Γιατί η βία διδάσκει βία
Αμέτρητες έρευνες έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα, οι οποίες υπογραμμίζουν την άμεση σχέση της σωματικής τιμωρίας στο παιδί με την επιθετικότητα ή τη βίαιη συμπεριφορά στην εφηβεία ή στην ενήλικη ζωή. Το παράδειγμά σου είναι που ακολουθήσουν τα παιδιά, μαμά και μπαμπά, και όχι τα κηρύγματά σου. Τα παιδιά έχουν μιμητική τάση και το νούμερο ένα πρότυπό τους είναι οι γονείς τους. Οι γονείς που ασκούν βία στα παιδιά τους καταφέρνουν, αν μη τι άλλο, να διδάξουν στις ευαίσθητες ψυχοσυνθέσεις ότι οι διαφωνίες λύνονται με ξύλο, ότι ο εκνευρισμός δεν υπάρχει πρόβλημα τα σωματικοποιείται αντί να γίνεται λόγος νηφάλιος και σοβαρός, ότι επιτρέπεται να σηκώνουμε το χέρι μας σε κάποιον πιο αδύναμο, αν έτσι νιώθουμε.
Γιατί το ξύλο είναι περιττό
Τα παιδιά δεν γίνονται βίαια, ενοχλητικά ή απαιτητικά από... βίτσιο. Στις περισσότερς περιπτώσεις «κακής συμπεριφοράς», το παιδί απλά αντιδρά με τον μοναδικό τρόπο που μπορεί, δεδομένης της ηλικίας, της εμπειρίας του, αλλά και της ενδεχόμενης παραμέλησης των βασικών του αναγκών. Το να «φάει» ένα παιδί έστω και μια ξυλιά απλά και μόνο επειδή δεν έχει τη δυνατότητα να εκφραστεί λογικά και ψύχραιμα σε κάτι που το ενοχλεί, είναι τουλάχιστον άδικο.
Ταυτόχρονα, δε, υπάρχουν δεκάδες άλλοι τρόποι να συνετιστεί ένα παιδί σε υστερία. Ναι, απαιτούν πολλή ψυχραιμία απ' τους γονείς, ναι, δεν είναι καθόλου εύκολο να βρεις αυτήν την ψυχραιμία όταν είσαι κουρασμένη/ ξενυχτισμένη/ εκνευρισμένη/ απογοητευμένη, αλλά υπάρχουν. Και για κάθε έναν τέτοιο «αναίμακτο» τρόπο να επιβληθεί η τάξη, υπάρχει ένα βραβείο καλής παιδαγωγικής μεθόδου που περιμένει να δοθεί σε μια εξαντλημένη μαμά.
Μπορείτε να δείτε εδώ πώς να ηρεμήσετε ένα παιδί σε υστερία και εδώ πώς να γίνετε μια μαμά με υπομονή.
Γιατί δημιουργεί παιδιά φοβισμένα και τραυματισμένα
Η τιμωρία δεν μαθαίνει στο παιδί να λύνει προβλήματα και διαφωνίες με αποτελεσματικό και ανθρώπινο τρόπο. Οι ειδικοί λένε ότι «όταν κάνουμε ένα παιδί να φοβάται, σκοτώνουμε την διαδικασία μάθησης πριν ακόμα ξεκινήσει». Ένα παιδί που δέχεται σωματική τιμωρία, προκαταλαμβάνεται με αισθήματα θυμού και φαντασιώσεις εκδίκησης και έτσι χάνει την ευκαιρία να μάθει πιο αποτελεσματικές μεθόδους επίλυσης προβλημάτων. Έτσι, το τιμωρημένο παιδί δεν θα ξέρει άλλον τρόπο για να επιλύει προβληματικές καταστάσεις στο μέλλον.
Με πιο απλά, ανθρώπινα και τραχιά λόγια: έχετε δει κακοποιημένο σκύλο, που όταν απλώνεις το χέρι σου για να τον χαϊδέψεις ζαρώνει και απομακρύνεται παρεξηγώντας τις προθέσεις σου; Η βία εγγράφεται και τη μνήμη κανείς δεν την ξεγελά. Ποιος θέλει να μεγαλώσει έναν ενήλικα βαθιά τρομαγμένο;
Γιατί καταστέλλει, δεν νουθετεί ούτε βελτιώνει
Σκοπός της τιμωρίας -σε επίπεδο τόσο ανθρώπινων σχέσεων όσο και θεσμικό- δεν είναι αποκλειστικά η καταστολή του ενοχλητικού φαινομένου. Η εκάστοτε «τιμωρία» πριν απ' όλα στοχεύει στη νουθεσία, τη βελτίωση και την παρότρυνση για εξέλιξη και αλλαγή. Χτυπώντας το παιδί, ίσως καταφέρνετε να το κάνετε να σωπάσει/ να μην το ξανακάνει/ να ζητήσει συγγνώμη για την κακή λέξη που είπε, όμως μ' αυτή τη (παλαιολιθική) μέθοδο δεν του περνάτε κανένα απολύτως χρήσιμο μήνυμα -εκτός απ' το δεσποτικό: «Εγώ κάνω κουμάντο εδώ».
Η τιμωρία, ακόμα κι αν τη δεδομένη στιγμή φαίνεται να «πιάνει», μπορεί να οδηγήσει μόνο σε επιφανειακά καλή συμπεριφορά, βασισμένη στον φόβο, η οποία μπορεί να συνεχίζεται μόνο έως ότου το παιδί είναι αρκετά μεγάλο για να αντισταθεί. Αντίθετα, η συνεργασία, βασισμένη στον σεβασμό, θα διαρκέσει για πάντα, φέρνοντας πολλά χρόνια αμοιβαίας ευτυχίας, καθώς το παιδί και οι γονείς μεγαλώνουν.
Γιατί, ναι, «μια στον ποπό» πειράζει και, όχι, το «κι εμείς που φάγαμε ξύλο τι πάθαμε;» δεν είναι επιχείρημα!
Πολλοί γονείς δεν έμαθαν ποτέ, στα δικά τους παιδικά χρόνια, ότι υπάρχουν θετικοί τρόποι για να πειθαρχούν ένα παιδί. Ακόμη περισσότεροι δικαιώνουν τις λάθος πρακτικές τους με το ψευδοεπιχείρημα ότι είναι «δοκιμασμένες» και «εμείς τίποτα δεν πάθαμε!». Το ότι οι γονείς μας ήταν λιγότερο ενημερωμένοι από εμάς, το ότι οι επιστήμες δεν γνώριζαν τότε τη σημερινή πρόοδο, το ότι η δική σου μαμά επέλεγε τη βία σαν μέσο νουθεσίας, δεν σε καθιστά κύριο του σώματος του παιδιού σου!