Γιατί μπορεί να προκαλέσει χειρότερο εκνευρισμό στο παιδί
Θυμάστε την τελευταία φορά που το είπατε; Πώς πήγε; Είναι μάλλον απίθανο το παιδί να το αποδέχτηκε αμαχητί. Το πιθανότερο είναι ότι με την απάντηση αυτή, το μήνυμα που πήρε είναι ότι εσείς έχετε πάντα δίκιο και εκείνο πάντα άδικο. Σε κανένα παιδί, όμως, δεν αρέσει να του λένε διαρκώς ότι κάνει λάθος –πόσο μάλλον όταν αυτός που το λέει είναι ο άνθρωπος με το μεγαλύτερο κύρος στη ζωή του.
Γιατί τα παιδιά έχουν ανάγκη να ξέρουν το «γιατί»
Ακόμα κι αν το έχετε ήδη εξηγήσει πολλές φορές, χρειάζεται να το ξανακούσουν. Έχουν ανάγκη να καταλάβουν. Οι μέρες που τα παιδιά απλά έσκυβαν το κεφάλι και αποδέχονταν όσα τους έλεγαν οι γονείς τους αδιαμαρτύρητα έχουν περάσει προ πολλού. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι πληροφορίες που λαμβάνουν διαρκώς έχουν κάνει τα σημερινά παιδιά εξαιρετικά περίεργα –και αυτό δεν είναι κακό.
Μπορεί η απάντηση που θα δώσετε στο παιδί εν πρώτοις να μην το ικανοποιήσει απόλυτα, όμως κάποια στιγμή θα καταλάβει, άρα είναι προτιμότερη από το να πείτε «Γιατί το λέω εγώ».
Γιατί έτσι κάνετε την επικοινωνία σας μονόδρομη
Θα λέγατε ποτέ «Επειδή το λέω εγώ» σε κάποιον συνάδελφο ή υφιστάμενό σας, στη δουλειά; Όχι βέβαια. Αν το κάνατε θα ήταν εξαιρετικά επιβλαβές για τις εργασιακές σας σχέσεις. Γιατί, λοιπόν, να το λέτε στο παιδί σας; Για μια υγιή οικογένεια απαιτείται αμφίδρομη επικοινωνία ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Το αποτέλεσμα του να μετατρέπετε την επικοινωνία σας σε μονόδρομο, θα είναι να πάψουν τα παιδιά να στρέφονται σε εσάς κάθε φορά που θα χρειάζονται τη βοήθεια ή την συναισθηματική σας στήριξη. Θα πάψουν, δηλαδή, να έχουν εμπιστοσύνη στη σχέση σας. Ο μόνος τρόπος, λοιπόν, για να τη διατηρήσετε είναι να σέβεστε την περιέργειά τους και να τους δείχνετε ότι είστε ανοιχτοί στις ερωτήσεις τους –ακόμα και στην αμφισβήτησή τους.
Τι να λέτε αντί γι'αυτό
«Ωραία, όταν…, τότε…»
Όταν υπάρχει η δυνατότητα, στο «γιατί» του παιδιού που σημαίνει εναντίωση σκεφτείτε μήπως μπορείτε να δώσετε μία «μεσοβέζικη» απάντηση. Για παράδειγμα, το παιδί σάς ζητά να δει τηλεόραση, όμως δεν έχει τελειώσει ακόμα τα μαθήματά του. Του λέτε ότι δεν μπορεί να δει τηλεόραση. Ρωτά «Γιατί;». Αντί να πείτε «Γιατί το λέω εγώ», μπορείτε να πείτε «Όταν τελειώσεις με τα μαθήματά σου, τότε μπορείς να δεις τηλεόραση». Πιθανώς να μην του αρέσει αυτή η αντιπρόταση, όμως έχει λογική βάση, οπότε κάποια στιγμή θα την αποδεχτεί.
«Η βοήθειά σου είναι πολύτιμη»
Ζητάτε από το παιδί να μαζέψει τα παιχνίδια του –ρωτά «Γιατί;». Ζητάτε από το παιδί να στρώσει το κρεβάτι –ρωτά Γιατί;». Ζητάτε από το παιδί να κάνει ησυχία –ρωτά «γιατί». Η καλύτερη απάντηση σε αυτές τις περιπτώσεις είναι μία που να του δείχνει πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην οικογένειά σας. Λέγοντάς του, λοιπόν, «Οτιδήποτε μπορείς να κάνεις για να με βοηθήσεις με τις δουλειές» ή «Η αδερφή σου προσπαθεί να διαβάσει, η βοήθειά σου σε αυτό είναι πολύτιμη», δείχνει ότι σέβεστε την προσπάθεια που του ζητάτε να προσφέρει. Με τον τρόπο αυτό το παιδί σας θα δεχτεί πολύ θετικά αυτό που του ζητάτε και -το καλύτερο- θα συνεχίσει να το κάνει και στο μέλλον.
«Εσύ πώς το σκέφτεσαι;»
Συμβαίνει συχνά εμείς να ανησυχούμε περισσότερο για τις υποχρεώσεις των παιδιών μας από τα ίδια. Λέτε, για παράδειγμα, στο παιδί «Πρέπει να τελειώσεις την εργασία σου, ε;» ή «Τηλεφώνησες στη γιαγιά για να την ευχαριστήσεις για το δώρο που σου έστειλε;» και εκείνο απαντά με ένα «Γιατί;». Αντί να γκρινιάξετε για την αμέλεια ή την απραξία του, ρωτήσετε «Εσύ τι σκέφτεσαι να κάνεις;». Με τον τρόπο αυτό θα του δώσετε να καταλάβει ότι πράγματα όπως τα παραπάνω είναι δική του ευθύνη, ενώ ταυτόχρονα θα το ενθαρρύνετε έμμεσα να αναλάβει δράση, καθώς θα το ωθήσετε να σκεφτεί εκείνο τη λύση. Είναι πιθανό να σας ζητήσει βοήθεια για να φέρει σε πέρας τις υποχρεώσεις του –μην την αρνηθείτε, είναι και αυτό ένα πρώτο βήμα.
«Με ρώτησες και σου απάντησα»
Κάποιες φορές και η υπομονή έχει τα όριά της. Κάποιες φορές καμία από τις παραπάνω απαντήσεις δεν θα καταφέρει να βάλει τέλος στα επίμονα «γιατί» του, ειδικά όταν σκοπός είναι να εκφράσουν την γκρίνια του. Το παιδί, λοιπόν, αρνείται να επισκεφθεί αυτή τη θεία σας που σας έχει καλέσει για φαγητό. Του εξηγείτε ότι είναι μία υποχρέωση που δεν μπορείτε να αποφύγετε γιατί η θεία αυτή δεν έχει άλλους συγγενείς, όμως εκείνο επιμένει: «Γιατί ρε μαμά, αφού εγώ δεν θέλω να πάω;». Στο σημείο αυτό που κάθε άλλη δική σας εξήγηση θα είναι άσκοπη, πείτε απλά και κοφτά «Με ρώτησες και σου απάντησα». Αν είστε από τους γονείς που εμμένουν στις αποφάσεις τους, το πιθανότερο είναι ότι η συζήτηση θα λήξει εκεί.
Είναι σημαντικό να μην ξεχνάτε ότι, παρόλο που η επικοινωνία είναι βασική στη σχέση σας με το παιδί, ο έλεγχος είναι στα χέρια των γονιών. Είναι, όμως, πολύ πιο πιθανό να συνεργαστεί το παιδί σας αν σταματήσετε να του λέτε «Γιατί το λέω εγώ» και προτιμήσετε κάποια από τις παραπάνω φράσεις που θα του δείξουν περισσότερη κατανόηση και σεβασμό. Έτσι, όταν θα έρθει η ώρα να ζητήσετε κάτι που δεν «σηκώνει» αντιρρήσεις, το παιδί θα το δεχτεί πιο εύκολα.