*Φωτογραφία: anxioustoddlers.com
Τι είναι το κοινωνικό άγχος
Χαρακτηριστικό ενός παιδιού με κοινωνικό άγχος είναι ότι ανησυχεί ότι θα τον κρίνουν αρνητικά οι γύρω του και φοβάται να εκφραστεί μπροστά στον κόσμο. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια κ. Ρομίνα Σαλούστρου, όταν όμως μιλάμε για διαταραχή κοινωνικού άγχους, το πρόβλημα είναι ακόμα εντονότερο: το αίσθημα του φόβου είναι τόσο μεγάλο που το παιδί αποφεύγει οποιαδήποτε κοινωνική συναναστροφή που του προκαλεί άγχος.
Μάλιστα, ακόμα κι αν καταλαβαίνει ότι αυτό που νιώθει δεν έχει κάποια λογική, δεν μπορεί να ελέγξει τα συναισθήματά του. Οι πιο «επίφοβες» ηλικίες για την εμφάνισή του είναι κυρίως στην εφηβεία, και συγκεκριμένα στις ηλικίες από 8 έως 15 ετών.
Πώς εκδηλώνεται
Κάποια βασικά σημάδια που θα σας δείξουν ότι το παιδί δεν είναι απλά ντροπαλό αλλά έχει κοινωνικό άγχος, είναι τα εξής:
Αποφεύγουν καταστάσεις στις οποίες νιώθουν ότι είναι το επίκεντρο της προσοχής
Απλές καθημερινές στιγμές, όπως το να σηκώσουν το τηλέφωνο και να μιλήσουν στον συνομιλητή τους, μέχρι το να διαβάσουν την εργασία τους μπροστά σε όλη την τάξη ή να δεχτούν μια παρατήρηση από τη δασκάλα, προκαλούν τεράστιο άγχος στο παιδί.
Δυσκολεύονται να γνωρίσουν καινούριο κόσμο και να γίνουν μέλος μιας ομάδας
Τα παιδιά με κοινωνικό άγχος πολύ δύσκολα θα μιλήσουν σε συνομηλίκους τους ή μεγάλους που βλέπουν για πρώτη φορά ενώ, αν το κάνουν, θα τους απευθυνθούν χαμηλόφωνα. Γενικότερα, δύσκολα θα βρουν τη δύναμη να απευθυνθούν σε κάποιον εκτός της οικογένειάς τους.
Έχουν πολύ λίγους φίλους
Δεδομένου ότι πολύ δύσκολα θα συναναστραφούν καινούριο κόσμο, ο κύκλος των παιδιών με κοινωνική φοβία είναι πολύ περιορισμένος ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί ακόμα και να προτιμούν το ατομικό παιχνίδι στο σχολείο.
Σε κάποιες περιπτώσεις, μάλιστα, αυτά τα σημάδια μπορεί να συνοδεύονται και από φυσικά συμπτώματα, με το τρέμουλο, τη ναυτία, τον στομαχόπονο και το κοκκίνισμα από ντροπή να είναι μερικά απ’ αυτά.
«Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου είναι απλώς ντροπαλό ή αν έχει διαταραχή κοινωνικού άγχους;»
*Φωτογραφία: soundearprotection.dk
Όπως επισημαίνει η κ. Σαλούστρου, «ένα παιδί που είναι απλά ντροπαλό μπορεί να δυσκολεύεται να προσαρμοστεί ή να ανταποκριθεί σε νέες συνθήκες, όμως προχωρά με τον δικό του ρυθμό και τελικά, τα καταφέρνει». Στην περίπτωση αυτή, δηλαδή, μπορεί να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, ίσως με κάποια καθυστέρηση.
Αντίθετα, στην περίπτωση του κοινωνικού άγχους και πολύ περισσότερο στην διαταραχή κοινωνικού άγχους, το παιδί θα προσπαθήσει να αποφύγει οποιαδήποτε δραστηριότητα του δημιουργεί δυσφορία, όπως για παράδειγμα ακόμα και το να πηγαίνει στο σχολείο ή να συμμετέχει σε κάποια άλλη δραστηριότητα. Με δυο λόγια, δηλαδή, επηρεάζεται η λειτουργικότητα του παιδιού σε καθημερινό επίπεδο, αφού αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές.
Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί
Είναι σημαντικό να μην πιέζετε το παιδί να κάνει καινούριους φίλους ή να συναναστραφεί καινούριο κόσμο. Η πίεση μπορεί να επιδεινώσει την όλη κατάσταση και να το αγχώσει ακόμα περισσότερο. Αποφύγετε, επίσης, να αποκαλείτε το παιδί «ντροπαλό» και να κατακρίνετε τη συμπεριφορά του. Μάλιστα, ακόμα εάν τρίτος σχολιάσει τη συμπεριφορά του, μπορείτε να απαντήσετε με ένα ενθαρρυντικό για το παιδί σχόλιο, όπως «είναι κοινωνική/ κοινωνικός με τα άτομα που ξέρει».
Εφόσον δείτε ότι το πρόβλημα επηρεάζει την καθημερινότητα του παιδιού, καλό θα είναι επίσης να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό που θα σας δώσει κάποιες κατευθυντήριες γραμμές. Σε περίπτωση που κρίνει ότι πρόκειται για διαταραχή άγχους, είναι πιθανό να χρειαστεί οικογενειακή θεραπεία. Όπως επισημαίνει και η κ. Σαλούστρου, «η τρυφερότητα των γονέων, η αίσθηση αποδοχής, κατανόησης και όχι πίεσης, είναι καθοριστικές σαν στάσεις για το προχώρημα του παιδιού»!
*Μέρος των πληροφοριών προέρχονται από το raisingchildren.net.au και το anxioustoddlers.com.