1. Ο ύπνος
Ένα απ’ τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια γυναίκα μετά τον τοκετό είναι η έλλειψη ύπνου λόγω των απρόβλεπτων, αρχικά, ωραρίων του παιδιού και των πολλών αναγκών του που χρήζουν άμεσης φροντίδας. Η βοήθεια του συντρόφου, έστω και για μικρά διαστήματα της ημέρας, είναι βασική ώστε η γυναίκα να ξεκουραστεί για να συνεχίσει το έργο της με νέες δυνάμεις. Η προσαρμογή στο «πρόγραμμα» του παιδιού και στον διακοπτόμενο, ολιγόλεπτο ύπνο είναι απολύτως απαραίτητη, όπως και η βοήθεια στις δουλειές του σπιτιού, είτε από κάποιο κοντινό σας άνθρωπο είτε από επαγγελματία.
2. Το στήθος
Σύντομα, αφού έχει γεννήσει, μία λεχώνα αρχίζει να «κατεβάζει» γάλα και το στήθος της παρουσιάζει πρήξιμο που συνοδεύεται από πόνο. Αρχίζοντας να θηλάζει, απευθείας ή σε θήλαστρο, αν πονά πολύ, επισπεύδεται το μεταβατικό αυτό στάδιο. Ένα ζεστό ντους πριν το θηλασμό μαλακώνει το στήθος, ενώ οι κρύες κομπρέσες μεταξύ των θηλασμών ανακουφίζουν απ’ τις δυσάρεστες πρώτες συνέπειες πριν η διαδικασία ομαλοποιηθεί. Για τις θηλές επιβάλλεται καλός καθαρισμός με καθαρό νερό ή χαμομήλι.
3. Τα κιλά
Μόλις γεννήσει, η γυναίκα μένει με τα περιττά κιλά της εγκυμοσύνης και ένα σώμα που υπόκειται σε μια σειρά από αλλαγές, ενώ, ταυτόχρονα, ένα νεογέννητο πλάσμα βασίζεται στο γάλα της για τη διατροφή του. Το καλό νέο είναι, φυσικά, ότι με το θηλασμό καταναλώνονται μεγάλα αποθέματα λίπους και η επιστροφή στο προηγούμενο βάρος διευκολύνεται κατά πολύ. Με λίγο προγραμματισμένο περπάτημα και μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ποικίλες πηγές θρεπτικών συστατικών και υγρά, τα ανεπιθύμητα κιλά χάνονται ακόμη πιο εύκολα χωρίς κανένα ρίσκο.
4. Η διατροφή
Βεβαίως, ένα ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα απαιτεί χρόνο για προμήθειες και μαγειρική, κάτι που δυσκολεύει κάθε νέα μητέρα που μετά βίας βρίσκει λίγα λεπτά ησυχίας μέσα στο σπίτι. Με λίγη βοήθεια απ’ τον σύντροφο, όμως, και καλή οργάνωση του ψυγείου με τα λαχανικά έτοιμα να μπουν στη σαλάτα και πληρότητα σε φρέσκα γαλακτοκομικά, η ζωή μιας λεχώνας γίνεται πολύ πιο εύκολη. Αν η προετοιμασία φαγητών γίνεται με ορίζοντα δύο ημερών ή με έξτρα ποσότητες προς κατάψυξη και κατανάλωση σε μια δύσκολη ημέρα, το θέμα της διατροφής έχει μπει στο αυλάκι.
5. Η επιλόχεια μελαγχολία
Είναι φυσιολογικό για μια νέα μητέρα να βιώσει μία σύντομη περίοδο μελαγχολίας με εναλλαγές διάθεσης, υπερβολική ευαισθησία, προβλήματα με τον ύπνο και την όρεξη, θλίψη και ξεσπάσματα σε κλάμα, λόγω της έντονης εμπειρίας της γέννας, των αλλαγών στο σώμα της και το αναμενόμενο άγχος της μητρότητας. Σημαντικό σ’ αυτό το διάστημα (έως και δύο εβδομάδες) είναι να ξεκουράζεται σε κάθε ευκαιρία, να συζητά το θέμα με κοντινούς της ανθρώπους ή άλλες μαμάδες με παρόμοιες εμπειρίες και, φυσικά, να μη διστάσει να ζητήσει τη βοήθεια του συντρόφου της και της ευρύτερης οικογένειάς τους.
6. Η άσκηση
Πέρα απ’ τα κιλά που έχουν προστεθεί, το σώμα της λεχώνας έχει υποστεί ραγδαίες αλλαγές που, μεταξύ άλλων, έχουν οδηγήσει σε χαλάρωση του μυϊκού συστήματος. Μια σειρά «παθητικών» ασκήσεων, πάντα με τις συμβουλές και τις υποδείξεις κάποιου ειδικού, μπορούν να έχουν ευεργετική δράση σε μυες και αρθρώσεις, αλλά και στον ευαίσθητο τομέα της διάθεσης, βοηθώντας στην έκκριση ενδορφινών ως αντίμετρο στο άγχος και την ψυχολογική φόρτιση της επιλόχειας περιόδου. Οι ασκήσεις Kegel για παράδειγμα ενδείκνυνται για ενδυνάμωση κι επαναφορά των μυών της πυελικής χώρας.
7. Ο χρόνος
Όσο προετοιμασμένη κι αν είναι, μία λεχώνα που πρέπει να φροντίζει ένα παιδί μέρα-νύχτα, δεν έχει άλλη επιλογή απ’ το να κερδίσει χρόνο απ’ όπου μπορεί, ειδικά αν οι συνθήκες δεν της επιτρέπουν να έχει την απαραίτητη βοήθεια από κάποιον τρίτο. Ένας τρόπος να γίνει αυτό είναι η σωστή οργάνωση του σπιτιού με απόλυτη προτεραιότητα στα μωρουδιακά, ώστε να είναι πάντα αρκετά, ολοκάθαρα και προσβάσιμα για κάθε ενδεχόμενο. Επίσης, μία ανακατανομή των επίπλων, με την πολυθρόνα του θηλασμού να μετακομίζει δίπλα στην κούνια του μωρού, μπορεί να εξασφαλίσει πολύτιμα λεπτά και ευχέρεια κινήσεων.
8. Οι... ξερόλες
Συνήθως συμβαίνει λίγο αργότερα, αλλά δεν αποκλείεται με την είδηση της γέννας, το σπίτι ν’ αποκτήσει ξαφνικά νέους επισκέπτες, θείες, κυρίως, της μητέρας ή του συντρόφου της, που ίσως και να μην είχε ξαναδεί και τώρα διεκδικούν λόγο στο πώς θα διαχειριστεί τα του μωρού. Με δεδομένη την έτσι κι αλλιώς ιδιαίτερη ψυχολογική κατάστασή της, μια λεχώνα καλό είναι να επικαλείται την κούραση ή το πρόγραμμα του παιδιού και να αναβάλλει τέτοιου είδους κοινωνικές υποχρεώσεις για μερικές εβδομάδες μετά, εστιάζοντας καλύτερα σε συναναστροφές και δραστηριότητες που τη χαλαρώνουν στο λιγοστό χρόνο που της μένει για τέτοια.
9. Η χαλάρωση
Όσο πιο πιεσμένη είναι μια νέα μητέρα με τις καινούργιες της υποχρεώσεις να συσσωρεύονται στις παλιές που σταδιακά θα επανέλθουν, τόσο μεγαλύτερη ανάγκη έχει από χαλάρωση και χρόνο για τον εαυτό της. Εύκολο να το λέει κανείς, δύσκολο να το κάνει, αφού το μωρό δεν αφήνει περιθώρια στη μητέρα να εστιάσει αλλού για πολλή ώρα, να δει π.χ. μια ταινία ή μια σειρά, αν αυτό είναι που βοηθούσε το νου της να «ξεφύγει» πριν τον τοκετό. Σ’ αυτήν την περίπτωση, η ενδεδειγμένη λύση μοιάζει να είναι η καλή μουσική, αφού μπορεί να παρέχει στη λεχώνα στιγμές χαλάρωσης και ηρεμίας, ακόμη και την ώρα του θηλασμού, ενώ παρόμοια επίδραση μπορεί να έχει και στο ίδιο το παιδί.