«Έχετε παρατηρήσει ποτέ ένα παιδί να παίζει με ένα χαρτόκουτο; Εγώ ναι. Έχω δει το χαρτόκουτο να μεταμορφώνεται από διαστημόπλοιο σε βρεφική κούνια και μετά σε χώρο τιμωρίας για τα λούτρινα ζωάκια που αντιμιλούν στις μαμάδες τους (και νομίζω πως ξέρω από πού πήρε την ιδέα αυτή η κόρη μου).
Βλέποντας τα παιδιά μου να παίζουν με ένα απλό χαρτόκουτο με κάνει να θέλω να βάλω φωτιά σε όλα τους τα παιχνίδια και να χορέψω πανηγυρικά γύρω από τις στάχτες και μετά να ακυρώσω τα Χριστούγεννα μια για πάντα. Τα παιδιά διασκεδάζουν τόσο πολύ περισσότερο με την ίδια τους τη φαντασία, παρά με οτιδήποτε άλλο θα μπορούσα ποτέ να τους αγοράσω από ένα κατάστημα παιχνιδιών. Και όπως φαίνεται, αυτό είναι πολύ πολύ καλό.
Γιατί είναι το ελεύθερο παιχνίδι τόσο σημαντικό;
Οι παιδοψυχολόγοι ορίζουν το ελεύθερο παιχνίδι ως «το είδος παιχνιδιού που δεν υποστηρίζεται από καμία τεχνολογία, κανένα προκαθορισμένο σενάριο, και κανέναν απώτερο σκοπό, πέρα από την ανακάλυψη νέων κόσμων και την δημιουργία νέων ιδεών». Πάρτε ως παράδειγμα το χαρτόκουτο, ή το ρολό από το χαρτί υγείας, ή ένα τυχαίο κλωνάρι, ή αυτό το τέλειο μαύρο βότσαλο, το οποίο μεταμορφώνεται στο μαγικό φίλτρο που θα ξυπνήσει τον δράκο, ο οποίος θα βάλει φωτιά στο παλάτι της πριγκίπισσας και… έχετε ήδη καταλάβει τι εννοώ.
Οι επιστήμονες μιλώντας για ελεύθερο παιχνίδι, αναφέρονται στο παιχνίδι χωρίς δομή, και λένε, ότι στην πραγματικότητα «είναι σημαντικό προκειμένου να γίνει το παιδί κοινωνικά πιο επιδέξιο, να μπορεί να διαχειριστεί το στρες και να αναπτύξει πνευματικές δεξιότητες, όπως η επίλυση προβλημάτων». Όλες αυτές είναι δεξιότητες που θα βοηθήσουν το παιδί να αυτονομηθεί, ώστε να μη χρειάζεται σε 20-30 χρόνια από σήμερα να ζει ακόμα στο παιδικό του δωμάτιο.
Τα παιδιά, λοιπόν, χρειάζονται χαρτόκουτα και κλωνάρια και λίγη μπογιά και τουβλάκια και, όπως φαίνεται, ακόμα περισσότερο χρειάζεται να βαρεθούν!
Έτσι ακριβώς: χρειάζεται να βαρεθούν. Η δρ. Teresa Belton, μια ψυχολόγος που μελέτησε την επίδραση της τηλεόρασης και των βίντεο στο γράψιμο των παιδιών, είπε πρόσφατα στο BBC ότι η βαρεμάρα επιτρέπει στα παιδιά να αναπτύξουν ένα «εσωτερικό κίνητρο», το οποίο τα βοηθά να ενισχύσουν τη φαντασία τους. Χρειάζεται να βαρεθούν για να μάθουν πώς να είναι δημιουργικά. Ας το έχουμε αυτό στο μυαλό μας την επόμενη φορά που το παιδί μας θα γκρινιάξει για το πόσο βαριέται. «Αυτή τη στιγμή βελτιώνεις την πνευματική σου υγεία, αγάπη μου».
Δυστυχώς, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Archives of Pediatrics and Adolescent Medicine αναφέρει, ότι το ελεύθερο παιχνίδι έχει μειωθεί κατά 25% από το 1981 έως το 1997 και «η αλλαγή αυτή φαίνεται πως προκλήθηκε από την αύξηση του χρόνου που τα παιδιά αφιερώνουν σε δομημένες δραστηριότητες».
Έχουμε, λοιπόν, φτάσει να στερούμε την ελευθερία από τις ζωές των παιδιών μας. Τα στέλνουμε στο ποδόσφαιρο, στο ωδείο, στο καράτε, στο φροντιστήριο των Αγγλικών και σε όποια άλλη δραστηριότητα μπορούμε να φανταστούμε, γιατί πιστεύουμε ότι όλα αυτά είναι τρομερά σημαντικά για την ανάπτυξή τους. Είμαι ένοχη. Είμαστε όλοι ένοχοι. Και όχι μόνο τους στερούμε την ελευθερία τους, αλλά τα οδηγούμε στο να αφιερώνουν τρομερά πολύ χρόνο σε ηλεκτρονικές συσκευές. Μελέτη του οργανισμού Kaiser το 2010 έδειξε ότι τα παιδιά (ηλικίας από 8 έως 18 ετών) περνούν πάνω από 7 ώρες ημερησίως μπροστά από μία ηλεκτρονική συσκευή. ΉΜΑΡΤΟΝ.
Όχι μόνο είναι το ελεύθερο παιχνίδι τρομερά σημαντικό, αλλά κάποιοι επιστήμονες έχουν βρει ότι η έλλειψή του μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επιζήμια. Ο ψυχίατρος Stuart Brown, σε διάστημα 50 ετών, πήρε συνέντευξη από περισσότερα από 6.000 άτομα, τα οποία μίλησαν για τα παιδικά τους χρόνια. Ένα από τα σημαντικότερα ευρήματά του ήταν ότι «η έλλειψη ευκαιριών για μη δομημένο παιχνίδι που επαφίεται αποκλειστικά στη φαντασία, μπορεί να εμποδίσει τα παιδιά από το να εξελιχθούν σε ευτυχισμένους, ευπροσάρμοστους ενήλικες». Είμαι σχεδόν βέβαιη ότι δεν ισχύει κάτι αντίστοιχο αν το παιδί δεν αποκτήσει το πιο καινούργιο video game ή το πιο δημοφιλές παιχνίδι –είναι απίθανο μια τέτοια έλλειψη να επηρεάσει το πόσο ευτυχισμένο θα γίνει το παιδί στο μέλλον.
Πιστεύω, ότι το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών μου χρόνων το πέρασα με «ελεύθερο παιχνίδι» και με τους γονείς μου να λένε «πήγαινε παιδάκι μου στην αυλή να παίξεις!». Θυμάμαι ότι στην Τετάρτη Δημοτικού η τηλεόρασή μας χάλασε και μας πήρε σχεδόν 2 χρόνια μέχρι να αγοράσουμε καινούργια. Ο ενθουσιασμός μου, βέβαια, όταν τελικά κατέφτασε το ολοκαίνουργιο σετ τηλεόρασης-βίντεο στο σπίτι μας… δεν περιγράφεται με λόγια!
Κι όμως, όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, θυμάμαι να κάθομαι για να δω κάτι στην τηλεόραση και να σκέφτομαι «πω, πω… πόσο βαρετό…» και τελικά να βγαίνω έξω για να βρω τους φίλους μου και να παίξουμε κρυφτό ή να πάμε βόλτα με τα ποδήλατα. Προφανώς κανένας γονιός δεν ήξερε τότε πόσο καλά έκανε που έστελνε τα παιδιά του έξω, για παιχνίδι.
Θέλω, λοιπόν, κάτι αντίστοιχο για τα παιδιά μου. Χρειάζεται να βαρεθούν για να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους, χρειάζεται να έχουν λιγότερο αυστηρά προγράμματα και χρειάζονται από εμένα να τα αφήνω πού και πού στην ησυχία τους, ώστε το μυαλό τους να κάνει αυτό που είναι προγραμματισμένο να κάνει: να παίζει!»
Πηγή: scarymommy.com