Για να μην πελαγώσετε ως προς το ποιες ακριβώς εξετάσεις είναι απαραίτητο να κάνει μια γυναίκα συστηματικά και πότε, συγκεντρώσαμε παρακάτω τη… λίστα που προλαμβάνει τους σοβαρότερους κινδύνους, ανά δεκαετία.
Οι εξετάσεις που πρέπει να κάνετε στα 30
Γενική αίματος και ούρων: μία φορά τον χρόνο
Η γενική εξέταση αίματος προσδιορίζει συνήθως τον αιματοκρίτη και την αιμοσφαιρίνη, για τον έλεγχο της αναιμίας, τον αριθμό και τύπο των λευκών αιμοσφαιρίων για τον έλεγχο των λοιμώξεων από μικρόβια και ιούς και τον αριθμό των αιμοπεταλίων που ελέγχει την πηκτικότητα στο αίμα. Στο πλαίσιο της εξέτασης, γίνονται και οι βιοχημικές εξετάσεις που περιλαμβάνουν σάκχαρο (για πρόληψη διαβήτη), ουρία-κρεατινίνη (για έλεγχο λειτουργίας νεφρών), ουρικό οξύ, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια (για πρόληψη αρτηριοσκλήρωσης), τρανσαμινάσες, αλκαλική φωσφατάση, γ-GT (για έλεγχο λειτουργίας ήπατος). Η δε εξέταση ούρων ελέγχει τη λειτουργική κατάσταση των νεφρών, καθώς και τυχόν ύπαρξη ουρολοίμωξης ή κυστίτιδας.
Πέρα από αυτές τις τυπικές εξετάσεις, βέβαια, ο αιματολογικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει κάποιο περαιτέρω έλεγχο που μπορεί να συστήσει ο γιατρός σας ή που για δικούς σας λόγους ενδιαφέρεστε να κάνετε.
Σε κάθε περίπτωση, και ιδιαίτερα αν κάποια από τις τιμές των εξετάσεις είναι εκτός ορίων, είναι σημαντικό τα αποτελέσματα των εξετάσεων να εκτιμά και ένας παθολόγος.
Έλεγχος θυρεοειδούς: κάθε 5 χρόνια
Δεν χρειάζεται να έχετε συμπτώματα δυσλειτουργίας του θυρεοειδούς για να κάνετε ένα τυπικό έλεγχο, τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια –θα χρειαστεί, όμως, να κάνετε εξετάσεις τακτικότερα αν, ακόμα και χωρίς συμπτώματα, στην οικογένειά σας υπάρχει κληρονομικότητα. Έτσι, σε πρώτη φάση καλό είναι κάθε 5 χρόνια στις αιματολογικές σας εξετάσεις να περιλαμβάνετε και τον έλεγχο της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης TSH, αλλά και τις ελεύθερες τιμές των θυρεοειδικών ορμονών (fT3, fT4). Αν οι τιμές αυτές είναι εκτός φυσιολογικών ορίων, είναι πιθανό ο γιατρός να σας συστήσει ένα υπερηχογράφημα του θυρεοειδούς αδένα από ενδοκρινολόγο.
Υπέρηχο μαστών πριν τα 35 και Μαστογραφία από τα 35 και μετά: μια φορά τον χρόνο
Αν δεν έχετε πειστεί ακόμα για τη σπουδαιότητα του να εξετάζετε τους μαστούς σας κάθε χρόνο, αρκεί να σας θυμίσουμε ότι ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες και στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, νοσούν κάθε χρόνο περίπου 6.000 γυναίκες. Επιπλέον, τα καρκινικά κύτταρα του μαστού όχι μόνο πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, αλλά σε σύντομο χρονικό διάστημα μετακινούνται και σε άλλες περιοχές ή όργανα του οργανισμού. Για την ακρίβεια, αν αμελήσετε να εξεταστείτε με το πέρας του έτους, το κακό μπορεί να έχει ήδη γίνει. Φυσικά, ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται αν έχετε ιστορικό καρκίνου του μαστού στην οικογένεια ή αν είστε άνω των 40.
Έτσι, οι γιατροί συνιστούν η υπερηχογραφία μαστών να ξεκινά νωρίς (ακόμα και πριν τα 30 αν υπάρχει ιστορικό στην οικογένεια) και να γίνεται από ιατρό ακτινολόγο, έμπειρο γνώστη της μεθόδου ώστε να ελαχιστοποιούνται τυχόν ψευδώς θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα. Σε περίπτωση συμπτωμάτων ο γιατρός θα συστήσει να ακολουθήσει υπερηχομαστογραφία και ίσως και μαστογραφία, αν το συμπέρασμα δεν είναι ασφαλές. Για τις γυναίκες άνω των 35 πάντως, συνιστάται απευθείας μαστογραφία, επίσης ετησίως.
Μπορεί ο ετήσιος έλεγχος να σας φαίνεται υπερβολικός, όμως αν σκεφτείτε από τις σας προφυλάσσει… θα αλλάξετε γνώμη.
Γυναικολογικός έλεγχος και τεστ Παπ: μια φορά τον χρόνο
Είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πως όταν επισκεπτόμαστε τον γυναικολόγο μας για τον τυπικό ετήσιο έλεγχο, αυτός θα πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνει τα εξής στάδια: Αρχικά μια συζήτηση εν είδει ιστορικού για όσα μεσολάβησαν το τελευταίο έτος (π.χ. τυχόν ενοχλήσεις που μπορεί να είχατε), στη συνέχεια την καθαυτή γυναικολογική εξέταση (με επισκόπηση των έξω γεννητικών οργάνων και την εξέταση του κόλπου και του τραχήλου της μήτρας). Έπειτα θα πρέπει να ακολουθεί η λήψη του test pap ή, αν χρειάζεται, άλλων παρακλινικών εξετάσεων, όπως καλλιέργειες κολπικού και τραχηλικού υγρού.
Ο έλεγχος θα πρέπει να ολοκληρώνεται με την κλασική αμφίχειρη γυναικολογική εξέταση, κατά την οποία με την ψηλάφηση διαγιγνώσκεται η φυσιολογική ή η παθολογική κατάσταση των έσω γεννητικών οργάνων (θέση, κλίση μήτρας, ύπαρξη ινομυωμάτων).
Η υπερηχογραφική εξέταση τα τελευταία χρόνια κρίνεται απαραίτητη και γίνεται από τον γυναικολόγο (εφόσον έχει τα κατάλληλα μηχανήματα στο ιατρείο του), για να υπάρχει και η οπτική απεικόνιση των έσω γεννητικών οργάνων, με την οποία επιβεβαιώνεται η διάγνωση που προηγήθηκε με τη γυναικολογική εξέταση.
Ορισμένοι γυναικολόγοι το κάνουν από μόνοι τους, ενώ σε άλλους πρέπει να ζητήσετε στον συνολικό γυναικολογικό έλεγχό σας να κάνουν και μία επισκόπηση και ψηλάφηση μαστών, για τυχόντα ψηλαφητό όζο. Αν ο γιατρός το κρίνει, θα σας ζητήσει εκ των υστέρων να κάνετε έναν υπέρηχο ή μια μαστογραφία.
Οι εξετάσεις που πρέπει να κάνετε στα 40
Γενική αίματος και ούρων: μία φορά τον χρόνο
Ισχύει ό,τι αναφέρθηκε και παραπάνω.
Έλεγχος όρασης: κάθε δύο χρόνια
Αν είστε από τους πολύ τυχερούς και δεν είχατε ποτέ προβλήματα όρασης, μετά τα 40 είναι σημαντικό να κάνετε τον πρώτο σας οφθαλμολογικό έλεγχο, αν όχι επειδή μπορεί να έχουν αρχίσει τα πρώτα συμπτώματα πρεσβυωπίας, τουλάχιστον για να αποκλείσετε πιθανό κίνδυνο για καταρράκτη, γλαύκωμα ή εκφύλιση της ωχράς. Όλα τα προαναφερθέντα επικίνδυνα νοσήματα αντιμετωπίζονται καλύτερα όταν γίνουν εγκαίρως αντιληπτά, ενώ κάποια (όπως το γλαύκωμα) δεν έχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια.
Έλεγχος αρτηριακής πίεσης: κάθε 2 χρόνια
Αν δεν έχετε καμία κληρονομικότητα υπέρτασης, χρειάζεται πάντως μετά τα 40 να κάνετε τις πρώτες εργαστηριακές εξετάσεις (με μέτρηση ηλεκτρολυτών του ορού και εξέταση της νεφρικής λειτουργίας), αλλά και με μέτρηση σε κάποιο ιατρείο με συσκευή περιπατητικής παρακολούθησης, από ειδικό γιατρό. Εκείνος είναι που, έπειτα από τα αποτελέσματα των εξετάσεων, θα καθορίσει πότε πρέπει να γίνει επαναληπτικός έλεγχος, πάντως τα 2 έτη είναι το μέγιστο που θα πρέπει να την καθυστερήσετε.
Γυναικολογικός έλεγχος και τεστ Παπ: μια φορά τον χρόνο
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Έλεγχος θυρεοειδούς: κάθε 5 χρόνια
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Μαστογραφία: μία φορά τον χρόνο
Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο από την Ιατρική Σχολή Αθηνών, σχεδόν οι μισές Ελληνίδες, παρόλο που γνωρίζουν τον κίνδυνο, δεν ελέγχουν όσο τακτικά θα έπρεπε τους μαστούς τους. Φροντίστε να μην είστε μία από αυτές, ειδικά αν είστε άνω των 40, οπότε ο κίνδυνος αυξάνεται και η ετήσια μαστογραφία είναι απαραίτητη.
Έλεγχος σακχάρου: κάθε 2 χρόνια
Ακόμα κι αν δεν έχετε κανένα προειδοποιητικό σύμπτωμα για διαβήτη, καλό είναι από κάποια ηλικία και μετά να ελέγχετε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, μέσω αιματολογικών εξετάσεων τουλάχιστον κάθε δύο χρόνια –αν ο γιατρός δεν έχει συστήσει συχνότερα. Αν τα επίπεδα αυτά δεν είναι μέσα στις φυσιολογικές τιμές, ο γιατρός σας θα συστήσει επιπλέον εξετάσεις.
Οι εξετάσεις που πρέπει να κάνετε στα 50
Γενική αίματος και ούρων: μία φορά τον χρόνο
Ισχύει ό,τι αναφέρθηκε και παραπάνω.
Έλεγχος όρασης: κάθε δύο χρόνια
…ή και ετησίως αν τυχόν έχετε εμφανίσει πρεσβυωπία ή άλλα συμπτώματα.
Έλεγχος αρτηριακής πίεσης: κάθε 2 χρόνια
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Γυναικολογικός έλεγχος και τεστ Παπ: μια φορά τον χρόνο
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Έλεγχος θυρεοειδούς: κάθε 5 χρόνια
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Μαστογραφία: μία φορά τον χρόνο
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Έλεγχος σακχάρου: κάθε 2 χρόνια
Ισχύει ό,τι και παραπάνω.
Κολονοσκόπηση: κάθε 5 με 10 χρόνια
Καθώς ο καρκίνος του παχέος εντέρου προσβάλλει περίπου το 6% του πληθυσμού (οι μισοί εκ των οποίων πεθαίνουν κάθε χρόνο) και ιδιαίτερα άτομα ηλικίας από 50 έως 60 ετών, είναι σημαντικό τουλάχιστον στα 50, αν όχι και νωρίτερα, να κάνετε την πρώτη σας κολονοσκόπηση. Αν, μάλιστα, στην οικογένειά σας υπάρχει κληρονομική προδιάθεση για πολύποδες στο παχύ έντερο, η εξέταση καλό είναι όχι μόνο να γίνει νωρίτερα, αλλά και να επαναλαμβάνεται κάθε 5 χρόνια.
Έλεγχος ακοής: κάθε 3 χρόνιαΚαι επειδή… ου γαρ έρχεται μόνον, από τα 50 και μετά βάλτε στο πρόγραμμα και έναν έλεγχο ακοής, ειδικά αν υπάρχει κληρονομικότητα και κυρίως αν οδηγείτε.