Η λύση είναι να βρείτε μάλλον τη χρυσή τομή. Γι’ αυτό, προσπαθήστε ν’ ακολουθείτε τους εξής κανόνες:
Κατηγορείστε τη συμπεριφορά, όχι το παιδί!
Ένα από τα λάθη που κάνουν οι γονείς όταν προσπαθούν να «νουθετήσουν» τους εφήβους είναι ότι επιτίθενται στον χαρακτήρα τους, εξαπολύοντάς τους γενικές κατηγορίες χωρίς να εστιάζουν στη συμπεριφορά τους. Επικεντρωθείτε στο λάθος που έκανε το παιδί και αφήστε στην άκρη εκφράσεις όπως «Είσαι αχάριστος/ Δεν εκτιμάς τίποτα/ Έχεις αλλάξει». Τονίστε του ότι έχετε πρόβλημα με αυτό που έκανε και όχι με τον χαρακτήρα του.
Αφήστε το να δικαιολογηθεί
Ένα από τα πράγματα που πρέπει να χρησιμοποιήσετε υπέρ σας είναι ότι οι έφηβοι θέλουν να τους αντιμετωπίζουν ως ενήλικες. Γι’ αυτό, δώστε τους την ευκαιρία να απολογηθούν σαν ενήλικες. Την επόμενη φορά, για παράδειγμα, που το παιδί θ’ αργήσει να γυρίσει σπίτι (οι έξοδοι είναι συνήθως η επανάσταση των εφήβων), ακούστε πρώτα τι έχει να σας πει, για ποιον λόγο καθυστέρησε και έπειτα εξηγήστε του, ότι έπρεπε να είναι συνεπής σ’ αυτά που είχατε συμφωνήσει. Έτσι, ναι μεν δεν θα γλυτώσουν τις συνέπειες, αλλά τουλάχιστον θα τις αποδεχτούν πιο εύκολα.
Διαλέξτε τις μάχες (και τις ελευθερίες) που θα δίνετε
Ας είμαστε λογικοί: όσο μεγαλώνουν τα παιδιά, τόσο περισσότερες ελευθερίες δικαιούνται, κι αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να αποδεχθούμε -εύκολο στα λόγια αλλά δύσκολο στην πράξη. Σε ένα παιδί 15 ετών για παράδειγμα, μπορείτε να ασκήσετε βέτο στο να πάει σε κλαμπ το βράδυ αλλά δεν μπορείτε να του απαγορεύσετε να βγει για καφέ μια στο τόσο. Η κοινωνικοποίηση είναι πολύ σημαντική σ’ αυτή την ηλικία και είναι προτιμότερο να γίνεται υπό τον έλεγχό σας.
Ξεχάστε τα «Γιατί το λέω εγώ!» ή «Εγώ δεν ήμουν έτσι στην ηλικία σου»
Η πρώτη φράση μπορεί να έπιανε σε ένα παιδάκι αλλά σε έναν έφηβο με κοινή λογική είναι δεδομένο ότι θα πυροδοτήσει μεγαλύτερες αντιδράσεις. Η δεύτερη φράση είναι απλώς ένα δριμύ κατηγορώ στο παιδί και μια αδικαιολόγητη σύγκριση ανάμεσά σας. Να θυμάστε, ότι ο έφηβος «φιλτράρει» τα πάντα και τέτοιου είδους οπισθοδρομικές απαντήσεις δεν πρόκειται να καταλήξουν πουθενά.
Συζήτηση πριν και μετά τις συνέπειες
Το παιδί είναι αρκετά μεγάλο πλέον για να το τιμωρείτε αλλά αρκετά ώριμο για να δέχεται τις συνέπειες των πράξεών του -να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι σε κάποια χρόνια θα ενηλικιωθεί, γι’ αυτό δεν έχει άδικο όταν σας ζητάει να μην το αντιμετωπίζετε ακόμα σαν μικρό παιδί.
Αντίστοιχα, οι συνέπειες θα πρέπει να συνδυάζονται με συζήτηση. Είναι απαραίτητο να του εξηγείτε πάντα γιατί δεν ήταν σωστό αυτό που έκανε και όχι μόνο να του ανακοινώνετε τις συνέπειες.
Αφήστε το να διορθώσει μόνο του το λάθος του
Ένας τρόπος να μάθει ότι οι πράξεις του έχουν συγκεκριμένες συνέπειες είναι να διορθώσει μόνο του το λάθος του, ειδικά στην περίπτωση που εμπλέκονται και τρίτα πρόσωπα. Αν για παράδειγμα, επίτηδες δεν ήταν συνεπής στην παράδοση μιας εργασίας στο σχολείο θα πρέπει να δικαιολογηθεί ο ίδιος στον καθηγητή, να ζητήσει «συγγνώμη» και να την παραδώσει σε νέα ημερομηνία μετά από συνεννόηση με τον καθηγητή του -χωρίς να εμπλακείτε εσείς για να το βοηθήσετε να επισπεύσει ή να το δικαιολογήσετε.
Παραμείνετε γονείς, χωρίς να γίνετε «κολλητοί»
Τα όρια είναι απαραίτητα σε κάθε ηλικία, πόσω μάλλον στην εφηβεία που το παιδί νιώθει ότι δικαιούται πολλές ελευθερίες. Η προσέγγιση του «κολλητού» είναι μια στρατηγική που αρκετοί γονείς έχουν, όμως σ’ αυτή την περίπτωση υπάρχει ένας κίνδυνος: ο έφηβος να σας βλέπει σαν ίσο (σαν φίλο) στον οποίο δεν χρειάζεται να δίνει εξηγήσεις και όχι σαν γονέα, του οποίου ο λόγος μετράει πάνω απ’ τον δικό του. Όταν το παιδί μεγαλώσει θα μπορείτε να το προσεγγίσετε φιλικά, τώρα όμως έχει ανάγκη από έναν ενήλικα στον οποίο θα στηρίζεται.
Μην ξεχνάτε ότι θα χρειαστεί να εξοπλιστείτε με πολλή υπομονή… Να θυμάστε: μπόρα είναι, θα περάσει!