Ως βρεφικός κολικός ορίζεται το προκαλούμενο από κοιλιακό πόνο «υπερβολικό κλάμα» ενός βρέφους. Ένα βρέφος με κολικούς συνήθως κλαίει περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα, περισσότερες από 3 ημέρες την εβδομάδα και για περισσότερες από 3 εβδομάδες (κανόνας 3Χ3Χ3). Οι κολικοί είναι πολύ συχνοί αφού συμβαίνουν στο 40% των βρεφών. Συνήθως ξεκινούν μεταξύ της 3ης και της 6ης εβδομάδας ζωής και υποχωρούν όταν το μωρό φτάσει στην ηλικία των 3-4 μηνών.
Είναι γεγονός ότι όλα τα βρέφη τους πρώτους 2-3 μήνες της ζωής τους κλαίνε περισσότερο απ’ ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη ηλικία. Ωστόσο, η διάρκεια του φυσιολογικού κλάματος συνήθως δεν ξεπερνά τις 2 ώρες. Το κλάμα του βρεφικού κολικού είναι εντονότερο και πιο διαπεραστικό από το φυσιολογικό. Συγκεκριμένα, τα βρέφη ουρλιάζουν, δίνοντας την εντύπωση ότι πονάνε έντονα, σφίγγουν την κοιλιά και κυρτώνουν τη ράχη τους.
Το κλάμα ξεκινά απότομα, συμβαίνει συχνότερα τις βραδινές ώρες και οι γονείς αδυνατούν να καθησυχάσουν το βρέφος τους με οποιοδήποτε τρόπο. Πολλές φορές το κλάμα διακόπτεται απότομα, όταν το βρέφος αποβάλει αέρια ή ενεργηθεί.
Το παρήγορο είναι ότι σε όλα τα βρέφη οι κολικοί είναι ένα προσωρινό πρόβλημα. Συγκεκριμένα, απομακρύνονται στην ηλικία των 3 μηνών στο 60% των βρεφών και στην ηλικία των 4 μηνών στο 90%.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι κολικοί δεν είναι το μοναδικό αίτιο υπερβολικού κλάματος στα βρέφη.
Προτού το επεισόδιο του κλάματος αποδοθεί σε κολικό, θα πρέπει να αναζητηθούν και να αποκλειστούν άλλα αίτια, τα οποία μπορεί να είναι από ασήμαντα έως σοβαρά, όπως είναι οι λοιμώξεις. Αμέσως μετά παρατίθενται τα κυριότερα αίτια κλάματος ενός βρέφους και οι τρόποι της άμεσης διαχείρισής τους:
Πείνα: Προσφέρετε στο μωρό σας γάλα ακόμα και νωρίτερα του συνήθους ωραρίου.
Πόνος: Ελέγξτε εάν το μωρό σας είναι αναστατωμένο εξαιτίας αρρώστιας ή φυσικού τραυματισμού. Αγγίξτε το δέρμα του για να διαπιστώσετε εάν αυτό είναι πολύ ζεστό ή παγωμένο. Ο πυρετός, εφόσον δεν οφείλεται σε υπερθέρμανση, αποτελεί σημάδι λοίμωξης και χρειάζεται άμεση εξέταση του βρέφους από τον παιδίατρό του.
Κούραση ή υπερβολικά ερεθίσματα: Τα μωρά συχνά κλαίνε όταν κουράζονται ή όταν κατακλύζονται από υπερβολικά ερεθίσματα (π.χ. από το παρατεταμένο παιχνίδι και τις συνεχείς αγκαλιές). Πολλές φορές το φάσκιωμα, η χρησιμοποίηση της πιπίλας, η αλλαγή του περιβάλλοντος (βόλτα με το καρότσι ή με το αυτοκίνητο), το ρυθμικό κούνημα του βρέφους, τα ζεστά μπανάκια και το μασάζ βοηθούν το μωρό να κοιμηθεί.
Τροφικές αλλεργίες: Τα βρέφη, εφόσον θηλάζουν, μπορεί να παρουσιάζουν αλλεργία ή ευαισθησία σε τροφές που καταναλώνει η μητέρα. Τροφές όπως το γάλα, τα αβγά, οι ξηροί καρποί και το σιτάρι στη δίαιτα της μητέρας ενδέχεται να προκαλέσουν τροφικές αντιδράσεις και πεπτικά προβλήματα, όπως επώδυνες κοιλιακές συσπάσεις και διάρροιες. Τα βρέφη που πίνουν ξένο γάλα μπορεί να είναι ευαίσθητα ή αλλεργικά σε μια πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος.
Η αντιμετώπιση
Για τα βρέφη που πίνουν από θήλαστρο κυκλοφορούν ειδικά μπουκάλια και θηλές ειδικά σχεδιασμένες για τον περιορισμό της κατάποσης του αέρα κατά τη διάρκεια του γεύματος. Προσπαθήστε να σιτίζετε το μωρό σας σε όσο το δυνατόν πιο κάθετη θέση (με την πλάτη όρθια) και να το βοηθάτε να ρεύεται συχνά. Μερικοί παιδίατροι συνιστούν τη χορήγηση κάποιου υποαλλεργικού γάλακτος επί μια εβδομάδα. Εάν δεν σημειωθεί βελτίωση, μπορεί να γίνει επαναφορά στον αρχικό τύπο γάλακτος.
Για τα βρέφη που θηλάζουν, οι μητέρες τους μπορούν να δοκιμάσουν μια υποαλλεργική δίαιτα ώστε να μειωθούν οι κολικοί. Σε αυτήν αποκλείονται οι δυνητικά αλλεργιογόνες τροφές όπως είναι το γάλα, τα αβγά, οι ξηροί καρποί και το σιτάρι.
Μερικοί γονείς παρατηρούν ότι η μεταφορά ενός βρέφους στην αγκαλιά ή σε μάρσιπο ελαττώνουν την ανησυχία του. Επιπλέον οι συνεχείς και μονότονοι θόρυβοι, που προκαλούνται από τη λειτουργία του πλυντηρίου πιάτων ή της ηλεκτρικής σκούπας, συχνά ηρεμούν το μωρό.
Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι δεν έχει αποδειχθεί πως τα διάφορα βότανα, τα αφεψήματα ή τα φάρμακα προσφέρουν κάποια βοήθεια στους βρεφικούς κολικούς.
Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι πρέπει να απευθυνθείτε αμέσως στον παιδίατρό σας στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν το βρέφος σας είναι μικρότερο των 3 μηνών και έχει πυρετό (θερμοκρασία από το ορθό >38oC).
- Όταν το βρέφος κλαίει χωρίς διακοπή για περισσότερο από 2 ώρες.
- Όταν φοβάστε ότι το κλάμα του οφείλεται στο γεγονός ότι καταλήξατε να το χτυπήσετε ή να το ταρακουνήσετε βίαια, εξαιτίας του εκνευρισμού σας από αυτό.
- Όταν το βρέφος αρνείται να φάει ή κάνει εμετούς ή όταν εμφανίζει αίμα στα κόπρανά του.
- Όταν το βρέφος σας δεν ανταποκρίνεται στο περιβάλλον του και είναι υποτονικό και ληθαργικό.
*Ο κ. Γιώργος Χατζηγεωργίου είναι Παιδίατρος, Επιμελητής Παίδων ΜΗΤΕΡΑ