(AP Photo/Robert F. Bukaty)
«Οι περισσότεροι γονείς θέλουμε τα παιδιά μας να είναι επιτυχημένα στη ζωή τους, γι’αυτό και τα διδάσκουμε όσα πιστεύουμε ότι πρέπει να ξέρουν, για να καταφέρουν μια μέρα να πετύχουν τους στόχους τους. Αυτό που έμαθα, όμως, κατά την διάρκεια της έρευνάς μου για το βιβλίο μου The Happiness Track, είναι ότι πολλές ευρέως διαδεδομένες θεωρίες σχετικά με το τι χρειάζεται για να είναι κανείς επιτυχημένος, αποδεικνύονται τελικά αντιπαραγωγικές.
Σίγουρα έχουν βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα, όμως σταδιακά οδηγούν σε υπερκόπωση και τελικά πολύ λιγότερη επιτυχία. Δείτε παρακάτω κάποια από τα επιβλαβή μαθήματα που οι περισσότεροι δίνουμε στα παιδιά μας, ως προς το πώς να γίνουν επιτυχημένα, και τι θα έπρεπε κανονικά να τους μαθαίνουμε.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Συγκεντρωθείτε στο μέλλον. Έχετε το βλέμμα σας στραμμένο στον στόχο.
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Ζήσε (ή συγκεντρώσου) στο παρόν.
Είναι δύσκολο να είναι κανείς διαρκώς συγκεντρωμένος σε αυτό που κάνει. Έρευνες δείχνουν, ότι το μυαλό μας τείνει να “χαζεύει” κατά το 50% του χρόνου που είμαστε ξύπνιοι. Και όταν το μυαλό μας “χαζεύει”, συνήθως ανατρέχει στο παρελθόν ή ανησυχεί για το μέλλον, προκαλώντας μας αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμός, μετάνοια και άγχος.
Ένα μυαλό που διαρκώς προσπαθεί να συγκεντρωθεί στο μέλλον –π.χ. στο να πάρει καλούς βαθμούς, να επιτύχει σε κάποιο διαγώνισμα- έχει προδιάθεση για περισσότερο άγχος και φόβο. Και παρόλο που λίγο στρες είναι ωφέλιμο στη ζωή μας, για να μας κινητοποιεί, το μακροχρόνιο στρες επιβαρύνει την υγεία μα και τις πνευματικές μας ικανότητες, όπως η προσοχή και η μνήμη. Κατά συνέπεια, το να αγωνιά ένα παιδί διαρκώς για το μέλλον μπορεί να αποβεί μοιραίο για τις επιδόσεις του.
Τα παιδιά ευημερούν όταν μαθαίνουν πώς να απολαμβάνουν την κάθε στιγμή. Όταν οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι και νιώθουν καλά, μπορούν να μάθουν πιο γρήγορα, να σκεφτούν πιο δημιουργικά και να λύσουν πιο εύκολα προβλήματα. Έρευνες λένε, ότι η ευτυχία μας κάνει 12% πιο παραγωγικούς. Τα θετικά συναισθήματα μας κάνουν, επίσης, πιο ανθεκτικούς στο στρες και μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες πολύ πιο γρήγορα, ώστε να επιστρέψουμε ξανά στους ρυθμούς μας.
Σίγουρα είναι καλό για τα παιδιά να έχουν στόχους, για τους οποίους δουλεύουν. Αλλά αντί να τα ενθαρρύνουμε πάντα να συγκεντρώνονται στον επόμενο στόχο, ας τα βοηθήσουμε να συγκεντρωθούν σε αυτό που κάνουν ή συζητούν τη συγκεκριμένη στιγμή.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Το στρες είναι αναπόφευκτο –συνέχισε να προσπαθείς
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Μάθε να χαλαρώνεις
Τα παιδιά σήμερα νιώθουν στρες σε όλο και μικρότερες ηλικίες, καθώς ανησυχούν για τους βαθμούς και τις σχολικές τους επιδόσεις. Το δυσάρεστο είναι, ότι μαθαίνουμε για παιδιά που οδηγούνται ακόμα και στην αυτοκτονία λόγω στρες.
Ο τρόπος με τον οποίον πορευόμαστε εμείς, ως ενήλικες, συχνά μεταφέρει στα παιδιά μας το μήνυμα, ότι το στρες είναι αναπόφευκτο μέρος μιας επιτυχημένης ζωής. Καταναλώνουμε τεράστιες ποσότητες καφεΐνης, ζούμε βάσει αυστηρών προγραμμάτων και υποχρεώσεων και πιέζουμε τον εαυτό μας σε εξαντλητικό βαθμό, με αποτέλεσμα να χρειαζόμαστε έπειτα ηρεμιστικά και υπνωτικά για να χαλαρώσουμε.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ένα αρνητικό πρότυπο για τα παιδιά μας. Έρευνες έχουν δείξει, ότι παιδιά των οποίων οι γονείς βιώνουν συχνά εργασιακή υπερκόπωση, τείνουν επίσης να εμφανίζουν υπερκόπωση στο σχολείο.
Συνιστώ, λοιπόν, στους γονείς να δώσουν στα παιδιά τους όπλα για να μπορούν να αντιμετωπίζουν τις στρεσογόνες καταστάσεις. Παρόλο που δεν μπορούμε να αλλάξουμε τις απαιτήσεις της δουλειάς και της ζωής μας, μπορούμε να χρησιμοποιούμε τεχνικές όπως ο διαλογισμός, η γιόγκα και οι αναπνοές, για να διαχειριζόμαστε καλύτερα τις πιέσεις που δεχόμαστε. Τα “εργαλεία” αυτά βοηθούν τα παιδιά να ενεργοποιούν το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα του εγκεφάλου, αυτό που τα κάνει να χαλαρώνουν και να ξεκουράζονται.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Να έχεις πάντα κάτι να κάνεις.
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Απόλαυσε το να μην κάνεις τίποτα.
Ακόμα και κατά τον ελεύθερο χρόνο, στις δυτικές κοινωνίες οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν μεγαλύτερη αξία στα έντονα θετικά συναισθήματα, όπως ο ενθουσιασμός, παρά στα ήπια θετικά συναισθήματα (π.χ. η ηρεμία). Αυτό σημαίνει, ότι τα προγράμματα των παιδιών είναι συχνά υπερφορτωμένα με εξωσχολικές δραστηριότητες ή οικογενειακές εξόδους, αφήνοντας ελάχιστο χρόνο χαλάρωσης.
Ο ενθουσιασμός, η διασκέδαση, οι νέες εμπειρίες χρειάζονται στη ζωή. Όμως συχνά εξαντλούν το σώμα και το πνεύμα, οδηγώντας ακόμα πιο γρήγορα τα παιδιά στην υπερκόπωση, μειώνοντας ακόμα και την ενέργεια που έχουν για το σχολείο.
Επιπλέον, έρευνες δείχνουν, ότι ο εγκέφαλός μας έχει περισσότερες πιθανότητες να “γεννήσει” καλές ιδέες όταν είναι χαλαρός και ξεκούραστος. Έτσι, αντί να φορτώνουμε το πρόγραμμα των παιδιών, θα έπρεπε να το αδειάζουμε από υποχρεώσεις και να τους επιτρέπουμε να βρουν μόνα τους τι θα κάνουν. Τα παιδιά μπορούν να βρουν κάτι να παίξουν ακόμα και σε ένα άδειο δωμάτιο, ακόμα και στη φύση, χωρίς το παραμικρό παιχνίδι. Δίνοντάς τους χρόνο να ηρεμήσουν, τα βοηθάμε να γίνουν πιο δημιουργικά και καινοτόμα.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Ασχολήσου με αυτό στο οποίο είσαι καλός.
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Κάνε λάθη και μάθε να αποτυγχάνεις.
Οι γονείς τείνουν να βάζουν ταμπέλες στα παιδιά τους, ανάλογα με τις ικανότητες και τις δραστηριότητες στις οποίες αριστεύουν. Λένε για παράδειγμα, ότι το παιδί τους “έχει μαθηματική σκέψη”, είναι “κοινωνικό” ή “έχει καλλιτεχνική φύση”. Έρευνα του Πανεπιστημίου Stanford, όμως, δείχνει, ότι με αυτόν τον τρόπο βάζουμε σε καλούπι το παιδί μας, με αποτέλεσμα να μην είναι πρόθυμο να δοκιμάσει νέα πράγματα, από φόβο μην δεν είναι καλό. Όταν, για παράδειγμα, επιβραβεύουμε το παιδί για τις ικανότητές του στα μαθηματικά, μπορεί να σταματήσει να δίνει σημασία στη γλώσσα και τη λογοτεχνία. Αυτό, όμως, μπορεί να του προκαλέσει μεγάλη σύγχυση όταν θα έρθει η ώρα να αντιμετωπίσει μια αποτυχία ή μια δυσκολία. Γιατί πιστεύει, ότι το πρώτο εμπόδιο σε έναν άλλο τομέα σημαίνει, ότι δεν είναι καλό σε αυτόν.
Ο εγκέφαλός μας, ωστόσο, είναι φτιαγμένος για να μαθαίνει νέα πράγματα. Και μόνο θετικό μπορεί να είναι για ένα παιδί να μαθαίνει από τα λάθη του. Έτσι, αντί να δίνετε έμφαση στις δυνάμεις ενός παιδιού, όταν είναι μικρό, διδάξτε το ότι μπορεί πραγματικά να μάθει τα πάντα –αρκεί να προσπαθήσει. Τα παιδιά είναι πολύ πιο ενθουσιώδη και αισιόδοξα εν όψει μιας πρόκλησης, γνωρίζοντας ότι απλά χρειάζεται να προσπαθήσουν λίγο παραπάνω για να βελτιωθούν.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Μάθε τις αδυναμίες σου, και μην είσαι τόσο ευάλωτο.
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Αγάπα τον εαυτό σου.
Τείνουμε, ακόμα, να πιστεύουμε ότι η κριτική είναι σημαντική για την αυτο-βελτίωση. Ωστόσο, παρόλο που είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τον αυτό του, οι γονείς συχνά άθελά τους, μαθαίνουν στα παιδιά τους να ασκούν υπερβολικά αυστηρή κριτική στον εαυτό τους. Αν ένας γονιός, για παράδειγμα, λέει στο παιδί ότι πρέπει να είναι πιο κοινωνικό, το παιδί μπορεί να το εισπράξει ως κριτική για την εσωστρεφή φύση του.
Έρευνες, όμως, πάνω στην αυτοκριτική, δείχνουν ότι κατά βάση είναι αυτο-σαμποτάζ. Μας ωθεί να δίνουμε υπερβολική σημασία στο τι δεν πάει καλά με τον εαυτό μας, και αυτό βλάπτει τις επιδόσεις μας, μας κάνει να τα παρατάμε πιο εύκολα και οδηγεί σε κακές αποφάσεις. Επίσης, η αυτοκριτική μάς κάνει περισσότερο αγχώδεις και μελαγχολικούς, όταν αντιμετωπίζουμε μια πρόκληση.
Αντίθετα, οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να αναπτύξουν συμπεριφορές “αυτo-συμπόνιας”, δηλαδή να φέρονται στον εαυτό τους, όπως θα φέρονταν σε έναν φίλο σε μια δύσκολη στιγμή. Αυτό δεν σημαίνει να είναι αναίσθητα, όταν τα κάνουν μαντάρα, αλλά να επιτρέπουν στον εαυτό τους να κάνει λάθη, να μαθαίνουν από αυτά και να συνεχίζουν να προσπαθούν ώστε να μην τα επαναλάβουν.
Τι λέμε στα παιδιά μας: Ο ένας θέλει να βγάλει το μάτι του άλλου στον έξω κόσμο. Κοίτα να δικτυωθείς σωστά.
Τι θα έπρεπε να τους λέμε: Δείξε συμπόνοια στους άλλους.
Έρευνες δείχνουν, ότι ήδη από τα παιδικά μας χρόνια οι κοινωνικές μας διασυνδέσεις είναι ο πιο σημαντικός δείκτης υγείας, ευτυχίας, ακόμα και μακροζωίας. Το να έχουμε θετικές σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω μας είναι σημαντικό για να είμαστε καλά, ενώ επηρεάζει τις πνευματικές μας ικανότητες και τελικά την επιτυχία μας.
Επιπλέον, το να είμαστε αρεστοί είναι βασικό στοιχείο επιτυχίας, ανεξάρτητα από τα πραγματικά μας ταλέντα. Οι ειδικοί υποστηρίζουν, ότι όταν δείχνουμε συμπόνια στους ανθρώπους γύρω μας και όταν δημιουργούμε υποστηρικτικές σχέσεις, αντί να κοιτάμε μόνο τον εαυτό μας, οδηγεί στο να είμαστε πιο επιτυχημένοι μακροπρόθεσμα –αρκεί να μην επιτρέπουμε να μας εκμεταλλεύονται.
Τα παιδιά είναι από τη φύση τους καλόκαρδα και συμπονετικά, όμως μεγαλώνοντας γίνονται και αρκετά εγωκεντρικά. Έτσι, είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα φυσικά ένστικτά τους να νοιάζονται για τα συναισθήματα των άλλων και να βάζουν τον εαυτό τους στην θέση τους.
Είναι πράγματι σκληρός ο κόσμος στον οποίο θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας. Αλλά θα είναι πολύ λιγότερο σκληρός, αν όλοι δώσουμε μικρότερη έμφαση στον στυγνό ανταγωνισμό και περισσότερη στο να μάθουμε να τα πηγαίνουμε καλύτερα μεταξύ μας.»
Πηγή: qz.com