου είναι να τα επιβλέπω). Τους έδειχνα κατά λάθος ότι είναι σωστό να το κάνουν γιατί το έκανα κι εγώ.
Συμβουλή νούμερο 4: Δώστε τους σαφείς οδηγίες και εξηγήστε τους τη λογική σας
Όταν καθοδηγείτε τα παιδιά, να είστε πάντα άμεσοι. Να τους εξηγείτε και να δικαιολογείτε τους κανόνες (όσο πιο απλοί τόσο το καλύτερο, ειδικά για τα μικρά παιδιά).
Να είστε πάντα σίγουροι ότι οι οδηγίες που δίνετε είναι σαφείς και λέτε στο παιδί τι να κάνει, όχι τι δεν πρέπει να κάνει. Για παράδειγμα, στην τάξη μου, θυμίζω στους μαθητές μου να περπατάνε μέσα στην αίθουσα και τους εξηγώ ότι έτσι δεν χτυπάνε αντί να τους πω “μην τρέχετε”. Αν, μάλιστα, το παιδί σας έχει χτυπήσει τρέχοντας στο παρελθόν, μπορείτε να του το θυμίσετε.
Ακόμα και στον έφηβο γιο μου μιλάω έτσι. Μπορεί να του πω, για παράδειγμα, “Είναι αργά και έχεις προπόνηση αύριο. Πρέπει να ξαπλώσεις σε ένα τέταρτο για να μην είσαι κουρασμένος. Την προηγούμενη φορά, άργησες γιατί δεν μπορούσες να σηκωθείς”. Κάποιες φορές, πηγαίνει μόνος του, κάποιες άλλες πρέπει να του το ξαναθυμίσω, αλλά γενικά δεν αντιτίθεται σ’ αυτό που του λέω.
Συμβουλή νούμερο 5: Προβλέψτε μια κακή συμπεριφορά και ζητήστε βοήθεια
*Φωτογραφία: hamileyim.net
Η πρόληψη δεν είναι μόνο μια εξαιρετική μορφή πειθαρχίας αλλά βοηθάει εσάς και την αυτοπεποίθησή σας.
Ο σχεδιασμός είναι σημαντικός για να τα καταφέρετε. Μην πάτε στο σούπερ μάρκετ την ώρα που το μικρό σας συνήθως κοιμάται ή ξεκουράζεται. Μην διακόπτετε το παιχνίδι ή άλλες δραστηριότητες, περιμένοντας ότι το παιδί θα συνεργαστεί και θα ετοιμαστεί γρήγορα για να φύγετε έτσι ώστε να γυρίσετε στην ώρα σας για να κάνετε και τις υπόλοιπες δουλειές σας. Η έλλειψη σχεδίου και προνοητικότητας θα μπερδέψει το παιδί και θ’ αναρωτηθεί για τη δική σας συμπεριφορά. Με το να είστε προνοητικοί γονείς, θα καταφέρετε να αποφύγετε τους καβγάδες και τους συμβιβασμούς και να περνάτε περισσότερο ποιοτικό χρόνο με το παιδί αντί να προσπαθείτε να ηρεμείτε τα πνεύματα όλη μέρα. Για παράδειγμα:
*Αποφύγετε να φωνάζετε το παιδί από μακριά: δεν είναι εύκολο να σας ακούσει και μπορεί να σας αγνοήσει, κάτι που μπορεί να καταλήξει σε άλλα προβλήματα.
*Δώστε στα παιδιά όσες περισσότερες προειδοποιήσεις γίνεται: όταν για παράδειγμα φεύγουν για το σχολείο ή αλλάζει το πρόγραμμά τους. Στην τάξη, λέω στους μαθητές μου “Σε 5 λεπτά θ’ αρχίσουμε να καθαρίζουμε για να κάνουμε στη συνέχεια μουσική”. Στο σπίτι, όταν πλησιάζει η ώρα να φύγουμε με τα μικρά μου παιδιά για να πάρουμε τα μεγαλύτερα απ’ το σχολείο, λέω “Σε 5 λεπτά θα αφήσετε τις μπογιές σας γιατί θα πάμε να πάρουμε τα αδέρφια σας”.
*Τα μικρότερα παιδιά δεν μπορούν να κατανοήσουν την έννοια του χρόνου: προσπαθήστε να ρυθμίσετε ένα χρονόμετρο ή να τους δείξετε πού πρέπει να είναι ο δείκτης όταν θα αρχίσουν να καθαρίζουν. Εναλλακτικά, μπορείτε να αποφύγετε εντελώς την ώρα και να χρησιμοποιήσετε φράσεις, όπως “Δύο ακόμα φορές θα κάνεις τσουλήθρα και μετά θα φύγουμε”.
Συμβουλή νούμερο 6: Όταν όλα αυτά αποτύχουν, χρησιμοποιήστε τα “time-ins”
Τα time-ins είναι ιδανικά για παιδιά που πηγαίνουν στο σχολείο ή ακόμα μικρότερα. Μοιάζουν με τα time-outs, γιατί στόχος τους είναι να απομακρύνουν το παιδί από μια κατάσταση που το κάνει να αγχώνεται. Όμως, αντί να κάθεται μόνο του σε ένα τραπέζι στην τάξη και να νιώθει άσχημα για τον εαυτό του, αποφάσισα να φτιάξω διάφορα μέρη μέσα στην αίθουσα, όπου τα παιδιά μπορούν να πάνε όταν αισθάνονται ότι τα “πνίγουν” τα συναισθήματά τους και δεν μπορούν να διαχειριστούν μία κατάσταση.
Οι γωνιές αυτές είναι μικρές, “ζεστές”, με μαξιλάρια, φωτογραφικά άλμπουμ, κούκλες, βιβλία και μικρά παιχνίδια με ήρεμες δραστηριότητες. Τα time-ins πρέπει να διαρκούν ένα λεπτό για κάθε χρόνο ζωής του παιδιού και όχι παραπάνω, εκτός αν το ίδιο το παιδί θέλει να μείνει περισσότερο.
Όταν τελειώσει ο χρόνος, ρωτάω το παιδί αν κατάλαβε γιατί έπρεπε να πάει εκεί και μετά το βοηθάω να βρει μια λύση που θα ταίριαζε καλύτερα στο πρόβλημα που αντιμετώπισε, σε σχέση μ’ αυτό που τελικά έκανε. Το ίδιο κάνω και στο σπίτι μου και συγκεκριμένα στο σαλόνι. Το να δίνουμε τον χρόνο στα παιδιά να μείνουν μόνα τους και να συμμετέχουν σε ήρεμες δραστηριότητες τα βοηθάει να ηρεμήσουν και να μην νιώθουν ένοχα ή τιμωρημένα. Έτσι, αποκλιμακώνεται η ένταση.
Όταν δοκιμάζετε τις συμβουλές μου, να θυμάστε ότι η συμπεριφορά των παιδιών δεν αλλάζει μέσα σε μια νύχτα. Παιδαγωγοί όπως εγώ δουλεύουμε με δεκάδες παιδιά καθημερινά. Και πάλι, μας παίρνει χρόνια να μελετήσουμε, να μάθουμε και να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά.
Για τους γονείς, μπορεί να είναι πιο δύσκολο. Να είστε επιεικείς με τον εαυτό σας. Ζητήστε βοήθεια, αφήστε τον σύντροφο, την οικογένεια ή τους φίλους σας να βάλουν ένα χεράκι και να θυμάστε ότι χρειάζεστε χρόνο να “φορτώσετε” μπαταρίες.»
Πηγή: afineparent.com